Atakują pod wpływem słońca. "Mamy prawdziwy wysyp"

Dramatycznie przybywa osób, które zmagają się z chorobami autoimmunologicznymi. Lekarze ostrzegają, że te niebezpieczne schorzenia często uaktywniają się latem. - Słońce może stać się "zapalnikiem" w teorii tzw. podwójnego uderzenia. Chodzi o predyspozycje genetyczne i czynnik spustowy. Bez niego choroba mogłaby nigdy nie zaatakować - ostrzega dr n. med. Katarzyna Muras-Szwedziak.

1. Chorych przybywa latem

Naukowcy z Katholieke Universiteit Leuven alarmują, że coraz więcej Brytyjczyków zmaga się z chorobami autoimmunologicznymi. W pierwszych dwóch dekadach XXI wieku odnotowano wzrost zachorowalności na choroby autoimmunologiczne o 4 proc. Z raportu wynika, że aktualnie dotykają one aż 10,2 proc. populacji - w tym 13,1 proc. kobiet i 7,4 proc. mężczyzn.

Największy, bo aż dwukrotny wzrost zapadalności, dotyczy choroby Gravesa-Basedowa, celiakii i zespołu Sjögrena. Autorzy badań wskazują też na sezonowość tych chorób i fakt, że część z nich atakuje przede wszystkim latem (np. bielactwo).

Zobacz film: "Rehabilitacja kardiologiczna"

Chorych przybywa także w Polsce. Lekarze mówią nawet o "wysypie" tych groźnych schorzeń. Statystyki wskazują, że z chorobami autoimmunologicznymi zmaga się ok. 5-10 proc. populacji, co oznacza, że taką dolegliwość ma mniej więcej co 12. osoba. Te dane mogą być jednak niedoszacowane, biorąc pod uwagę fakt, że wielu chorych latami czeka na właściwą diagnozę, a zdarza się, że nigdy jej nie usłyszy.

- Aktualnie mamy prawdziwy wysyp chorób autoimmunologicznych. Jest wiele teorii na temat ich przyczyn. To może być z pozoru banalna infekcja np. wirusowa, co oznacza, że choroba może się uaktywnić na przykład po przebytej grypie, COVID-19 czy opryszczce - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Katarzyna Muras-Szwedziak, internista, nefrolog, reumatolog w trakcie specjalizacji, która zajmuje się m.in. leczeniem chorób autoimmunologicznych.

- Czynnikiem sprzyjającym jest także stres, zwłaszcza jeśli jest przewlekły, niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej czy używki. Co ciekawe, choroba może się również uaktywnić pod wpływem pogody. Słońce może stać się "zapalnikiem" w wielu chorobach autoimmunologicznych i czynnikiem w teorii tzw. podwójnego uderzenia. Chodzi o posiadanie predyspozycji genetycznych do rozwoju takiej choroby i konkretny czynnik spustowy, którym mogą być np. promienie słoneczne. Bez niego choroba mogłaby nigdy nie zaatakować - zaznacza lekarka.

Obecnie wyróżniamy ponad 80 różnych chorób autoimmunologicznych. Do najczęstszych należą m.in. choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), cukrzyca typu 1, choroba Leśniowskiego-Crohna czy stwardnienie rozsiane (SM).

- Stoi za nimi nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, który traktuje własne komórki jak obce i zaczyna je niszczyć. Uruchamia się reakcja podobna do tej, którą obserwujemy w przypadku zwalczania patogenów, tyle że dotyczy to naszych zdrowych komórek - tłumaczył w rozmowie z WP abcZdrowie Bartosz Fiałek, reumatolog i popularyzator wiedzy medycznej.

2. Śmiertelne zagrożenie od słońca

Chorobą autoimmunologiczną, która najczęściej aktywuje się pod wpływem słońca jest toczeń układowy rumieniowaty. Dziewięć razy częściej atakuje kobiety.

- To bardzo niebezpieczna i nieprzewidywalna choroba, która może się skończyć nawet śmiercią. Niestety, kiedy tylko zaczyna się słoneczna pogoda, obserwujemy wzrost rozpoznań tego schorzenia. Zauważamy to już w pierwsze pogodne dni maja, a potem kolejną falę w wakacje - dodaje dr Muras-Szwedziak.

- Niestety wielu chorych błędnie postrzega pierwsze objawy tocznia jako alergię na słońce i bagatelizuje objawy, nie próbując ich wyjaśnić. Tymczasem to nie jest zwykłe uczulenie, bo światło działa na głębokie warstwy skóry. Tam uruchamia się proces zapalny, który doprowadza do rozwoju choroby. Toczeń może powodować wielonarządowe uszkodzenia, prowadząc do niepełnosprawności, a nawet zgonu, również u bardzo młodych ludzi - zaznacza lekarka.

- Miałam dwie 19-letnie pacjentki, które niestety zmarły z powodu bardzo ostrego przebiegu tocznia oraz 30-letnią kobietę, która zmaga się z jego ciężką neurologiczną postacią - dodaje.

Ostrzega, że nie wolno bagatelizować takich objawów jak:

• wysypka,
• zaczerwienienie skóry,
• "motyl" na twarzy,
• świąd skóry,
• ból i zapalenie stawów,
• rumieniowe zmiany na powiekach.

Słońce może także nasilić objawy u osób, które mają już zdiagnozowany toczeń.

Światło słoneczne może również aktywować inne choroby autoimmunologiczne, m.in. zespół Sjögrena, bielactwo czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), choć nie tak często jak w przypadku tocznia.

3. Uważaj na leki

Na słońce powinni bardzo uważać także chorzy, którzy mają zdiagnozowaną łuszczycę.

- To ciekawy przypadek, bo w tej chorobie autoimmunologicznej unikanie słońca nie jest przeciwwskazane, a nawet zalecana jest fototerapia. Musimy jednak pamiętać o tym, że chorzy przyjmują leki, które mają silne działanie fotouczulające. Z tego też powodu powinni bezwzględnie unikać opalania. Ponadto musimy mieć też świadomość, że światło słoneczne to nie jest to samo, co światło ze specjalistycznej lampy stosowanej w fototerapii - tłumaczy dr Muras-Szwedziak.

Dodaje, że wiele leków stosowanych powszechnie w różnych chorobach autoimmunologicznych ma silne działanie fotouczulające.

Należą do nich:

• chlorochina i hydrokychlorochina,
• metotreksat,
• azatiopryna,
• cyklosporyna,
• leflunomid,
• pochodne salicylanów.

Ponadto do niebezpiecznych interakcji może dojść w przypadku przyjmowania leków immunosupresyjnych - zwiększają one ryzyko raka skóry.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.