Splot krzyżowy - położenie, budowa, funkcje, uszkodzenia
Splot krzyżowy to największy z niespełna 100 splotów nerwowych znajdujących się w ludzkim organizmie. Należy do grupy nerwów rdzeniowych, składa się z trzech odcinków, wielu gałęzi i nitek nerwowych. Za co odpowiada splot krzyżowy?
1. Co to jest splot krzyżowy?
Splot krzyżowy (łac. plexus sacralis) to największy splot nerwowy w organizmie człowieka, który składa się z gałęzi przednich nerwów krzyżowych (S1-S5), nerwu guzicznego C0, a także z gałęzi nerwu lędźwiowego (L4-L5).
Ma kształt trójkąta, którego podstawa odwrócona jest w stronę kości krzyżowej, natomiast wierzchołek w kierunku nerwu kulszowego. Tylną powierzchnią przylega do przedniego obszaru mięśnia gruszkowatego, z kolei przednią skierowany jest ku jamie macicy, łączy się też z naczyniami biodrowymi wewnętrznymi.
Gdzie znajduje się splot krzyżowy? Jest on położony na wysokości lędźwiowo-krzyżowo-guzicznego odcinka kręgosłupa, w miednicy mniejszej i przestrzeni pozaotrzewnowej.
2. Budowa splotu krzyżowego
Splot krzyżowy składa się z następujących odcinków:
- odcinek kulszowy,
- odcinek sromowy,
- odcinek guziczny.
Każdy z nich posiada nerwy, które docierają do konkretnych obszarów ciała. Splot krzyżowy składa się z gałęzi długich i krótkich. Pierwsze docierają do mięśni kończyn dolnych i niektórych narządów miednicy mniejszej. Gałęzie krótkie z kolei to nerwy okostnowe, stawowe i mięśniowe.
Największym nerwem splotu jest nerw kulszowy, który stanowi jednocześnie najgrubszy i najdłuższy nerw całego układu nerwowego. Wypuszcza on w okolicy dołu podkolanowego dwie gałęzie - nerw piszczelowy i strzałkowy, które wędrują aż do palców stopy. Splot krzyżowy posiada również nerw sromowy i guziczny.
3. Za co odpowiada splot krzyżowy?
Splot krzyżowy zaopatruje narządy miednicy mniejszej oraz skórę i mięśnie okolicy kości guzicznej. Unerwia również mięśnie obręczy kończyny dolnej, mięśnie kulszowo-goleniowe oraz obydwie stopy.
Każda gałąź splotu pełni inne funkcje (czuciowe i ruchowe) różnych obszarów w tych okolicach. Krótkie gałęzie splotu unerwiają staw biodrowy, krętarze kości udowej, okostną guza kulszowego oraz mięśnie (bliźniacze, czworogłowy, gruszkowaty oraz zasłaniacz wewnętrzny).
Gałęzie długie (czyli nerw kulszowy, guziczny i piszczelowy) przechodzą przez kończyny dolne od pośladka aż do palców, obszar narządów rozrodczych, cewki moczowej i odbytu.
Nerw kulszowy odpowiada za ruch mięśni uda oraz części stopy i podudzia, umożliwia także zginanie stawu kolanowego. Nerw piszczelowy zaopatruje mięśnie podudzia i stopy od strony podeszwowej, dzięki niemu jesteśmy w stanie zginać stopę i odbierać bodźce podeszwą stóp. Nerw guziczny unerwia ruchowo-czuciowo skórę w obszarze kości guzicznej, mięsień guziczny oraz dźwigacz odbytu.
4. Uszkodzenia splotu krzyżowego
Uszkodzenia dotyczące splotu krzyżowego wywołują zaburzenia ruchowe i czuciowego danego obszaru. W efekcie obserwowane jest osłabienie lub zaniki mięśniowe, a także problemy z odczuwaniem bodźców.
Pacjenci mogą doświadczać zmniejszenia intensywności odbioru dotyku lub cierpieć na nadwrażliwość, a nawet przeczulicę w miejscu przebiegu nerwu.
Przyczyny uszkodzeń splotu krzyżowego to:
- uraz mechaniczny,
- ucisk na splot krzyżowy,
- choroby destrukcyjne kośćca kręgosłupa,
- złamania nóg i miednicy,
- infekcje ogólnoustrojowe,
- zaburzenia autoimmunologiczne i metaboliczne,
- choroby nerek,
- zaburzenia hormonalne,
- powikłania cukrzycowe,
- zatrucie alkoholowe i chemiczne.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
