Trwa ładowanie...

Śródbłonek – gdzie występuje i jak go wzmocnić?

Avatar placeholder
29.09.2023 17:52
Śródbłonek – gdzie występuje i jak go wzmocnić?
Śródbłonek – gdzie występuje i jak go wzmocnić? (Adobe Stock)

Śródbłonek to pojedyncza warstwa komórek wyścielająca ścianę naczyń, która jest barierą pomiędzy mięśniami a krwią. Wydziela wiele substancji wpływających na procesy krzepnięcia czy biorących udział w regulacji procesów zapalnych. Dysfunkcja śródbłonka naczyniowego odgrywa zasadniczą rolę w patogenezie miażdżycy, ale i innych chorób. Gdzie występuje śródbłonek? Jak go wzmocnić?

spis treści

1. Co to jest śródbłonek naczyniowy?

Śródbłonek naczyniowy (endoteliocyty, łac. endothelium) to wyspecjalizowana wyściółka naczyń krwionośnych i limfatycznych utworzona z warstwy płaskich komórek o niewielkim jądrze. Wyściela pojedynczą warstwą komórek wewnętrzną ścianę naczyń krwionośnych. Składa się z pojedynczej warstwy komórek, osadzonej na kolagenowej błonie podstawnej.

2. Funkcje śródbłonka naczyniowego

Śródbłonek naczyniowy to ważny element układu krążenia, który pełni wiele istotnych funkcji zarówno w odniesieniu do układu naczyniowo-sercowego, jak i całego ustroju, ponieważ:

Zobacz film: "Czy mniejsza potrzeba snu jest normalną częścią procesu starzenia?"
  • kontroluje przepływ i ciśnienie krwi,
  • tworzy pierwszą barierę pomiędzy krwią a tkankami,
  • reguluje napięcie ścian naczyń krwionośnych,
  • wpływa na tworzenie nowych naczyń krwionośnych,
  • odpowiada za krzepnięcie krwi,
  • bierze udział w reakcjach układu odpornościowego.

Środbłonki naczyń krwionośnych są komórkami aktywnymi fizjologicznie. Nie tylko biorą udział w transporcie substancji chemicznych, ale i wydzielają substancje aktywne biologicznie które wpływa na homeostazę, czyli równowagę w organizmie, co chroni przed rozwojem poważnych chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, zawał serca, udar czy nowotwory. To na przykład:

  • trombomodulina, która hamuje krzepnięcie krwi,
  • selektyna P (zawarta w ciałkach Weibela-Pallade), aktywująca przyleganie granulocytów obojętnochłonnych,
  • prostacyklina, rozszerzająca naczynia, hamująca agregację płytek krwi,
  • tlenek azotu, rozszerzająca naczynia, hamująca agregację płytek krwi,
  • czynnik VIII krzepnięcia von Willebranda, która pobudza agregację płytek krwi.

3. Uszkodzenie śródbłonka

Aktywacja komórek śródbłonka następuje pod wpływem wielu bodźców, między innymi zmian ciśnienia krwi, spadku stężenia tlenu czy czynników zapaleniotwórczych. Co szkodzi śródbłonkowi? Okazuje się, że jego funkcje upośledzają:

  • skoncentrowane tłuszcze i oliwy: masło i margaryna, oliwa, oleje,
  • toksyny dymu tytoniowego,
  • ryby, drób, mięsa, nabiał, cukry przetworzone i źródła kofeiny – te wszystkie.

Długotrwałe zaburzenie pracy śródbłonka, jego przedłużająca się aktywność prowadzi do wielu chorób. Ponieważ uszkodzenie śródbłonka sprawia, że do tętnic automatycznie dostaje się więcej cholesterolu, sprzyja to rozwojowi miażdżycy, ale nie tylko.

Choroby śródbłonka, to jest jego dysfunkcja, cechuje wiele chorób naczyniowych, takich jak nadciśnienie tętnicze, zawał serca czy udar mózgu, ale także cukrzyca, nowotwory czy schorzenia neurodegeneracyjne. Jednym z głównych zaburzeń w przebiegu patologii jest zmniejszenie produkcji tlenków azotu (prawidłowo działający śródbłonek naczyniowy wydziela m.in. tlenek azotu).

Patologie śródbłonka mogą dotyczyć także narządu wzroku. Dystrofia śródbłonkowa rogówki Fuchsa (FECD), bo o niej mowa, jest obustronną, postępującą chorobą dotyczącą komórek śródbłonka rogówki. Ponieważ prowadzi do stopniowej utraty komórek śródbłonka, prowadzi do obrzęku istoty właściwej i nabłonka rogówki, a w konsekwencji do pogorszenia jakości widzenia, ostrości wzroku. Pojawiają się także dolegliwości bólowe oczu. Dystrofie rogówki obejmują grupę ponad 20 chorób o podłożu genetycznym. Najczęstszym typem tego schorzenia jest dystrofia błony podstawnej nabłonka rogówki (Dystrofia Cogana).

4. Jak wzmocnić śródbłonek?

Bardzo ważne jest by wiedzieć, jak dbać o śródbłonek. Ponieważ ten pozostaje w bezpośrednim kontakcie z przepływającą krwią i transportowanymi w niej substancjami, znaczący wpływ na jego kondycję ma dieta, stres, aktywność fizyczna i styl życia. Aby wzmacniać śródbłonek, trzeba prowadzić higieniczny tryb życia. Bardzo ważne jest unikanie stresu, dbanie o bycie aktywnym fizycznie, a i przestrzegać zasad zbilansowanej diety. Ta powinna obfitować w warzywa i owoce, dobrze jest ograniczać spożycie tłuszczów zwierzęcych.

Podstawą leczenia zaburzeń czynności śródbłonka jest profilaktyczne zapobieganie ekspozycji komórek na działanie substancji uszkadzających. Do takich interwencji należy:

  • obniżenie stężenia cholesterolu LDL,
  • obniżenie ciśnienia tętniczego,
  • zmniejszenie stężenia homocysteiny,
  • normalizacja glikemii.

Do szybkiej regeneracji czynności śródbłonka prowadzi także zaprzestanie palenia.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze