Swędzenie stóp – przyczyny, diagnostyka i leczenie
Swędzenie stóp bywa uciążliwe i powoduje dyskomfort. Chociaż zwykle nie jest powodem do niepokoju, może wskazywać na schorzenie skóry lub chorobę ogólnoustrojową, której nie można leckeważyć. To dlatego warto obserwować organizm i odczytywać towarzyszące świądowi objawy. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest swędzenie stóp?
Swędzenie stóp jest dokuczliwym i dość powszechnym problemem. Czasem jest tak intensywne, że nie tylko powoduje dyskomfort, ale wręcz utrudnia normalne funkcjonowanie. Drapanie i inne środki zaradcze przynoszą tylko chwilą ulgę.
Określenie świąd, oznaczające nieprzyjemne uczucie wyzwalające potrzebę drapania, zostało wprowadzone przez Samuela Hafenreffera w 1660 roku. Choć możliwe jest swędzenie stóp bez towarzyszących fizycznych zmian powierzchni skóry, zwykle pojawiają się:
- pęcherze na stopach,
- suche, łuskowate blaszki,
- pęknięcia,
- wysypka,
- zaczerwienienie,
- obrzęk.
2. Przyczyny świądu stóp
Dlaczego swędzą stopy? Okazuje się, że z bardzo różnych powodów. Dolegliwość nie ma jednej przyczyny, nie jest też związana z jedną konkretną jednostką chorobową.
Niekiedy powodem świądu stóp może być zarówno zbyt wilgotne, jak i zbyt suche środowisko, które prowadzi do odczuwalnych zmian skórnych. Świąd stóp często wynika z niewłaściwych praktyk higienicznych oraz z noszenia nieodpowiedniego obuwia.
Zdarza się również, że za swędzenie stóp odpowiadają bakterie, wirusy, pasożyty lub grzyby. Najczęstsze przyczyny swędzenia stóp to:
- grzybica stóp,
- zapalenie skóry,
- świerzb.
Zobacz także:
2.1. Grzybica stóp
Grzybicę stóp wywołują najczęściej grzyby dermatofitowe, czyli takie, które atakują wszystko, co związane z keratyną, czyli białkiem naskórka, paznokci i włosów.
Zarażenie następuje poprzez kontakt z zarodnikami, które mogą bytować w glebie, wodzie, sierści zwierząt, dywanach i wykładzinach czy skórze. Najbardziej sprzyjającymi warunkami do bytowania dla grzybów są miejsca ciepłe i wilgotne. Schorzenie ma charakter przewlekły i często nawraca. Objawem grzybicy stóp jest:
- swędzenie skóry na stopach,
- zaczerwienienie,
- grudki i pęcherzyki wypełnione surowiczą treścią,
- złuszczanie naskórka.
2.2. Świerzb
Inną przyczyną swędzenia stóp jest świerzb. To choroba wywoływana przez roztocza (świerzbowce). Choroba rozprzestrzenia się bardzo łatwo i szybko poprzez bliski kontakt z osobą chorą. Roztocza rozmnażają się pod skórą, powodując podrażnienia i swędzenie.
Objawem świerzbu jest:
- silne swędzenie skóry, zwykle rąk i stóp, nasilające się w nocy,
- wysypka pęcherzykowa, czasami z owrzodzeniem.
2.3. Zapalenie skóry
Swędzenie stóp może być również wywołane stanem zapalnym skóry, który pojawia się wskutek kontaktu z alergenem. Najczęściej odpowiadają za nie kosmetyki, środki chemiczne i guma.
Objawy zapalenia skóry to głównie: intensywne swędzenie stóp, zaczerwieniona skóra, pieczenie, ból.
3. Choroby ogólnoustrojowe a swędzenie stóp
Świąd lub swędzenie jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów towarzyszących chorobom wewnętrznym, takim jak:
- chłoniak – przeważnie chłoniak Hodgkina (ziarnica złośliwa).
- niedokrwistość z niedoboru żelaza,
- czerwienica prawdziwa,
- szpiczak mnogi,
- przewlekła choroba nerek,
- cholestaza, czyli zastój żółci.
Silnego świądu stóp i dłoni nie powinny lekceważyć kobiety w ostatnich miesiącach ciąży, ponieważ może to być symptom cholestazy, czyli choroby wątroby związanej z wewnątrzwątrobowym zastojem żółci. Ponieważ moze doprowadzić do wcześniejszego rozwiązania ciąży, należy skonsultować się z lekarzem.
4. Diagnostyka i leczenie
Swędzenie stóp, zwłaszcza jeśli jest bardzo dokuczliwe, trwa długo, nie ustaje wskutek samoleczenia, towarzyszą mu inne niepokojące dolegliwości, należy skonsultować z lekarzem. Ponieważ zwykle świądowi towarzyszą inne, często dość charakterystyczne dolegliwości, lekarz może dość szybko zdiagnozować problem i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Aby zdiagnozować przyczyny swędzenia stóp, specjalista przeprowadza badanie fizykalne oraz dokładny wywiad. W razie potrzeby zostają zlecone takie badania, takie jak biopsja czy badania krwi.
Ważne, by lekarzowi przekazać różne informacje:
- kiedy pojawiło się swędzenie stóp,
- jakie objawy towarzyszą świądowi,
- zażywane leki, leczone choroby przewlekłe,,
- kontakt z alergenami,
- podobne dolegliwości u bliskich.
Leczenie swędzących stóp zależy od przyczyny dolegliwości. W przypadku uczulenia konieczne jest unikanie produktów wywołujących reakcję alergiczną. Ponadto dolegliwości mogą złagodzić leki przeciwhistaminowe. Swędzenie mogą zmniejszyć miejscowe leki przeciw swędzeniu, emolienty, wazelina i kremy steroidowe.
W przypadku infekcji grzybiczej pomocne są spraye lub kremy przeciwgrzybicze, choć przewlekłe stany przewlekłe mogą wymagać leczenia przeciwgrzybiczego za pomocą leków wydawanych na receptę.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.