Świerzb - przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby

Świerzb to choroba zakaźna, którą wywołuje pasożyt o nazwie świerzbowiec ludzki. Zagnieżdża się on w naskórku, a następnie ryje kanaliki, w których później samice składają jaja.

Po pewnym czasie wylęgają się kolejne pasożyty, które również drążą naskórek. Świerzbowce najlepiej czują się w ciepłych i niedostępnych miejscach oraz fałdach skórnych, takich jak pachwiny, pępek, narządy rodne, między palcami, wokół talii, na pośladkach oraz pod piersiami.

Szacuje się, że na świecie na świerzb choruje aż 300 milionów ludzi. Jak przenoszą się świerzbowce? Do zakażenia świerzbem dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, zwłaszcza podczas współżycia, spania w jednym łóżku czy noszenia tych samych ubrań.

Kto najczęściej choruje na świerzb? Wśród niektórych grup ryzyko zachorowania na świerzb jest wyższe. Świerzb dotyczy osób pracujących w dużych skupiskach ludzkich (np. w wojsku), a także dzieci uczęszczających do przedszkoli i świetlic.

Świerzbowiec podczas swojego bytowania w organizmie człowieka pozostawia odchody, które powodują niezwykle silną reakcję alergiczną, co skutkuje głównie swędzącą wysypką.

Organizm zainfekowany tym pasożytem czuje przemożną potrzebę drapania, w skutek którego oprócz wspomnianej wyżej wysypki, na skórze pojawiają się charakterystyczne ślady po drapaniu, przeczosy.

Potrzeba drapania pojawia się głównie po gorącej kąpieli, po wejściu do domu z chłodnego dworu czy też w czasie snu, ponieważ ciepło działa na te pasożyty w sposób pobudzający.

Przez drapanie, zakażenie przenosi się również na zdrowe tkanki, po pewnym czasie może zająć niemal całe ciało, zostawiając wolne tylko okolice twarzy. Tylko 10 samic wystarczy, aby świąd rozprzestrzenił sie w organizmie człowieka. Objawy świerzbu pojawiają się po 3-4 tygodniach od zarażenia świerzbem i nasilają się w cieple – w czasie snu, po kąpieli, po powrocie do domu.

Objawy u niemowląt, dzieci i osób starszych

Nieco odmienne są objawy świerzbu u niemowląt i małych dzieci. Na ich skórze powstają pęcherzyki, grudki i krosty, które można znaleźć na głowie, szyi, dłoniach, fałdach skórnych i podeszwach stóp. Zmiany te mogą być nadkażone bateriami, głównie w przypadku stóp i rąk.

U starszych nieco dzieci lokalizacja oraz objawy mogą być podobne jak u dorosłych. U starszych ludzi, oprócz miejsc wskazanych powyżej, może zostać zakażona owłosiona skóra głowy, łokcie, kolana i podeszwy stóp.

Świerzb to choroba zakaźna, dlatego szybkie rozpoczęcie leczenia świerzbu niezwykle istotne. Najczęściej do zarażenia świerzbem dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowaną świerzbowcem skórą, na przykład podczas kontaktu seksualnego lub mieszkając w jednym domu, zakładając ubrania chorej na świerzb osoby lub śpiąc w jej łóżku.

Bardzo rzadko świerzbem można się zarazić, podając rękę zakażonej świerzbowcem osobie. Duże ryzyko zachorowania na świerzb mają dzieci nieprzestrzegające zasad higieny intymnej lub bawiące się wspólnie z osobą zakażoną świerzbem.

Ze świerzbem powinna walczyć osoba zakażona, jak również wszystkie osoby mieszkające razem z nią. Przed rozpoczęciem leczenia, na 2-3 dni wcześniej, należy wyprać w wysokiej temperaturze (powyżej 50 stopni) pościel oraz wszystkie ubrania.

Dobrze jest także umyć wszystkie przedmioty codziennego użytku jak wanna, zlew, muszla klozetowa, garnki, naczynia oraz zabawki dziecka, jest to ważne, ponieważ na nich mogą pozostać jaja świerzbowca i po dotknięciu przez człowieka, znów mogłoby dojść do zakażenia.

Świerzb jest dość trudno samemu zdiagnozować, ponieważ objawy są podobne do tych towarzyszących innym chorobom skóry. W przypadku podejrzenia, że mogliśmy się zarazić, należy jak najszybciej udać się do specjalisty dermatologa, który po postawieniu właściwej diagnozy wdroży odpowiednie leczenie.

U dzieci powyżej drugiego roku życia oraz u osób dorosłych stosuje się do leczenia miejscowe środki przeciwświerzbowcowe - permetrynę, preparaty siarki, benzoesan benzylu, które powinny być nakładane równomiernie na obszar całego ciała, m.in. na przednią powierzchnię szyi, podeszwę stóp, kark i dłonie, omijając okolice głowy.

Podczas smarowania należy zwrócić szczególną uwagę na okolice narządów płciowych i pośladki, a także na przestrzenie międzypalcowe stóp i rąk, nadgarstki, łokcie i doły pachowe. U niemowląt oraz małych dzieci włączamy do leczenia również skórę twarzy, głowę oraz uszy.

Najlepiej jest nakładać maści w godzinach wieczornych, po uprzedniej kąpieli. Preparaty te powinny pozostać na skórze co najmniej osiem godzin, aby leczenie przyniosło pożądane efekty.

Aby zmniejszyć uporczywy świąd przepisuje się również leki antyhistaminowe. W sytuacji, kiedy dojdzie do zakażeń bakteryjnych, lekarz może zlecić stosowanie miejscowych lub doustnych antybiotyków. Najważniejsze jest, aby terapia była podjęta najszybciej jak jest to możliwe, pozwala to na szybki powrót do zdrowia.

Domowe sposoby

Wśród domowych sposobów na leczenie świerzbu znajdują się:

• okłady z octu, które nakłada się na zainfekowane świerzbowcem miejsca,
• kąpiel w olejkach z lawendy, cynamonu, lub herbacianym,
• wyżej wspomniane olejki można wymieszać z wodą i miodem i smarować tym preparatem zakażone miejsca,
• przemywanie swędzących miejsc naparami z ziół, takich jak tymianek, kminek zwyczajny, wrotycz, czy też babka wąskolistna.