Świnka morska - żywienie, obyczaje, zakup

Świnka morska, inaczej zwana kawią domową, to zwierzę niezwykle popularne na całym świecie. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie od tysięcy lat znana jest jako kulinarny rarytas. W Peru jest nawet daniem narodowym - mięso ze świnki morskiej jest podawane z okazji święta Ostatniej Wieczerzy. Można jej spróbować również w Kolumbii, Boliwii oraz w Ekwadorze.

W naszym kraju spotykana jest jako zwierzę domowe. Warto dowiedzieć się, ile żyje świnka morska, jak się nią zajmować, czym się żywi i jak powinna wyglądać przygotowana dla niej klatka.

Zobacz film: "Najsłodsze zoo świata."

1. Różne rasy kawii domowej

Wyróżniamy wiele ras kawii domowych, czyli popularnych świnek morskich, które różnią się od siebie barwą i długością włosa. Właśnie ze względu na długość owłosienia, świnki te możemy podzielić na:

1.1. Świnki krótkowłose

• American (gładkowłosa) - ta świnka morska posiada gładkie, krótkie i przylegające do jej ciała futerko o długości mniej więcej 17-18 milimetrów. Jej włosy są gęste, posiada okrągły nosek. Jedna z najstarszych oraz najbardziej znanych ras, przybyła do Europy w szesnastym wieku.
• Abyssinian (rozetkowa) - włosy tej świnki układają się w rozety, w niektórych miejscach na futrze tworzą się zawirowania i włosy, piętrząc się, rozkładają się na boki. Na jej ciele znajduje się osiem rozetek, włoski w dotyku są szorstkie i mają około 3.5 centymetra długości. Rasa ta jest trudna w hodowli, ponieważ trudno otrzymać dobry rozkład rozetek.
• Crested - jest odmianą świnki gładkowłosej, charakterystyczna dla niej jest pojedyncza rozetka, znajdująca się na głowie, która jest popularnie zwana koroną. W odmianie Self Crested cała świnka jest ubarwiona jednym kolorem.
• White Crested - odmiana jednokolorowa na ciele i białej koronie na głowie. Żaden włos nie rośnie poza koroną, a w koronie każdy włos jest biały. Świnka ta jest idealnie okrągła. Posiada dwie rozetki na łapkach, które łącza się w punkcie pleców.
• Teddy - posiada krótkie i szorstkie futerko, nazwa tej odmiany pochodzi od misia pluszowego.
• Rex - posiada krótkie, wełniste i gładkie włosie o długości do 2 centymetrów. Rasa ta powstała w 1919 roku.
• Ridgeback - świnka długowłosa, posiadająca charakterystyczne pasmo włosów wzdłuż kręgosłupa, które podwijając się tworzą irokeza. Jest to krzyżówka świnki gładkowłosej z Peruwianką, bądź rasą Abyssinian, uznana jako rasa tylko w standardzie brytyjskim.
• Crested Ridgeback - jest podobna do Ridgeback, z tą różnicą, że posiada na czole rozetkę.
• Curly - posiada krótkie, kręcone włosy, twarde i szczeciniaste, mimo iż wizualnie wydają się miękkie. Świnka tej rasy powstała w Skandynawii w latach osiemdziesiątych. Uznana w angielskim i niemieckim standardzie. Świnka morska Curly jest krzyżówką ras Rex i Abyssinian.
• Somali - zasadniczo rasa ta niedawno powstała w Australii, jest mało znana w Europie. Jest krzyżówką Abyssynian i Rexa lub Teddiego.
• KHP - krótkowłosa peruwianka, na biodrach posiada dwa wirki, które powodują, że jej sierść rośnie na brzuchu w kierunku odwrotnym.

1.2. Świnki bezwłose

• Skinny - rasa ta została sztucznie wyhodowana. Jest świnką bezwłosą, choć posiada niewielkie kępki nastrosznych włosków na pyszczku, stopach i uszach. Jej brak włosów jest determinowany genem recesywnym, więc w przypadku krzyżowania jej z inną rasą jej małe zwykle już te włosy posiadają. Świnka ta ma delikatną i niezwykle miękką skórę. Wymaga wysokokalorycznego odżywiania, ponieważ z powodu brak włosów potrzebuje dostarczyć do organizmu większą dawkę energii, aby utrzymać stałą temperaturę ciała.
• Baldwin - rasa wyhodowana również sztucznie w 1978 roku. Jej skóra jest gruba i twarda, po urodzeniu posiada włosy, które jednak z biegiem czasu traci.

1.3. Świnki długowłose

• Peruwianka - jest jedną z najpopularniejszych rodzajów świnki morskiej. Posiada długie włosy, które rozkładają się na zewnątrz na wszystkie strony. Z tyłu znajdują się dwie rozetki. Długość jej włosów może osiągać nawet 50 centymetrów, jednak zwykle ścierają się i pozostają na długości kilkunastu centymetrów. Świnka ta zwykle ubarwiona jest trójbarwnie, w kolory biały, czerwony i czarny, lecz bywają również świnki peruwianki o ubarwieniu czarno-białym lub czerwono-barwnym.
• Świnka Sheltie - również doskonale znana odmiana świnki morskiej. Posiada krótkie włoski na pyszczku i długie na tułowiu, jednak nie posiada rozetek. Po raz pierwszy pojawiła się wzmianka o niej w Anglii, w 1973 roku.
• Boucle - odmiana Peruwianki. Posiada kręcone włosy, powstała ze skrzyżowania jej z Texelem. W niektórych przypadkach w oklicy tylnych rozetek pojawią sie delikatne zawirowania, które, choć nie są o końca widoczne, nie są pożądane przez hodowców.
• Texel - ta rasa jest krzyżówką Rexa i Sheltie. Posiada długie włosy, po modyfikacjach hodowców są one kręcone i miękkie w dotyku. Po rozczesaniu są pofalowane.
• Coronet - krzyżówka Crested i Sheltie. Jej włosy są długie i proste. Posiada na głowie jedną pojedynczą rozetkę, która jest koroną, skąd wynika nazwa jej rasy.
• Merino - jest odmianą Coroneta o kręconych włosach, również posiada pojedynczą rozetkę na głowie. Koronę tę trudno wyhodować, powinna być wysoka, duża i szeroko otwarta z jak najmniejszym środkiem. Nazwa tej rasy pochodzi od owcy merino, która również posiada gęste, kręcone włosy.
• Angora - posiadaczka długich włosów i małej liczby rozetek, jest długowłosą odpowiedniczką świnki rozetkowej.
• Moher - charakterystyczne dla niej jest gęste i długie futerko, przez co świnki z tej rasy źle znoszą wysokie temperatury. Jest odpowiednikiem Angory z kręcony włosami.
• Lunkarya - mało znana rasa, choć wizualnie niezwykle atrakcyjna. Posiada szorstkie, krótkie włosy na pyszczku, na reszcie ciała zaś pokrywają ją długie, faliste i kręcone włosy, wyglądające trochę jakby były zakręcone na wałkach. Piętrzą się one na górze i rozkładają na boki. Jest długowłosą odpowiedniczką Curly. Większość Lunkaryi ma taki rozkład rozetek, jaki występuje u świnki Peruwianki.

2. Długość życia świnki morskiej

Świnki morskie średnio przeżywają od 5 do 10 lat, choć zdarzają się świnki, które znacznie przekraczają ten zakres - najdłużej żyjąca świnka morska Snowball z Anglii liczyła sobie 14 lat i 10 miesięcy, została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa.

Na długość życia świnki morskiej życia składają się różne czynniki, takie jak m.in. stan zdrowia, zbilansowana dieta, bogata w witaminę C, a także ilość rozrywek, jakie są śwince dostarczane. Znaczenie ma również rasa.

Porównując lata życia świnki morskiej do lat życia człowieka, przeliczamy je w następujący sposób: jeden rok życia tego zwierzęcia to dziesięć ludzkich lat, tak więc 5-6 letnia świnka jest już w wieku dość dojrzałym. U takiej świnki można dostrzec pierwsze oznaki starzenia - zmniejsza się jej apetyt, więcej śpi, jest mniej chętna do zabawy, rzadko bywa podekscytowana, nie zdarza jej się raczej podskakiwać i popiskiwać. Dość często zapada na różne choroby, ponieważ z wiekiem spada jej odporność.

3. Czym karmić świnkę morską?

Świnka morska jest zwierzęciem roślinożernym, przez co powinna być karmiona sianem lub specjalistyczną karmą dla świnek morskich. Dobrym pomysłem będzie podanie śwince mieszanki zbożowej, babki lancetowatej, skrzypu polnego czy trawy. Tę ostatnią możemy posadzić w niewielkim naczyniu, po czym wstawić ją do klatki. Wtedy świnka będzie miała do niej stały dostęp

Posiłki kawii można urozmaicać m.in. warzywami, np. pietruszką, czerwoną i zieloną papryką, burakami, rzodkiewką, ogórkami, szpinakiem, mniszkiem, marchwią, czy też selerem.

Kawię domową można karmić owocami, lecz powinien być to tylko dodatek do diety, nie zaś jej podstawa. Śwince morskiej nie służy duża ilość wapnia, nie powinno się podawać jej gotowych dań zawierających węglowodany, ponieważ może to prowadzić do zaburzeń trawienia. Gryzonie te posiadają wrażliwy układ pokarmowy, więc należy ostrożnie dobierać jej pożywienie.

Nie wolno podawać śwince morskiej surowej fasoli, ponieważ jest ona dla niej trująca, jak również pryskanych owoców i warzyw, ziemniaków, cebuli i sałaty.

Świnka morska powinna być karmiona mniej więcej dwa razy dziennie, trzymając się stałych pór dnia - świnki przyzwyczajają się do pór karmienia i gdy zbliża się czas posiłku, mogą delikatnie kwiczeć. Należy pamiętać, aby kawia miała stały dostęp do świeżej wody pitnej, można podawać jej odstałą wodę, co jakiś czas zmieniając ją na herbatkę rumiankową. Nie powinno się poić świnki morskiej mlekiem - może to spowodować u niej biegunkę.

4. Choroby kawii domowej

Z zasady świnki morskie nie należą do chorowitych zwierząt, jednak są pewne przypadłości, z którymi czasem muszą się zmierzyć. Zwykle są to problemy związane z układem pokarmowym, który w ich przypadku jest delikatny i wrażliwy.

Do najczęstszych dolegliwości świnek morskich należą:

• zaparcia - najczęściej pojawiają się, gdy w diecie świnki jest zbyt dużo suchych pokarmów,
• biegunki - mogą wynikać z nagłej zmiany pożywienia, jak również z infekcji bakteryjnej,
• stany zapalne dziąseł - najczęściej wynikają z braków witaminy C w pożywieniu, świnki podobnie jak ludzie nie są w stanie wytworzyć tej witaminy i muszą otrzymywać ją z pożywieniem,
• katar sienny - może być spowodowany nieświeżym lub zakurzonym sianem, czy też silnymi chemicznymi środkami czystości,
• pasożyty - świnki morskie często są ich nosicielkami. Mogą to być m.in.świerzbowce, wszoły, kleszcze, roztocza, wszy, cicienie i przywry. Pasożyty te najczęściej atakują jelito cienkie i wątrobę. Najczęściej świnkę morską atakuje świerzbowiec, który nieleczony może doprowadzić nawet do śmierci zwierzaka.

5. Jak dbać o świnke morską?

Zwierzę to jest bardzo towarzyskie, potrzebuje codziennego kontaktu i uwagi. Świnka morska lubi być przytulana i głaskana. Uwielbia leżeć na kolanach lub rękach właściciela. W przypadku braku zainteresowania świnką ze strony jej opiekuna, może stać się zdziczała i znudzona. Nie przepada za tarmoszeniem i ściskaniem.

Jest to zwierze stadne, stąd też dobrze jest zadbać o towarzystwo dla niej. Jest kontaktowa, potrafi komunikować swój nastrój i emocje przy pomocy wydawanych dźwięków. Bardzo przywiązuje się do swojego właściciela, jest w stanie odróżnić również poszczególnych członków rodziny.

5.1. Świnka morska - klatka czy akwarium

Kawię domową powinno się trzymać w klatce, jednakże powinna również mieć zapewnioną odpowiednią dawkę ruchu poza nią. Mając to na uwadze powinno się wypuszczać świnkę na wybieg lub pod nadzorem po domu przez co najmniej jedna godzinę dziennie.

Najważniejszym wyposażeniem w klatce jest podłoże, dla świnki morskiej najlepsza będzie wyściółka z trocin lub specjalnych granulatów. Raczej należy unikać ścielenia klatki sianem, gdyż jest ono chłonne, miękkie i szybko gnije, co powoduje nieprzyjemny zapach.

Akwarium nie będzie dobrym pomysłem dla kawii domowej, ponieważ przepływ powietrza w takim miejscu jest dość ograniczony, co w konsekwencji może sprawić, że śwince będzie duszno. Ponad to przez zabudowane ścianki akwarium (lub terrarium) świnka nie mogłaby się socjalizować z otoczeniem.

Świnki morskie są wrażliwe na zapachy, mają wyczulony węch, z tego też powodu w przypadku zmniejszonego dopływu powietrza mogłaby czuć własne odchody, co byłoby dla niej niekomfortowe. Łatwiej jest także czyścić kuwetkę w klatce, ponieważ w tym celu wystarczy tylko odpiąć górę z metalu, łatwiej jest również przyczepić akcesoria, np. poidło.

Do klatki można dołączyć domek dla świnki morskiej, dzięki której otrzyma schronienie i odrobinę prywatności. Najlepsza będzie wersja drewniana, ponieważ świnka będzie mogła swobodnie go obgryzać.

Ponieważ świnki osiągają mniej więcej od 20 do 25 centymetrów długości, klatka nie powinna być mniejsza niż 80 centymetrów. Nie musi być wysoka, ponieważ świnki nie wspinają się po nich, jak ma to miejsce w przypadku chomików.

Dobrze jest dobrać odpowiednich rozmiarów miski dla kawii. Najlepsze będą metalowe lub ceramiczne, ponieważ tworzywo sztuczne może zostać łatwo pogryzione. Siano zaś najlepiej podawać śwince w specjalnych paśnikach.

Do klatki można dołączyć różnego rodzaju zabawki i akcesoria, jak np. hamaki, czy też polarowe kanapy. Kawie lubią wszelkiego rodzaju tunele, warto mieć jednak na uwadze wielkość świnki.

5.2. Świnka morska - pielęgnacja

Podczas pielęgnacji świnki morskiej, szczególnie długowłosej, niezbędne będą wszelkiej maści szczotki i grzebienie do czesania ich, jak również kosmetyki do pielęgnacji, jak szampon i odżywka do włosów. Kawie z długimi włosami potrzebują regularnej pielęgnacji włosia, które najlepiej czesać miękką szczotką, natomiast gdy świnka ma włosy kręcone, powinniśmy je przeczesywać palcami, ponieważ szczotka mogłaby sprawić śwince ból.

Na co dzień powinniśmy regularnie sprawdzać sierść pod kątem obecności pasożytów.

Kawie zwykle same ścierają swoje pazurki, jednak warto co jakiś czas podciąć im je za pomocą cążek na około 3-5 mm przed unerwioną częścią - przy jasnych będzie to dobrze widoczne, przy ciemnych należy podcinać tylko końcówki.

Gdy zdarzy się, że kawii urosną za długie zęby, przez niewystarczające starcie się, najlepiej udać się do weterynarza, lecz dobrym sposobem będzie również obserwacja świnki, szczególnie podczas posiłków. Należy zwrócić uwagę, czy podczas jedzenia śwince nie wypada pokarm z pyszczka. Warto także regularnie ją ważyć.

Dobrze jest zaopatrzyć się w specjalny transporterek służący do przenoszenia i przewożenia świnki - np. w przypadku wizyty u weterynarza.

6. Obyczaje domowego pupila

Świnka morska jest, jak już wcześniej zostało to opisane, zwierzęciem stadnym. Z tego też powodu dobrze jest zapewnić jej towarzystwo innego gryzonia. Początkowym problemem może być oswojenie jej z drugą świnką.

Najlepiej będzie oswajać ze sobą dwie młode świnki, trochę trudniej może być w przypadku starszych gryzoni. Warto obydwie natrzeć herbatką z kopru, aby zwiększyć ich tolerancję wobec siebie. Jeśli jest to możliwe, można zakupić drugą klatkę i postawić ją obok pierwszej. W przypadku, kiedy nie mamy takiej możliwości, dobrze jest najpierw do klatki włożyć świeżo zakupioną świnkę, a następnie tę udomowioną.

Świnka morska może zasadniczo żyć w klatce zarówno w pomieszczeniu, jak i na zewnątrz. W lecie kawia powinna zażywać dużo wybiegu, aby pozbyć się zimowego futerka. W zimie jej klatka powinna być dobrze ocieplona i osłonięta od wiatru. Dobrym rozwiązaniem będzie dodatkowa wyściółka z siana, aby świnka mogła się nią okryć.Trzeba też regularnie sprawdzać, czy nie zamarzła woda przeznaczona do picia.

Jednym z problemów początkującego posiadacza świnki morskiej może być kwestia podnoszenia jej. Aby to zrobić, najlepiej użyć obu dłoni i chwycić ją w poprzek pod brzuchem. Można wtedy położyć ją sobie na kolanach lub też nieść przytuloną do siebie. Należy zachować szczególną ostrożność, aby nie wypadła nam z rąk. Świnka ma bardzo kruche kości, choć wygląda na krzepką. Upadek ze znacznej wysokości mógłby się dla niej skończyć poważnymi konsekwencjami.

7. Gdzie kupić świnkę morską?

Przy zakupie świnki morskiej warto zwrócić uwagę na kilka ważnych detali. Po zakup najlepiej wybrać się do sklepu zoologicznego, na targ lub bezpośrednio do hodowcy. Ceny świnek morskich nie są wygórowane, najdroższe są świnki z długimi włosami, choć również najtrudniej je utrzymać.

Płeć świnki determinuje jej charakter. Samice są dużo łagodniejsze i bardziej przyjazne niż samce. Warto rozważyć zakup parki. Przy wyborze świnki dobrze jest zwrócić uwagę na to, czy bawi się z innymi świnkami i jaki jest stan jej zdrowia. Warto uważnie obejrzeć jej oczy, sierść i nossek, ponieważ jakakolwiek wydzielina może oznaczać chorobę.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.