Konserwanty to grupa związków, których głównym zadaniem jest poprawa walorów smakowych produktów spożywczych, a także ich wyglądu. Ponadto przedłużają one trwałość produktu i zapobiegają psuciu. Dzieje się tak dlatego, że konserwanty hamują procesy gnilne. Choć powszechnie uważa się je za wrogów naszego zdrowia, konserwanty są niezbędne, a niedodawanie ich do żywności jest niemal niemożliwe. Dzięki nim w produktach spożywczych nie rozwijają się bakterie i grzyby, które mogą wywoływać silne zatrucia pokarmowe. Dlatego konserwantów nie należy się bać, a jedynie rozważnie wybierać.
Konserwanty dodawane do żywności można podzielić na naturalne i chemiczne. Wśród naturalnych wyróżnia się przede wszystkim sól. Stosowana jest w kuchni jako naturalny środek konserwujący od wielu dziesięcioleci. Hamuje ona rozwój szkodliwych dla zdrowia mikroorganizmów, a to pozwala zachować świeżość produktów na dłużej. Dodatkowo sól ma działanie absorbujące, więc świetnie wchłania wodę, a w suchym środowisku bakterie się nie rozwijają. Obecnie stosuje się ją w niemal wszystkich produktach, głównie przetworach. Podobną funkcję pełni w żywności cukier. Tutaj w szczególności wyróżnia się sacharozę i fruktozę, które również absorbują wodę i dzięki temu hamują rozwój bakterii. Cukier w roli konserwantu stosuje się głównie do przetworów owocowych.
Kolejnym naturalnym środkiem konserwującym jest sok z cytryny i zawarty w nim kwas askorbinowy. Spełnia funkcję regulatora kwasowości i najczęściej tak właśnie jest opisywany na etykietach i opakowaniach produktów. Oprócz hamowania procesów gnilnych żywności, kwas askorbinowy jest także naturalnym przeciwutleniaczem, a więc zapobiega namnażaniu się wolnych rodników, przyczyniających się do rozwoju nowotworów.
Wśród naturalnych składników konserwujących, stosowanych głównie przez nasze babcie i prababcie, wyróżnia się także takie produkty jak goździki, szałwię i oregano.
Sztuczne konserwanty dodawane do żywności to przede wszystkim wzmacniacze smaku, barwniki i aromaty, których zadaniem, poza utrzymaniem świeżości produktów jest poprawa ich wyglądu i walorów smakowych. Producenci żywności zazwyczaj ukrywają je pod postacią tzw. "E". Wśród najpowszechniej stosowanych konserwantów znajduje się przede wszystkim kwas benzoesowy (E 210), znajduje się on w niemal wszystkich rodzajach żywności - od galaretek owocowych, aż po konserwy rybne.
Bardzo często producenci dodają do żywności także substancje zakwaszające, m. in. kwas octowy (E 260), chlorek potasu (E 508) czy magnezu (E 511).
Bardzo dużo sztucznych konserwantów może wywoływać alergie pokarmowe, które objawiają się np. pokrzywkami, wysypkami, bólem żołądka i problemami trawiennymi. Często okazują się szkodliwe dla osób cierpiących na IBS.
