Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (861 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Terapia fobii

Terapia fobii
Terapia fobii

Fobie to jedno z zaburzeń lękowych, charakteryzujące się patologicznym strachem przed jakimś obiektem lub sytuacją. Istnieje wiele rodzajów fobii, np. fobia społeczna, zoofobia, klaustrofobia czy arachnofobia. Jak leczyć irracjonalny lęk? Istnieją przynajmniej trzy metody terapeutyczne, które okazały się wysoce skuteczne w leczeniu fobii – desensytyzacja, zanurzanie i modelowanie, które opracowano na bazie modelu analizy behawioralnej. Behawioryzm wnosi bowiem, że fobie to efekt uczenia się lęku, dlatego pacjentów należy oduczyć bania się w konfrontacji z jakimś bodźcem czy sytuacją.

spis treści

1. Lęk a strach

Psychologia rozróżnia strach od lęku. Strach jest normalnym uczuciem, które pojawia się w sytuacji realnego niebezpieczeństwa. Strach zatem ma charakter adaptacyjny i umożliwia przetrwanie. Lęk natomiast to stan irracjonalny – człowiek zaczyna bać się czegoś, co tak naprawdę mu nie zagraża. Katalog fobii specyficznych jest bardzo długi. Wyróżnia się tanatofobię, arachnofobię, zoofobię, klaustrofobię itp. Jest nawet lęk przed zachorowaniem na fobię i lęk przed lękiem, czyli tzw. lęk antycypacyjny. Jak leczyć patologiczny lęk przed czymś, czego człowiek normalnie nie powinien się bać? Jak radzić sobie z fobiami?

Do najbardziej skutecznych metod leczenia fobii specyficznych zalicza się metody wypracowane w nurcie behawioralno-poznawczym. Wśród tych technik wymienia się:

Zobacz film: "Otyłość. Historia Aleksandry"
  • systematyczną desensytyzację,
  • zanurzanie (ang. flooding),
  • terapię implozywną,
  • modelowanie.

Oprócz modelowania, desensytyzacji czy terapii implozywnej stosuje się także techniki relaksacyjne, np. kontrolę oddechu.

2. Systematyczna desensytyzacja

Za autora systematycznej desensytyzacji uważa się psychiatrę Josepha Wolpe'a. Poddawał on warunkowaniu klasycznemu koty, aby bały się komory, w której otrzymywały szoki. Odwołując się do takiego modelu wytwarzania fobii u zwierząt, Wolpe opracował metodę terapii polegającą na systematycznej desensytyzacji. Najpierw wyleczył swoje koty z nabytego strachu, a później z powodzeniem zastosował tę samą terapię u ludzi. Systematyczna desensytyzacja jest skuteczna i trwa krótko, najczęściej nie dłużej niż kilka miesięcy. Terapia składa się z trzech faz:

Najpierw terapeuta poddaje fobicznego pacjenta treningowi głębokiego rozluźniania mięśni. Dana osoba siedzi lub leży z zamkniętymi oczami i stara się całkowicie rozluźnić wszystkie partie mięśniowe. Stan relaksacji jest wykorzystywany w fazie trzeciej do neutralizacji strachu, bowiem nie można być jednocześnie głęboko zrelaksowanym i przestraszonym – to dwa sprzeczne stany. Następnie pacjent przy pomocy terapeuty tworzy hierarchię sytuacji wywołujących u niego strach. Najbardziej przerażająca z możliwych zajmuje najwyższy szczebel hierarchii, a ta wywołująca niewielką reakcję fobiczną – najniższy. W fazie trzeciej strach przed obiektem jest usuwany poprzez stopniowe przeciwwarunkowanie (odwrażliwianie). Oznacza to, że wywoływana jest reakcja sprzeczna ze strachem w tym samym czasie, kiedy pojawia się bodziec warunkowy wywołujący lęk.

Pacjent wprowadzony w stan relaksacji wyobraża sobie sytuację z listy hierarchii (tę najmniej stresującą), co prowadzi do kojarzenia odprężenia z bodźcem warunkowym i wygaszania strachu. Procedurę powtarza się aż do momentu, kiedy chory może wyobrazić sobie najbardziej lękotwórczą sytuację z listy bez przeżywania jakiegokolwiek strachu. Kiedy pacjent myśli bez cienia lęku o wszystkich sytuacjach z utworzonej listy, przychodzi czas na przeprowadzenie sprawdzianu w życiu. Polega to na konfrontacji pacjenta z rzeczywistym obiektem z kategorii najwyższego szczebla w hierarchii. Konfrontacja jednak przebiega tylko i wyłącznie na poziomie wyobraźni, tzn. pacjent cierpiący na klaustrofobię ma wyobrażać sobie, że znajduje się w ciasnej windzie albo ogląda małe pomieszczenia na fotografiach. Terapia jest bardzo skuteczna i przynosi poprawę w 80-90% przypadków fobii specyficznych. Polepszenie utrzymuje się do badań kontrolnych przeprowadzanych po upływie roku lub po dwóch latach.

3. Metoda zanurzania

Według behawiorystów, uporczywość fobii wynika z faktu unikania obiektu fobicznego, gdy tylko to możliwe. Cierpiący na fobie zmuszeni do przebywania w obecności czegoś, czego się boją, np. psa, gołębia, pająka, będą dążyli do szybkiego wycofania się z danej sytuacji. Brak możliwości sprawdzenia, że dana sytuacja wcale nie jest zagrażająca, tylko utrwala irracjonalny lęk. Zanurzanie (ang. flooding) to procedura polegająca na sprawdzaniu realności niebezpieczeństwa, która przynosi trwałe obniżenie poziomu strachu oraz niweluje reakcję unikania sytuacji lękowych w przyszłości. W Polsce metoda zanurzania znana jest bardziej jako terapia implozywna – rodzaj psychoterapii, kiedy pacjenta fobicznego wystawia się na działanie ekstremalnie silnego bodźca lękotwórczego, tzw. „rzucanie na głęboką wodę”. Możliwość zastosowania terapii implozywnej wymaga jednak w pierwszej kolejności wypracowania zaufania na linii pacjent-terapeuta.

W procedurze zanurzania pacjent z fobią zgadza się na wyobrażenie sobie sytuacji lękowej lub przebywanie w niej przez dłuższy czas bez podejmowania prób ucieczki. Przeważnie towarzyszy mu silny niepokój, a nawet przerażenie przez pierwsze dwie godziny „zanurzenia”. Później strach stopniowo maleje. W ogólnej ocenie terapia implozywna daje równie dobre, a nawet lepsze efekty terapeutyczne niż systematyczna desensytyzacja, szczególnie w odniesieniu do agorafobii. Zmuszanie pacjenta do poddania sytuacji fobicznej sprawdzianowi realności i do pozostania w niej, a więc skłonienie go do odkrycia, że nie dochodzi do żadnej katastrofy, zazwyczaj prowadzi do pomyślnego wygaszenia fobii. Pozytywne skutki terapii implozywnej są trwałe – utrzymują się do czterech lat po przeprowadzeniu zanurzenia.

4. Metoda modelowania

Trzecia metoda leczenia fobii znajduje zastosowanie w psychoterapii behawioralno-poznawczej. Pacjent nie tylko oducza się bać, ale modyfikuje również swoje przekonania na temat bodźca fobicznego. Podczas modelowania osoba cierpiąca na fobię obserwuje kogoś zdrowego (modela) w trakcie wykonywania czynności, której ona sama nie jest w stanie się podjąć. Widząc, że nic złego się nie dzieje, pacjent z fobią będzie się mniej obawiać takiej sytuacji. Aby wpłynąć na zmianę przekonań pacjenta fobicznego, terapeuta zwykle szuka modela najbardziej podobnego do chorego pod względem wyglądu, płci, wieku itd. Następnie lekarz stopniowo wprowadza chorego w ćwiczenia, np. prosi o komentarz do tego, co widzi, nakłania się go do podejścia do obiektu lękotwórczego, np. psa, aż wreszcie do dotknięcia go.

Procedurę modelowania stosuje się zarówno w łagodnych postaciach fobii, jak i przypadkach klinicznych. Ogólnie modelowanie daje podobne rezultaty, jak zanurzanie i desensytyzacja. Metoda modelowania przynosi zmiany zarówno w sferze zachowań, jak i w strukturach poznawczych. Klasyczne wygaszanie strachu można opisać w języku teorii poznawczych. Aby doszło do trwałej redukcji strachu, muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze, informacje o sytuacji wzbudzającej strach muszą dotrzeć z dostateczną siłą, aby zaktywizować cały obszar pamięci związany ze strachem. Po drugie, muszą zostać przyswojone nowe informacje, niezgodne ze starymi zasobami pamięciowymi dotyczącymi strachu. Do tej prawidłowości odwołuje się psychoterapia behawioralno-poznawcza (CBT). Oprócz metod terapeutycznych, w leczeniu fobii stosuje się też środki farmakologiczne, np. leki przeciwlękowe lub/i przeciwdepresyjne.

5. Jak samodzielnie radzić sobie z fobią?

Fobie dotykają coraz większej części społeczeństwa. Często wywołuje je nadmierny stres. Przejawiają się przede wszystkim nieuzasadnionym lękiem przed czymś, co nie wzbudza go u innych ludzi. Najlepsze i najszybsze efekty w walce z fobią przynosi psychoterapia poznawczo-behawioralna. Zanim jednak udasz się po pomoc do psychologa lub oczekujesz na wizytę, możesz spróbować sam poskromić swoje lęki.

  • Przyznaj się przed sobą do obecności lęku w twoim życiu i w konkretnej sytuacji. Zaakceptuj to, że tak się teraz dzieje. Nie walcz z nim na siłę, koncentrując się na pragnieniu, aby jak najszybciej się od niego uwolnić.
  • Ćwicz relaksację i rozluźnianie mięśni ciała w sytuacji napięcia. Pomóc mogą ci w tym masaże, terapia ciepłem, relaks w jacuzzi.
  • Ćwicz efektywne oddychanie.
  • Stosuj zasadę małych kroczków, np. kiedy masz lęk wysokości, pokonuj go powoli, ale sukcesywnie. Każdego dnia zrób krótką rundę w miejsce, które budzi twój niepokój. Wejdź na wiadukt, wjedź windą na kolejne piętro wieżowca. Jeżeli cierpisz na klaustrofobię i odczuwasz lęk przed jeżdżeniem windą, zrób sobie plan przełamywania strachu. Pierwszego dnia może wystarczy, że podejdziesz do windy, innego naciśnij guzik i poczekaj aż zjedzie. Kolejnego dnia spróbuj do niej wejść, a z czasem pojechać. Najlepiej, jeśli będzie ci towarzyszył ktoś bliski.
  • Skróć czas pomiędzy wystąpieniem traumatycznej sytuacji z udziałem jakiegoś obiektu, która wywołała lęk a ponownym spotkaniem z tym obiektem. Dla przykładu, jeżeli twoje dziecko zostało pogryzione przez psa, nie izoluj go od zwierząt. Im szybciej spotka się z jakimkolwiek łagodnym psem, którego będzie mogło pogłaskać i przytulić, tym lepiej.

Pamiętaj, że lęk napadowy jest jedynie odczuciem i wyobrażeniem, które kształtują się w twoim umyśle. Potraktuj to jako coś subiektywnego, jako stan, który minie.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze