Tłuszczak - rodzaje, przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie
Tłuszczak to niezłośliwy nowotwór, który powstaje z dojrzałej tkanki tłuszczowej. Rozwija się zwykle na tułowiu, ale także na plecach, policzkach, rękach, pod pachą, na łopatkach lub pośladkach. Najczęściej występuje pomiędzy 40. a 60. rokiem życia, choć zdarza się i u dzieci. Tłuszczak jest nieszkodliwy i zwykle nie wymaga leczenia.
1. Czym jest tłuszczak?
Tłuszczak jest nienowotworową zmianą, niezłośliwym guzem, który zbudowany jest z komórek tłuszczowych. Komórki te otoczone są torebką łącznotkankową (której obecność świadczy o łagodności guza).
Zmiany te są niegroźne dla zdrowia, jednak jeśli zaczną rozwijać się w pobliżu narządów wewnętrznych mogą zacząć sprawiać zdrowotne problemy. Tłuszczak zwykle ma podłużny lub owalny kształt, może mieć od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów.
Jeśli powstanie pod skórą, dość łatwo go rozpoznać. Jest miękkim, niebolesnym zgrubieniem, dającym się nieco przesuwać. Zwykle występuje pojedynczo, lecz mogą zdarzyć się też skupiska tłuszczaków.
Można też dodać, że rosną one bardzo wolno. Jeśli jednak osiągną znaczne rozmiary mogą stanowić poważny defekt urody i źródło kompleksów.
2. Rodzaje tłuszczaków
- zimowiak - głównie występuje u małych dzieci, to niezłośliwa zmiana chorobową, która odpowiada za utrzymanie właściwej temperatury ciała w pierwszych miesiącach życia,
- lipoma - dobrze odgraniczona, pojedyncza zmiana chorobowa, łatwo wyczuwalna palpacyjnie, bardzo rzadko przekształca się w nowotwór złośliwy,
- lipoblastoma - najczęściej rozpoznawalny jest u małych dzieci i niemowląt,
- myolipoma - nie przejawia predyspozycji w kierunku zezłośliwienia, otoczony jest łącznotkankową torebką,
- angiolipoma - w badaniu mikrospokopowym uwidocznione są liczne naczynia krwionośne, zmiana chorobowa jest otoczona tkanką łącznotkankową,
- myelolipoma - zmiana, która prócz dojrzałych komórek tkanki łącznej posiada także tkankę szpikową, nie posiada skłonności do zezłośliwienia,
- tłuszczak z komórek wrzecionowatych - zmiana niezłośliwa, posiadająca naczynia krwionośne i liczne adiopocyty,
- tłuszczak wielopostaciowy - zmiana niezłośliwa, która posiada drobne naczynia krwionośne i adiopocyty.
3. Przyczyny
Przyczyny powstawania tłuszczaków nie są jednoznaczne. Badania prowadzone w rodzinach, u których liczba rozpoznanych nowotworów u przedstawicieli poszczególnych pokoleń jest znacząca, wskazują na bliżej nieokreśloną predyspozycję genetyczną powstawania zmian.
Z kolei inne dane mogą wskazywać na udział mechanizmów zapalnych oraz specyficznych cząstek wydzielanych przez komórki układu immunologicznego, które pobudzają podziały oraz wzrost zdrowych adipocytów (komórek syntetyzujących i magazynujących tłuszcze).
Żadna z wymienionych przyczyn powstawania tłuszczaków nie została do końca potwierdzona. Najbardziej narażone na rozwój tłuszczaków są osoby w wieku 40-60 lat, choć nie jest to reguła, mogą się rozwiną zarówno u osób starszych, jak i młodych.
Tłuszczaki najczęściej formują się u osób z otyłością. Badania przeprowadzone na myszach wykazały zależność między genem związanym z otyłością, a rozwojem tłuszczaka.
Według innych badań tłuszczaki chętnie rozwiają się w miejscach w których wcześniej była jakaś rana lub uraz. Tłuszczakom sprzyja również choroba Cowdena, która charakteryzuje się licznymi guzkami nienowotworowymi oraz skłonnością do zachorowania na raka piersi, jajnika i tarczycy.
Sprzyja również zespół Gardena, czyli rzadko spotykana choroba, w której przebiegu występuje mnogość polipów w jelicie grubym.
4. Objawy tłuszczaków
Tłuszczak jest miękki w dotyku, a skóra nad nim nie jest zmieniona, jest bardziej zwarty od otaczającej go tkanki podskórnej. Tłuszczaka można przesuwać, nie jest bolesny, ale może powodować różne dolegliwości, uciskając na sąsiadujące narządy, nerwy i tkanki.
Tłuszczak rośnie powoli, przeważnie jest mały (ok. 2 cm), choć zdarza się, że ma ponad 6 cm. Najczęściej można spotkać je na plecach, brzuchu, udach, szyi i ramionach. Pod wpływem dotyku są bardzo miękkie, podczas uciskania zaś odkształcają się na chwilę, nie powodując jednak przy tym bólu.
Skóra w miejscu zmiany nie jest czerwona, bolesna ani zmieniona zapalnie. Tłuszczak rośnie powoli, może osiągać wagę nawet w granicach kilku kilogramów. Czasem pacjenci skarżą się na niewielki dyskomfort, pojawiający się w skutek ucisku guza na sąsiednie struktury.
Tłuszczak, który znajduje się w okolicy narządów wewnętrznych może dawać objawy w postaci:
- nadciśnienia tętniczego,
- obrzęków,
- problemów z krzepliwością,
- żółtaczki,
- wadliwego funkcjonowania nerek,
- niedokrwistości,
- problemów z oddychaniem.
U osób z tłuszczakiem zwykle nie występują objawy ogólne, taki jak złe samopoczucie lub wysoka gorączka. Może się zdarzyć, że tłuszczaki zagrażają życiu lub zdrowiu, głównie gdy tworzą się wewnątrz organizmu.
Tłuszczaki ulokowane np. na nerce mogą zaburzać jej pracę, umiejscowione na wątrobie - powodować żółtaczkę. Natomiast guzki ulokowane na jelicie mogą wywoływać silne bóle brzucha lub nawet krwawienie z układu wydalniczego.
5. Profilaktyka tłuszczaków
Niestety, nie istnieją działania prewencyjne, które mogłyby zapobiec tworzeniu się tłuszczaków. Jedyną metodą, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się tłuszczaków, jest starać się unikać urazów i zranień, a także dbać o prawidłową masę ciała.
6. Resekcja
W większości przypadków leczenie tłuszczaków nie jest konieczne. Tłuszczak jest na ogół zmianą pojedynczą, niewielkich rozmiarów. Tłuszczaki cechują się powolnym wzrostem i tym samym nie stanowią istotnego obciążenia dla pacjenta.
W takich przypadkach jedynym bodźcem skłaniającym do podjęcia ewentualnego leczenia tłuszczaków jest przyczyna kosmetyczna. Zwykle wykonuje się chirurgiczną resekcję, a wycięte tkanki powinny być poddane badaniu histopatologicznemu.
Po zabiegu może pojawić się krwawienie lub ropa, ale nie jest to częste. Tłuszczak usunięty chirurgicznie nie odrasta, ale może wystąpić w innym miejscu. Ta forma terapii przewidziana jest przede wszystkim wobec zmian rozległych, gwałtownie rosnących, bolesnych oraz wywołujących w obrębie skóry odczyn zapalny.
Usunięcie chirurgiczne w większości przypadków zapewnia całkowite wyleczenie i nie daje nawrotów. Istnieją ponadto metody częściowej eliminacji tłuszczaków. Można zastosować wstrzyknięcie glikokortykosteroidów w obrębie zmiany.
Wywołują one efekt redukcji masy poprzez niszczenie większości komórek tkanki tłuszczowej. Zabieg jednorazowy jest zwykle niewystarczający i aby osiągnąć zamierzony efekt wymaga wielokrotnych powtórzeń.
Usuwanie tłuszczaków można również wykonać wykorzystując metodę lipolizy iniekcyjnej. Polega ona na wstrzyknięciu substancji, której działanie polega na rozpuszczeniu komórek tłuszczowych.
Są one następnie transportowane do wątroby, a następnie usuwane z organizmu. Najlepsze efekty lipolizy iniekcyjnej widoczne są po wykonaniu serii dwóch lub trzech zabiegów w odstępach od 4 do 6 tygodnii.
Mechaniczne odsysanie tkanki tłuszczowej (liposukcja) jest najmniej skuteczne. W obręb zmiany wprowadza się dość grubą igłę, następnie za pomocą strzykawki odsysa zawartość guza.
6.1. Czy warto usuwać tłuszczaka?
Każda osoba, która z powodu tłuszczaka czuła się oszpecona lub która odczuwała dolegliwości zdrowotne z jego powodu, odpowie na to pytanie twierdząco. Pojedyncze i małe tłuszczaki zwykle nie przysparzają kłopotów - przynajmniej do czasu, aż urosną.
Sytuacja zaczyna się komplikować, gdy dojdzie do "wysypu" tłuszczaków, zwłaszcza w miejscu, którego nie można przykryć odzieżą. Warto w takich sytuacjach zawczasu przedyskutować z lekarzem wszystkie możliwości rozwiązania problemu. Zawsze lepiej jest usuwać małe zmianym niewielkie blizny również łatwiej jest zamaskować.
7. Co to jest tłuszczakomięsak
Tłuszczaka łatwo jest pomylić z tłuszczakomięsakiem, który zwykle umiejscowiony jest dużo głębiej niż tłuszczak. Tłuszczakomięsak to nowotwór złośliwy. Jeśli lekarz ma problem z rozpoznaniem, zwykle zleca tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Można w takich sytuacjach wykonać także badanie histopatologiczne lub biopsję.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.