Trądzik niemowlęcy - charakterystyka, przyczyny, objawy i leczenie
Trądzik niemowlęcy to odmiana trądziku, która dotyka małych dzieci. Szacuje się, że choroba może dotyczyć nawet 20% dzieci, częściej chłopców. Wypryski powstałe na skórze niemowlaka są podobne do tych powstałych u nastolatków i osób dorosłych. Niemowlak może dostać wykwitów na nosku, czole lub policzkach. Zazwyczaj powodem tych zmian skórnych są zmiany hormonalne matki lub dziecka, które pojawiają się dość często. Za produkcję nadmiernej ilości sebum odpowiedzialne są wahania androgenów. Zmiany skórne u niemowlaka najczęściej nie powinny być powodem do zmartwienia dla rodziców, trądzik najczęściej znika bez wdrożonego leczenia w ciągu paru tygodni.
1. Co to jest trądzik niemowlęcy?
Pojawia się u nieco starszych dzieci, które ukończyły już kilka miesięcy. Zazwyczaj trwa też dłużej – może się utrzymywać nawet do 2-3 roku życia. Najczęściej chorują chłopcy. Przyczyna choroby nie jest do końca poznana. Jednakże często z rozmowy z zatroskaną mamą wynika, że aby ochronić swoją pociechę przed przeziębieniem, zaczęła ubierać ją w kilka warstw ubrań i przykrywa kocykami. Czasami nawet zdarza się, że rodzice ustawiają kołyskę przy kominku. Prowadzi to do przegrzania niemowlaka. Zwiększona temperatura pobudza nadmierną produkcję gruczołów łojowych, a to może prowadzić do rozwoju trądziku. To tylko jedna z hipotez – nie wszystkie dzieci, które rozwinęły trądzik były przegrzewane.
W tej odmianie mogą wystąpić wszystkie rodzaje wykwitów – od zaskórników po ciężkie zmiany torbielowate. Postać łagodna zwykle znika bez śladu, natomiast przy cięższym nasileniu nie zawsze udaje się uniknąć blizn.
Są dwa rodzaje trądziku niemowlęcego:
- trądzik noworodkowy – pojawiający się w pierwszych miesiącach życia;
- trądzik niemowlęcy – pojawiający się od 3 do 16 miesiąca życia.
Pojawia się w pierwszych miesiącach życia, zazwyczaj w pierwszych trzech tygodniach. Czasami można go zaobserwować już przy urodzeniu. Wydaje się, że jest wynikiem zwiększonego stężenia androgenów w organizmie noworodka. Androgeny to hormony płciowe odpowiadające przede wszystkim za rozwój cech męskich (męski typ owłosienia, niski ton głosu), powodują też zwiększoną aktywność gruczołów łojowych. U kobiet występują w niewielkich ilościach, ale ich stężenie rośnie znacząco w czasie ciąży. Wówczas poprzez łożysko (łączy układ krwionośny matki z układem krwionośnym płodu) do organizmu malucha razem z substancjami odżywczymi i tlenem przedostają się hormony. Jeżeli po porodzie nadal utrzymuje się zwiększony poziom androgenów, noworodek otrzyma je razem z mlekiem w czasie karmienia piersią.
Jest to łagodna odmiana trądziku. Zmiany na twarzy zwykle nie są nasilone. W ciągu kilku miesięcy (zazwyczaj 3-4) poziom hormonów obniża się i buzia malucha znów jest piękna i gładka.
2. Przyczyny i objawy trądziku niemowlęcego
Specjaliści nie mają pewności co do przyczyn tego typu trądziku. Niektórzy twierdzą, iż najważniejszą rolę odgrywają w nim hormony matki, które w czasie ciąży przedostają się przez łożysko do płodu. Po porodzie stymulują one gruczoły łojowe dziecka do nadprodukcji łoju. Prowadzi to do zatkania porów i tworzenia się pryszczy i krostek. Są jednak naukowcy, którzy podważają tę teorię i twierdzą, iż przyczyną trądziku niemowlęcego jest reakcja alergiczna na obecność drożdży Malassezia na skórze dziecka. Trądzik u niemowląt pojawia się zwykle w drugim tygodniu życia i może utrzymywać się nawet kilka miesięcy. Najczęściej ustępuje całkowicie przed trzecim miesiącem życia dziecka. Inną przyczyną trądziku może być również używanie niektórych kosmetyków i produktów toaletowych. Również duża ilość fluoru w pożywieniu dziecka może sprzyjać pojawianiu się zmian skórnych.
Trądzik niemowlęcy objawia się zmianami skórnymi na policzkach, czole i nosku dziecka, takimi jak:
- zaskórniki – przede wszystkim zamknięte: są drobne, białe, w części środkowej najczęściej znajduje się otworek, najlepiej widoczne przy naciągnięciu skóry; znacznie rzadziej obserwuje się zaskórniki otwarte – ciemno zabarwione na szczycie, z otworem w części środkowej przez który wydostaje się na zewnątrz łój i obumarłe komórki naskórka
- grudki – czerwone i okrągłe,
- krosty – zmiany ropne,
- torbiele – są następstwem stanu zapalnego i ucisku, to przestrzeń w skórze wypełniona ropą, po wygojeniu mogą pozostawić blizny.
3. Leczenie trądziku niemowlęcego
Wizyta u lekarza jest konieczna, gdy zmiany trądzikowe utrzymują się dłużej niż kilka tygodni. Dziecko powinien zbadać pediatra lub dermatolog. Być może konieczna będzie także wizyta u endokrynologa. Podczas wizyty specjalistę należy poinformować o:
- występowaniu trądziku u rodziców i rodzeństwa. Podłoże genetyczne ma duże znaczenie przy pojawieniu się trądziku u maluszka;
- przebiegu rozwoju dziecka. Czy rozwój dziecka nie budzi zastrzeżeń. Trądzik może mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi dziecka;
- lekach, które podaje się dziecku lub które bierze matka karmiąca piersią. Być może jakiś składnik aktywny leku jest przyczyną trądziku;
- momencie, kiedy pojawił się trądzik. Ten rodzaj trądziku nie powinien być powodem do zmartwienia, jeśli pojawia się w wieku do 2 lat. Trądzik powinien zaniepokoić rodziców, jeśli występuje u dzieci w wieku od 2 do 6 lat. W tym wieku produkcja sebum powinna być niewielka i nie powodować zmian skórnych.
Leczenie trądziku niemowlęcego polega jedynie na szczególnym dbaniu o higienę skóry dziecka, polegającym głównie na stosowaniu delikatnego środka myjącego. Antybiotyki są bardzo rzadko stosowane. Przy pielęgnacji dziecka najlepiej zrezygnować ze stosowania mleczek i oliwek. Nie wolno wyciskać wyprysków na skórze dziecka. Trądzik niemowlęcy nie jest wynikiem braku higieny, jednak czynnikiem powodującym jego powstanie mogą być nieodpowiednie kosmetyki.
Trądzik noworodkowy oraz słabo nasilona forma trądziku niemowlęcego zazwyczaj nie wymagają leczenia. Nie należy używać zbyt wielu kosmetyków dziecięcych, ponieważ mogą jeszcze pogorszyć stan skóry. Pielęgnacja powinna polegać na przemyciu twarzy malucha letnią wodą z mydłem przeznaczonym dla niemowląt 1-2 razy na dobę. Jeżeli na buzi dziecka znajdują się głównie grudki i krosty, prawdopodobnie lekarz zleci doustne podawanie antybiotyków. Ponieważ u niemowląt i małych dzieci nie można stosować tetracyklin (mogą spowodować nieprawidłowy rozwój lub trwałe przebarwienia zębów), będących podstawowym lekiem przeciwbakteryjnym w leczeniu trądziku pospolitego, podstawę terapii stanowi erytromycyna. Jeżeli na twarzy malucha pojawiły się torbiele ropne istnieje duże ryzyko, że pozostaną blizny. W tej sytuacji stosuje się pochodną witaminy A – izotretinoinę (działa przeciwłojotokowo i pomaga usunąć martwe komórki naskórka) lub kortykosteroidy (mają silne działanie przeciwzapalne), które można również wstrzykiwać do zmian skórnych.
Trądzik niemowlęcy zazwyczaj przebiega łagodnie i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i wyglądu malucha. Jednak obowiązkowo należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza w celu wykluczenia poważniejszych przyczyn zmian skórnych i ewentualnego wdrożenia leczenia.
Chociaż leczenie trądziku niemowlęcego nie jest konieczne, można podjąć kilka kroków, dzięki którym cera naszego dziecka szybciej się oczyści.
Domowe sposoby na trądzik niemowlaków to między innymi codzienne przemywanie twarzy dziecka wodą z mydłem. Pamiętajmy, aby używać do tego celu jedynie łagodnego mydła przeznaczonego do skóry niemowląt. Po umyciu buzię dziecka należy delikatnie osuszyć miękkim ręcznikiem. Należy również starać się, aby twarz niemowlaka była zawsze czysta i sucha. Powinniśmy szczególnie o to zadbać po karmieniu dziecka. Nawilżanie skóry dziecka to kolejny ważny krok. Nie potrzeba do tego specjalnych preparatów na trądzik – wystarczy balsam lub krem dla niemowląt. Skóra po nawilżeniu szybciej zdrowieje, a sucha powoduje, że dziecko pociera i drapie buzię, co prowadzi do podrażnień. Trzeba również zwracać uwagę na ubranka dziecka. Nie powinny być wykonane ze sztucznych tkanin, gdyż ich kontakt z cerą niemowlaka może podrażniać. Do prania ubrań nie używajmy detergentów.
4. Zagrożenia wynikające z trądziku u niemowląt
Konsultacji ze specjalistą wymagają szczególnie ostre przypadki trądziku, a także zmiany trądzikowe, które nie ustępują po 6 miesiącach. W takim przypadku pediatra może przepisać lek w formie maści. Przestrzega się również przed wyciskaniem oraz zdrapywaniem zmian skórnych u niemowląt, gdyż może to prowadzić do pogorszenia ich stanu, podrażnienia skóry, a nawet infekcji.
Trądzik niemowlęcy nie powinien wzbudzać niepokoju. Cierpi na niego jedno na pięć niemowląt, a skóra zazwyczaj oczyszcza się już w kilka tygodni po pojawieniu się pierwszych zmian.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.