Trzepotanie przedsionków - przyczyny, objawy, leczenie

Trzepotanie przedsionków (AFl, łac. flagellatio atriorum, ang. atrial flutter) to szybki i zorganizowany rytm serca pochodzenia przedsionkowego, o częstości 250-350 na minutę. Może być przejściowym zaburzeniem rytmu serca lub stanowić przewlekłą oraz nawracającą chorobę.

Trzepotanie przedsionków serca to jedna z arytmii przedsionkowych, która cechuje się szybką czynnością przedsionków serca, co wpływa na zwiększenie częstości pracy jego komór. Przypomina migotanie przedsionków: może dawać podobne objawy, ale także powikłania.

Podstawowa różnica między nimi dotyczy miarowości rytmu komór oraz częstości pracy przedsionków. W przypadku trzepotania praca komór jest miarowa, regularna, najczęściej też wolniejsza od czynności przedsionków. W obrębie trzepotania przedsionków wyróżnia się AFl zależne (typowe) i niezależne od cieśni trójdzielno-żylnej (atypowe).

Mechanizm AFl opiera się na aktywacji typu re-entry wokół centralnie umiejscowionej przeszkody, której rozmiar wynosi zwykle kilka centymetrów. Przeszkodą może być struktura:

• prawidłowa, na przykład pierścień zastawki czy ujście żyły,
• nieprawidłowa, na przykład blizna po atriotomii.

Przeszkoda może być stała, czynnościowa lub być kombinację obu.

Trzepotanie przedsionków serca częściej obserwuje się u mężczyzn niż u kobiet. Bardzo rzadko patologia jest chorobą samą w sobie. Najczęściej ten rodzaj arytmii ma związek z takimi chorobami jak:

• nadciśnienie tętnicze,
• zastawkowa wada serca,
• reumatyczna choroba serca,
• przetrwały otwór międzyprzedsionkowy,
• choroba niedokrwienna serca,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• nadczynność tarczycy,
• zatorowość płucna,
• zapalenie płuc, pęcherzyka żółciowego czy opon mózgowych,
• rozległy zawał serca.

AFi pojawia się także po operacjach kardiochirurgicznych.

Nasilenie dolegliwości związanych z trzepotaniem przedsionków serca zależy od przyczyny zaburzenia, to jest choroby, która jest podłożem arytmii. Zdarza się, że trzepotanie przedsionków przebiega bezobjawowo.

Praca przedsionków i komór serca, gdy te pracuje prawidłowo, jest skoordynowana. Gdy synchronizacja zostaje zaburzona wskutek arytmii, serce nie pracuje efektywnie. To dlatego, gdy pojawia się trzepotanie przedsionków, pacjenci odczuwają:

• duszności,
• kołatanie serca,
• ból w klatce piersiowej.
• osłabienie,

Możliwa jest również utrata przytomności, najczęściej podczas wysiłku. Trzepotanie przedsionków ma najczęściej charakter nawrotowy, co oznacza, że w przebiegu zaburzenia pojawiają się zarówno napady arytmii, jak i okresy wolne od choroby.

Możliwe jest, że po ustąpieniu choroby, która wywołuje nieprawidłowości pracy serca, arytmia nie nawraca. W sytuacji, gdy trzepotanie nie jest wywołane przez inne schorzenia, czyli nie ma podłoża organicznego, może nie tylko się manifestować, ale i utrwalać. Bywa, że trzepotanie przedsionków przekształca się w migotanie przedsionków. Obserwuje się także okresy migotania i trzepotania.

Podstawowym badaniem, służącym rozpoznaniu nieprawidłowości pracy serca jest EKG. Diagnostyka trzepotania przedsionków obejmuje także badania laboratoryjne, badanie echokardiograficzne (ECHO serca), próbę wysiłkową czy holterowskie badanie EKG, to jest stałe monitorowanie pracy serca przez dobę lub więcej, w zależności od częstości występowania napadów.

Kluczowe jest ustalenie oraz wyleczenie przyczyny trzepotania przedsionków. Terapia może odbywać się na wiele sposobów. Gdy arytmia nie wywołuje dokuczliwych objawów, wdraża się leczenie farmakologiczne lub wykonuje kardiowersję.

W sytuacji, gdy patologia prowadzi do wstrząsu lub niestabilności hemodynamicznej, niezbędna bywa kardiowersja elektryczna, to jest przywrócenie rytmu zatokowego przy pomocy prądu. Rozważa się włączenie leków antyarytmicznych lub ablację trzepotania przedsionków. Bardzo ważne jest również podawanie leków rozrzedzających krew (to profilaktyka przeciwkrzepliwa).