Udar móżdżku – przyczyny, objawy, leczenie i rokowania

Udar móżdżku to sytuacja, za którą odpowiada zatkana lub pęknięta tętnica, ale i krwawienie wewnątrzczaszkowe. Niezależnie od podłoża problemu, jego skutki mogą być poważne. Jakie są objawy udaru móżdżku? Na czym polega leczenie?

1. Co to jest udar móżdżku?

Udar móżdżku niedokrwienny lub krwotoczny (inaczej zawał, niedokrwienie móżdżku, ang. cerebellar stroke, cerebellar infarct) to sytuacja, o której mówi się, gdy dopływ krwi do mózgu jest zagrożony przez zatkaną lub pękniętą tętnicę. Szacuje się, że patologia stanowi mniej niż 10 procent udarów wewnątrzczaszkowych.

Móżdżek (ang. cerebellum) to jedna z części mózgowia i struktura, która odpowiada za:

Zobacz film: "Udar - kiedy wezwać karetkę?"

• kontrolowanie koordynacji ruchów,
• utrzymanie równowagi i postawy, płynności ruchów,
• utrzymanie napięcia mięśniowego,
• kontrolę ruchu gałek ocznych
• niektóre aspekty języka.

Cerebellum znajduje się w tylnym dole czaszki. Nad nim zlokalizowane jest kresomózgowie, od którego móżdżek oddziela opona twarda, tworzącą namiot móżdżku.

2. Przyczyny udaru móżdżku

Udar móżdżku może przybierać postać niedokrwienną lub krwotoczną. Jego przyczyną mogą być zakrzepy, które pojawiają się w naczyniu doprowadzającym krew do tej części mózgowia.

To tętnica dolna przednia móżdżku, tętnica dolna tylna móżdżku oraz tętnica górna móżdżku. W takiej sytuacji diagnozuje się udar niedokrwienny móżdżku. Do udaru móżdżku może też prowadzić uraz głowy bądź krwawienie wewnątrzczaszkowe. Wówczas rozpoznaje się udar krwotoczny móżdżku.

Ryzyko udaru móżdżku jest wyższe u seniorów, a także gdy pacjent zmaga się z dużą nadwagą bądź otyłością, a także nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą, cukrzycą bądź hipercholesterolemią (zwiększenie stężenia cholesterolu w osoczu) lub pali papierosy.

3. Objawy udaru móżdżku

Udar móżdżku ma to do siebie, że pojawiające się w jego przebiegu dolegliwości - zwłaszcza na początku - są bardzo niespecyficzne. Rzadko nasuwają podejrzenia, że dzieje się coś groźnego. Patologię sugerują zawroty głowy, nudności, bóle głowy, zaburzenia widzenia i drżenie mięśni.

Ponieważ udar mózgu w móżdżku może uszkodzić niektóre lub wszystkie funkcje struktury, jego charakterystyczne objawy to:

• opadanie twarzy,
• osłabienie jednej ręki,
• osłabienie lub paraliż mięśni,
• upośledzenie kontroli motorycznej i postawy (większość sygnałów wyjściowych z móżdżku trafia do części układu motorycznego),
• afektywny zespół poznawczy móżdżku (zaburzenia wykonawcze, językowe i wzrokowo-przestrzenne),
• upośledzenie pamięci, zdolności przywoływania informacji,
• upośledzenie połykania,
• zaburzenia świadomości.
• niewyraźna mowa, afazja lub ataksja mowy,
• problemy z widzeniem, zaburzenia ruchu gałek ocznych, podwójne widzenie lub oczopląs (rytmiczne drżenie oka (oczu) z boku na bok, w górę i w dół lub okrężnymi ruchami),
• zawroty głowy, wrażenie wirowania świata,
• ostra ataksja móżdżkowa (brak kontroli nad dobrowolnymi ruchami),
• trudności z propriocepcją (brak wiedzy na temat położenia kończyn w stosunku do otoczenia).
• utrata koordynacji i równowagi (co zwykle wynika z ataksji. To inaczej niezborność ruchowa).

4. Diagnostyka i leczenie

W diagnostyce udaru móżdżku wykorzystuje się wywiad lekarski, badanie fizykalne oraz badanie neurologiczne. Gdy obserwacja objawów wskazuje na udar móżdżku, konieczne jest przeprowadzenie badań obrazowych. Sprawdza się obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, rzadziej zleca się tomografię komputerową czy angiografię rezonansu magnetycznego.

Leczenie pacjentów po udarze móżdżku zależy od wielu czynników. Bardzo duże znaczenie ma to, jak szybko osoba trafia do szpitala. Gdy stanie się to w ciągu kilku godzin od wystąpienia udaru, możliwe jest zastosowanie leczenia trombolitycznego oraz przeprowadzenie trombektomii (usunięcie zakrzepu z tętnic móżdżkowych).

Jest to niestety o tyle problematyczne, że udar móżdżku w krótkim czasie od wystąpienia cechuje niewielkie nasilenie bardzo niespecyficznych objawów. To dlatego zarówno jego rozpoznanie, jak i leczenie bywa rozpoczynane z opóźnieniem.

W przypadku udaru krwotocznego najważniejsze jest powstrzymanie aktywnego krwawienia (czasem niezbędne jest operacyjna ewakuacja nagromadzonej wewnątrzczaszkowo krwi). Najczęściej pacjenci po udarze móżdżku wymagają rehabilitacji prowadzonej pod okiem fizjoterapeuty, niekiedy również logopedy.

5. Udar móżdżku – rokowania i powikłania

Jak przebiega rekonwalescencja? Czy są szanse na powrót do formy sprzed epizodu? Ile się żyje po udarze mózgu? Jeśli chodzi o rokowania, specjaliści są ostrożni i zgodni. Twierdzą, że trudno o nich mówić, ponieważ zarówno każdy pacjent, jak i udar jest inny, co oznacza, że powrót do zdrowia będzie przebiegał w sposób indywidualny.

Rokowania w udarze móżdżku bywają bardzo różne. Wpływa na nie:

• rozległość udaru, przy czym im mniejszy obszar móżdżku ulegnie niedokrwieniu, tym rokowania są lepsze,
• obecność powikłań udaru móżdżku. Gdy się pojawią, szanse na przeżycie mogą maleć,
• adekwatność rehabilitacji,
• aktywność i stan zdrowia przed udarem.

Osoby, które przeszły udar móżdżku, muszą pozostawać pod opieką lekarza zarówno ze względu na terapię, jak i ryzyko pojawienia się powikłań, takich jak na przykład obrzęk mózgu. Gdy udarowi móżdżku towarzyszy udar pnia mózgu, w bardzo krótkim czasie może dojść do zgonu. Przy braku leczenia mogą pojawić się zaburzenia świadomości, a nawet śpiączka.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.