Uszkodzenie cewki moczowej – objawy, przyczyny i leczenie
Uszkodzenie cewki moczowej należy do grupy rzadko występujących obrażeń układu moczowo-płciowego. Jego przyczyny są bardzo różne. Za pojawienie się dokuczliwych dolegliwości może odpowiadać tak uraz, jak i zakażenie. Jakie są objawy patologii? NA czym polega diagnostyka i leczenie?
1. Co to jest uszkodzenie cewki moczowej?
Uszkodzenie cewki moczowej to patologia dotycząca zarówno dzieci, jak i dorosłych. Z powodu różnic w budowie anatomicznej cewki moczowej częściej pojawia się u płci męskiej.
Cewka moczowa (łac. urethra) to końcowa część układu moczowego i cienkościenna rurka mięśniowa, która wyprowadza mocz na zewnątrz. Jej początek, czyli ujście wewnętrzne cewki, znajduje się na dnie pęcherza moczowego.
Cewka moczowa męska ma długość od 15 do 20 cm i przebiega przez gruczoł krokowy i prącie. W jej budowie wyróżnia się cztery odcinki: śródścienny, sterczowy, błoniasty i gąbczasty. Ujście zewnętrzne cewki moczowej u mężczyzny znajduje się na końcu żołędzi prącia.
Cewka moczowa kobiety ma długość od 2 do 4 centymetrów i składa się z czterech odcinków: śródściennego, nadprzeponowego, przeponowego i podprzeponowego. Ujście cewki moczowej żeńskiej znajduje się w przedsionku pochwy.
2. Objawy i rodzaje uszkodzenia cewki moczowej
Typowe objawy uszkodzenia cewki moczowej to ból i krwisty wyciek z cewki, zatrzymanie moczu, krwiak i obrzęk prącia. Często pojawia się także krwiak na kroczu, mogący przechodzić na okolicę podbrzusza.
Ze względu na przyczynę, uszkodzenia cewki moczowej dzieli się na tylne i przednie. Urazy tylnej cewki moczowej to uszkodzenia powyżej jej przejścia przez dno miednicy. Urazy przedniej cewki moczowej to urazy cewki moczowej poniżej dna miednicy.
Ponadto uraz zewnętrzny cewki moczowej może powodować uszkodzenie zamknięte cewki moczowej i uszkodzenie otwarte cewki moczowej. Uszkodzenie zamknięte cewki moczowej to takie, przy którym nie dochodzi do przerwania ściany cewki. Z kolei o uszkodzeniu otwartym mówi się, gdy dochodzi do przerwania ściany cewki na całej grubości, aż do całkowitego rozerwania brzegów i rozejścia się kikutów.
3. Przyczyny uszkodzenia cewki moczowej
Uraz cewki moczowej może być spowodowany czynnikiem zewnętrznym lub wewnętrznym, najczęściej pochodzenia jatrogennego. Może do niego dojść w wielu okolicznościach.
Zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych, główną przyczyną patologii są zabiegi medyczne, na przykład zbyt długie utrzymywanie cewników pęcherza moczowego czy nieprawidłowe cewnikowanie pęcherza moczowego, wziernikowanie lub gwałtowne rozszerzenie zwężenia cewki.
Zdarza się, że uszkodzenie cewki moczowej jest skutkiem wprowadzania do niej ciał obcych, innych niż instrumenty medyczne, jakie wykorzystuje personel medyczny. Zdarza się także uszkodzenie cewki moczowej po współżyciu u kobiet.
Innym urazem jest pęknięcie cewki moczowej, będące konsekwencją zakażenia, także w obrębie prącia. Zakażenia bakteryjne dolnych dróg moczowych występują bardzo często. Większość spowodowana jest przez bakterie Gram-ujemne. Najczęściej spotykana jest Escherichia coli, która wywołuje około 80% zakażeń, rzadziej Staphylococcus saprophyticus, Klebsiella, Proteus i enterokoki.
Uszkodzenie cewki moczowej może być także skutkiem urazu krocza wskutek:
- wypadków drogowych,
- upadków z dużych wysokości,
- upadków okrakiem na twardy przedmiot,
- uderzenia w okolicę krocza,
- tępego urazu w okolicy podbrzusza,
- złamania kości miednicy,
- ran ciętych, postrzałowych i kłutych krocza.
4. Diagnostyka i leczenie uszkodzenia cewki moczowej
W rozpoznaniu urazów cewki moczowej uwzględnia się objawy kliniczne i diagnostykę radiologiczną. Zastosowanie znajduje uretrografia wstępująca, rentgenogram obręczy miedniczej, uwidaczniający ewentualne jej złamania oraz badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i miednicy.
Postępowanie jest zróżnicowane i zależy od stopnia uszkodzenia cewki, towarzyszących obrażeń i stanu ogólnego pacjenta. Do oceny rozległości obrażeń cewki moczowej stosuje się najczęściej pięciostopniową skalę zaproponowaną przez Amerykańskie i przyjętą przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne.
W przypadku niewielkich urazów w obrębie cewki moczowej, dolegliwości się zmniejszają i ustępują w ciągu kilku dni. Ma to związek z gojeniem się błony śluzowej. Czasem wdraża się leczenie zachowawcze, polegające na założeniu cewnika do pęcherza moczowego oraz utrzymaniu go przez okres 2-4 tygodni. Bywa, że niezbędna jest interwencja chirurgiczna.
W przypadku urazu – uszkodzenia czy pęknięcia - cewki moczowej, nawet niewielkie oraz szybko gojące się rany mogą być przyczyną późnych powikłań. W zależności od rozległości i lokalizacji urazu oraz innych towarzyszących obrażeń, może dochodzić do zwężenia cewki, zaburzenia potencji, ropnia okołopęcherzowego, zaburzeń ejakulacji, zaburzenia trzymania moczu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.