Gruczoł krokowy nazywany jest także sterczem lub prostatą. Jest to narząd pełniący w organizmie mężczyzny wiele ważnych funkcji. Prostata jest częścią układu moczowo-płciowego, znajduje się w okolicy krocza, między pęcherzem moczowym a przednią ścianą odbytu. Prostata jest niewielkich rozmiarów, kształtem i wielkością przypomina jadalny kasztan.
Prostata w pełni wykształcona znajduje się tylko u mężczyzn. Kobiety mają jedynie skrawek tkanki, który nie może się w pełni rozwinąć ze względu na zbyt małą ilość testosteronu.
Przez stercz przechodzi także fragment cewki moczowej, dlatego też nawet łagodny przerost prostaty powoduje problemy z oddawaniem moczu.
Prostata pełni w organizmie ważną funkcję, ponieważ to ona odpowiada za prokreację. Jej głównym zadaniem jest produkcja nasienia i zapewnienie mu dobrych warunków. Plemniki, które powstają w jądrach, przepływają przez nasieniowody, aż trafią do cewki. Gruczoł krokowy na tym etapie odpowiada za odżywienie i nawilżenie ich. Produkuje mętną ciecz bogatą we fruktozę i prostaglandyny. Ma ona lekko kwaśny odczyn i charakterystyczny zapach - jest odpowiedzialna za ostateczny smak spermy i stanowi "nośnik" plemników.
Najczęstszą chorobą prostaty jest jej przerost. W wyniku oddziaływania testosteronu gruczoł ten się powieksza, zaczyna uciskać cewkę moczową, co doprowadza do problemów z mikcją, aż w końcu powoduje bardzo silny ból. Łagodny przerost prostaty (zwany inaczej BPH) dotyka większości mężczyzn po 60 roku życia. Jeśli gruczoł krokowy znacznie się powiększy, może dojść nawet do zatrzymania oddawania moczu, a w konsekwencji także do bakteryjnego zakażenia układu moczowego i niewydolności nerek.
Aby nie dopuścić do rozwoju przerostu prostaty, należy regularnie kontrolować jej stan u lekarza urologa. Najbardziej miarodajnym badaniem określającym ogólny stan prostaty jest badanie per rectum, to znaczy przez odbyt. Problemy z prostatą mogą być dziedziczne, dlatego równie ważny jest także odpowiedni wywiad lekarski.
W celu oceny wielkości tego gruczołu, wykonuje się także USG jamy brzusznej. Jeżeli badania wykażą nieprawidłowości, lekarz może zlecić tzw. badanie TRUS, czyli przezodbytniczą ultrasonografię (badanie USG per rectum).
Stan gruczołu krokowego można także ocenić poprzez badanie krwi. W tym celu należy określić stężenie antygenu PSA. Jest to białko wytwarzane przez komórki stercza. Jego prawidłowa wartość nie powinna przekraczać 4 ng/ml.
Jeśli poziom antygenu PSA jest podwyższony, należy rozpocząć diagnostykę w kierunku nowotworu.