Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (870 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Większość kojarzy chorobę z jednego filmu. Ale nie tylko bokserzy są na nią narażeni

 Karolina Rozmus
11.11.2022 19:51
Przewlekła encefalopatia pourazowa nie jest tylko problemem bokserów
Przewlekła encefalopatia pourazowa nie jest tylko problemem bokserów (Getty Images)

Przewlekła encefalopatia pourazowa (CTE) to choroba zwyrodnieniowa, która rozwija się wskutek powtarzających się, nierzadko pozornie niegroźnych urazów głowy. O chorobie słyszał każdy, kto oglądał film "The Fighter". Długo uchodziła za przypadłość dotykającą wyłącznie bokserów. Choroba ma całe spektrum mało charakterystycznych objawów.

spis treści

1. Może przypominać demencję lub chorobę Parkinsona

"Uderzyłeś się kiedyś w głowę, spadłeś z konia, miałeś wypadek samochodowy i 'trzepnąłeś' o zagłówek? A teraz cierpisz na zaniki pamięci, niewyjaśnione zmiany nastroju? Mam dla Ciebie, niestety, nie najlepszą wiadomość. Możesz cierpieć na przewlekłą encefalopatię pourazową" – pisze w mediach społecznościowych dr n. med. Magdalena Cubała-Kucharska, specjalista medycyny rodzinnej, założycielka Instytutu Arcana.

Przewlekła encefalopatia pourazowa (ang. chronic traumatic encephalopathy, CTE) to schorzenie neurodegeneracyjne, które opisano po raz pierwszy w 1928 roku w "Journal of the American Medical Association".

Zaobserwowano wówczas, że pewien bokser cierpiał na różnego rodzaju dolegliwości przypominające demencję czy chorobę Parkinsona. Była to jednak całkowicie inna choroba, nazywana później dementia pugilistica (łac. otępienie bokserskie) czy zespołem punch-drunk (syndrom upojenia ponczem).

Zobacz film: "Test zegara na zdiagnozowanie Alzheimera"

W rzeczywistości spektrum objawów tej choroby mózgu jest bardzo szerokie. To m.in. zaburzenia funkcji poznawczych, przewlekłe bóle głowy czy zmiany behawioralne. Niektórzy z badaczy wiążą CTE nawet z samobójstwami.

- To, co się obserwuje przy CTE, to przede wszystkim ogromne zmiany w osobowości, a także depresja, lęk i zmienność nastrojów. Jeśli dotyczy to byłych sportowców, to mówi się nierzadko o agresji – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr Cubała.

- Może wystąpić afazja czy dyzartria, ale też duże problemy z pamięcią krótkotrwałą podobnie jak w chorobie Alzheimera, trudności z planowaniem, organizacją. To jest także przewlekłe zmęczenie czy bóle o niewyjaśnionej etiologii – wylicza ekspertka.

Jak wskazuje jedno z badań opublikowanych w "The Journal of Neuropsychiatry", postęp w nauce, zainteresowanie mediów, a także zgony kilku sportowców, u których dopiero post mortem wykrywano syndrom, sprawiły, że jest on coraz lepiej poznawany.

2. To zapalenie, które "toczy się w sposób bardzo wolny"

Osoby ze zdiagnozowanym CTE mają patologiczne zmiany w mózgu, w tym złogi beta-amyloidu obserwowane u chorych z alzheimerem. Metaanaliza 153 przypadków CTE, z czego 69 dotyczyło bokserów, 63 byłych futbolistów, sześciu hokeistów, trzech weteranów wojennych oraz trzech zapaśników, wykazała pewien ważny fakt. Im bardziej zaawansowane stadium choroby i nasilone objawy, tym zmiany w mózgu są mniej ogniskowe, a bardziej rozlane.

- Jednym z mechanizmów patologicznych w CTE jest akumulacja pewnego zmienionego białka, podobnie jak w chorobie Alzheimera. Tutaj odpowiada za to białko tau, które pełni w organizmie ważną rolę – stabilizuje niektóre części komórek nerwowych, tworzy swego rodzaju struktury, które odpowiadają za prawidłowy transport aksonem. Urazy głowy mogą uszkadzać struktury tego systemu – tłumaczy dr Cubała.

- Skutkiem tego jest stan zapalny, który jednak nie jest takim łatwo dostrzegalnym, ewidentnym zapaleniem mózgu przebiegającym z szeregiem objawów. To zapalenie, które toczy się w sposób bardzo wolny – dodaje.

Co więcej, choć CTE rozwija się najczęściej po 8-10 latach od urazu, to niekiedy ujawnia się nawet po 80 latach.

3. Nie tylko sportowcy

Badania wskazują, że podwyższone ryzyko CTE dotyczy zawodników sportów kontaktowych, jak futbol amerykański czy hokej, wojskowych oraz chorych na epilepsję. Ale nie tylko i dlatego właśnie dementia pugilistica musiała zmienić swoją nazwę na przewlekłą encefalopatię pourazową.

- CTE może dotykać osób, które kilkakrotnie miały wypadki samochodowe z uderzeniem w głowę, upadki - np. z powodu jazdy na rowerze, a nawet te, które miały serię wstrząsów oddziałujących na głowę czy kręgosłup szyjny spowodowanych jazdą po nierównym, górzystym terenie. I okazuje się, że przestaje to być tak bardzo rzadka choroba – tłumaczy dr Cubała.

Ekspertka opisuje przypadek pacjenta z rozwiniętą tą formą encefalopatii, którego leczył neurochirurg dr Prusmack.

- Doszło u niego do rozwinięcia CTE wskutek pływania we wzburzonym morzu. Przyczyniły się do tego wysokie, silne fale, które uderzały w głowę pływaka – wspomina.

- Znam jedną osobę, stewardessę, której spadła szafka na głowę, a skutkiem tego były nieprawdopodobne zaburzenia pamięci. Ona nie mogła przez długi czas pełnić swoich obowiązków zawodowych, co nasuwa podejrzenie CTE – mówi lekarka i dodaje, że sama również doświadczyła niepokojących dolegliwości.

- Był taki moment, że po serii wstrząsów na rowerze zareagowałam na tyle fatalnie, że jestem przekonana, że jakiś element tej encefalopatii musiał się pojawić - mówi

4. Czy CTE mnie dotyczy?

Ekspertka podkreśla, że schorzenie nie u każdego, kto doświadczył serii urazów, musi się rozwinąć. Jednak świadomość istnienia CTE powinna dla każdego być wskazówką.

- Oczywiście pamiętajmy, że ta choroba nie rozwinie się u każdego, jednak im więcej uderzeń, urazów, tym większe prawdopodobieństwo. I myślę, że warto tutaj powiedzieć o jednej kwestii – jak istotne jest zakładanie kasku nawet podczas amatorskiej jazdy na rowerze, hulajnodze czy rolkach. I to już od najmłodszych lat – podsumowuje dr Cubała.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze