"Witamina antystresowa". Jej objawy zobaczysz na skórze, a odczuje je mózg

Witamina B5, czyli kwas pantotenowy, to witamina rozpuszczalna w wodzie. Przez niektórych nazywana jest również "witaminą antystresową", ponieważ wywiera wpływ na nadnercza - gruczoł produkujący adrenalinę.

Nazwa kwas pantotenowy pochodzi od greckiego słowa "panthos" (wszędzie) i nawiązuje do wszechobecności. Odkryta przez R.J. Williamsa w 1935 roku witamina występuje w roślinach i u zwierząt, zaś w aptekach dostępna jest pod postacią preparatu o nazwie pantotenian wapnia. Jakie są jej najważniejsze zadania?

Kwas pantotenowy jest niezbędny do właściwego funkcjonowania wszystkich komórek i organów w ludzkim organizmie. Bierze udział w budowie komórek, zapewnia właściwy wzrost i prawidłowy rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Odgrywa istotną rolę w produkcji hormonów nadnercza oraz pomaga w kształtowaniu przeciwciał. Jest też potrzebna do przetwarzania przez organizm witamin, pomagając w zamianie węglowodanów, tłuszczy i białek w energię. Jest niezbędna dla właściwej odporności organizmu, pomaga w zwalczaniu infekcji oraz przyspiesza proces gojenia się ran.

Witamina B5 wspiera funkcjonowanie mózgu, biorąc udział w syntezie acetylocholiny – neuroprzekaźnika istotnego dla pamięci, uczenia się i koncentracji – oraz wspomaga metabolizm energetyczny komórek nerwowych, wpływając korzystnie na odporność na stres i ogólną wydolność psychiczną.

Witamina B5 ma pozytywny wpływ na nasz wygląd – z uwagi na właściwości przeciwzapalne i nawilżająceegeneruje skórę, redukuje wypryski i przyspiesza gojenie się ran oraz blizn powstałych na skórze.

Cenna "witamina antystresowa" rozprowadzana jest po wszystkich tkankach w organizmie w postaci koenzymu A. Najwyższe jej stężenie odnotowuje się w narządach, którym potrzeba dużej ilości energii do właściwego działania tkanek, czyli w wątrobie, sercu i nerkach.

Kwas pantotenowy nie jest trwałym związkiem. Jest dosyć odporny na działanie temperatury, nie niszczy go krótkotrwały proces smażenia, pieczenia czy gotowania - jest w stanie obronić się przed średnią temperaturą. Ginie jednak w bardzo wysokiej temperaturze, jak również w bardzo niskiej, czyli np. podczas głębokiego mrożenia. Poza tym witamina B5 jest podatna na wpływ kwasów i zasad. Niekorzystnie oddziałują na niego środki nasenne, alkohol, estrogeny oraz przechowywanie żywności w puszkach.

Deficyt witaminy B5 to dość rzadki stan w organizmie człowieka. Witamina ta dość powszechnie występuje w żywności codziennie spożywanej przez przeważającą część społeczeństwa. Sporadyczne jej niedobory mogą pojawić się podczas stosowania bardzo restrykcyjnej diety czy głodówek, w czasie chorób jelit, zespołu złego wchłaniania. Niektóre leki mogą również pogarszać wchłanianie B5 - mowa tu m.in. o antybiotykach, lekach przeciwpadaczkowych i środkach nasennych.

Organizm, któremu brakuje odpowiedniej ilości witaminy B5 zazwyczaj wysyła konkretne sygnały, na które warto zwrócić uwagę, by szybko zainterweniować. Wśród najczęściej występujących objawów niedoboru wiataminy B5 wymienia się:

• stany zapalne skóry,
• zaburzenia składu krwi,
• osłabienie, omdlenia,
• trudności z koordynacją ruchową,
• spadek odporności,
• rozdrażnienie,
• niepokój, lęk,
• pogorszenie apetytu, niestrawność,
• przyspieszone bicie serca,
• drętwienie dłoni i stóp.

Zapotrzebowanie na kwas pantotenowy uzależnione jest od kilku czynników. Inną dawkę witaminy B5 powinny przyjmować dzieci, a inne dawki przypisane są do osób dorosłych. Nie tylko wiek wpływa na zapotrzebowanie, jest ono również zależne od płci i stanu fizjologicznego (np. ciąża, laktacja).

Zgodnie z normami spożycia opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia, rekomendowane dzienne spożycie witaminy B5 wynosi:

• ok. 1,7 mg-1,8 mg dla dzieci 0-12 miesięcy,
• 2-4 mg dla dzieci w wieku 1-9 lat,
• osoby dorosłe powinny przyjmować 5 mg,
• kobiety w ciąży - 6 mg,
• kobiety w czasie laktacji - 7 mg.

Witamina B5 wchłania się w jelitach, a jej ewentualne nadmierne ilości wydalane są wraz z moczem. Przedawkowanie jest zatem bardzo mało prawdopodobne, szczególnie jeśli mówimy o nadmiarze dostarczonym z diety. W sporadycznych przypadkach zdarzały się sytuacje, gdy pacjenci przedawkowali B5, przyjmując zbyt dużą ilość suplementu z tą witaminą lub zażywali zbyt wysokie dawki.

Należy pamiętać, że suplementacji nie powinno podejmować się "na własną rękę", lecz w oparciu o konsultacje z lekarzem. Specjalista zaleca przyjmowanie suplementów podstawie analizy przeprowadzonych badań i po wywiadzie z pacjentem na temat jego stylu życia oraz przyjmowanych leków lub innych suplementów.

Przyjmowanie zbyt dużych ilości kwasu pantotenowego może skutkować wystąpieniem olegliwości żołądkowych, biegunki, bólu głowy, może pogłębiać stres oraz zwiększyć ryzyko krwawień.

Źródła:

• "Encyklopedia witamin i składników mineralnych", Elizabeth Somer, wydawnictwo Amber, 1997 rok,
• "Abecadło witamin i pierwiastków", Stanisław K. Więckowski, wydawnictwo Tower Press, 2004 rok.

Źródła

1. Dagmara Dąbek