Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - jaka jest ich rola?

Witaminy są to związki niezbędne do prawidłowego przebiegu wielu procesów metabolicznych w organizmie człowieka. Uczestniczą również w przemianach tłuszczów i węglowodanów w energię oraz zapewniają prawidłową aktywność wielu enzymów (jako koenzymy). Na nasze zdrowie mają wpływ witaminy: A, D, E, K. Ich wchłanianie zwiększa się pod wpływem tłuszczu zawartego w pożywieniu.

1. Funkcje witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

Witaminy nie stanowią źródła energii czy składnika budulcowego. Jednakże są niezbędne do przebiegu wielu procesów biochemicznych. W organizmie człowieka większość witamin nie może być syntetyzowana, dlatego też muszą być dostarczone z pożywieniem.

Do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach należą:

• witamina A (retinol i jego pochodne) uczestniczy w procesie widzenia. W przypadku jej niskiego poziomu występuje tzw. kurza ślepota, czyli zaburzone widzenie o zmierzchu. Niski poziom tej witaminy u dzieci powoduje zahamowanie wzrostu. Ponadto skóra jest sucha i szorstka. Nadmiar natomiast jest bardzo toksyczny, a jego objawy charakteryzują się powiększeniem wątroby i śledziony, bólem głowy, nudnościami oraz zażółceniem skóry. Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę A wynosi 1000 µg w przeliczeniu na retinol;
• witamina D (cholekalcyferol i pochodne) wpływa na odporność organizmu, reguluje gospodarkę wapniową oraz bierze udział w budowie kości. Niewystarczająca jej podaż powoduje u osób dorosłych rozmiękczenie, porowatość i kruchość kości. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D zależy od wieku oraz czasu przebywania na słońcu. Według norm w Polsce dla osoby dorosłej wynosi ono 800-2000 j.m. W wielu przypadkach stwierdza się jednak niewystarczający poziom tej witaminy, co jest spowodowane stosowaniem kremów z filtrami UV, krótkotrwałym przebywaniem na słońcu oraz niewielką zawartością tego składnika w produktach spożywczych. Naturalna witamina D powstaje w skórze człowieka pod wpływem promieniowania słonecznego. Niestety, nie w każdej szerokości geograficznej napromieniowanie jest na tyle duże, by zapewnić organizmowi jej odpowiednią podaż, dlatego warto ją suplementować nie tylko w okresie jesienno-zimowym, ale również wiosną i latem. Witamina D najlepiej rozpuszczalna jest w oleju, więc należy wziąć to pod uwagę, wybierając formę suplementacji;
• witamina E (tokoferol), zwana jest witaminą płodności, ponieważ warunkuje prawidłowe funkcjonowanie narządów rozrodczych. Jest silnym antyoksydantem, usuwa wolne rodniki powodujące starzenie się skóry. Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę E wynosi 10-30 mg α-tokoferolu na dzień;
• witamina K (fitochinon, menadion) jest niezbędna do prawidłowego krzepnięcia krwi. W wątrobie warunkuje syntezę protrombiny - białka, z którego powstaje włóknik (skrzep). Bakterie stanowiące naturalną florę jelit w niewielkiej ilości syntetyzują witaminę K. Bierze ona udział w formowaniu tkanki kostnej. Ponadto wykazuje również właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Głównym źródłem witaminy K są zielone warzywa.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.