Rośnie liczba zakażonych Polaków. "Czas wylęgania choroby to 8 tygodni"

Liczba przypadków WZW drastycznie rośnie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że to druga najczęstsza zakaźna przyczyna zgonów na świecie.

Istnieje pięć głównych typów zapalenia wątroby – A, B, C, D i E. Do zakażenia wirusami WZW A i E dochodzi poprzez spożycie skażonej żywności lub wody, ale też przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Mówi się, że to wakacyjna plaga.

Zobacz także: WZW typu A w borówkach. Zakaźnicy mają radę dla Polaków

- Pamiętajmy, że WZW typu A jest to choroba wirusowa przenoszona drogą pokarmową poprzez spożycie skażonej wody lub żywności (np. surowych owoców morza, warzyw, owoców mytych w zanieczyszczonej wodzie), bliski kontakt z osobą zakażoną (np. przez nieprzestrzeganie higieny rąk) lub kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami. Dlatego często mówi się, że jest to "choroba brudnych rąk" – wysoce zaraźliwa. Jednak większość postaci jest łagodnych. U dzieci często przebiega bezobjawowo. Ciężej chorują dorośli – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A, potocznie nazywane żółtaczką pokarmową, to choroba zakaźna wywołana przez wirus HAV (Hepatitis A Virus). W ostatnich miesiącach zanotowaliśmy wzrost przypadków choroby. Szef Głównego Inspektoratu Sanitarnego dr Paweł Grzesiowski poinformował, że dwukrotnie wzrosła liczba chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu A.

- W 2024 roku o tej porze mieliśmy ok. 50 przypadków zakażeń WZW typu A. Natomiast w tym roku liczba zakażeń jest dwukrotnie wyższa. Od końca ubiegłego roku mamy dwa ogniska epidemiczne – wskazał podczas konferencji prasowej.

Jedno ognisko WZW A znajduje się w województwie podlaskim, a drugie w lubuskim. W pierwszym chorobę zdiagnozowano u około 10 osób, w drugim jest ok. 20 osób zakażonych.

- Jedno ognisko rozpoczęło się od zachorowania dziecka w szkole. Niestety, teraz łatwiej łapiemy choroby. Nie szczepimy się, niektórzy nie dbają o higienę i te ogniska się tworzą – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Joanna Zajkowska.

- W tej chwili najczęściej zakażenie przywozimy z jakiegoś wyjazdu, gdzie sytuacja epidemiologiczna jest inna. Czas wylęgania choroby to osiem tygodni, więc przez długi czas chory nawet może nie wiedzieć, że jest zakażony, i zakażać innych – tłumaczy ekspertka.

Dlatego też w ramach akcji wygaszania ogniska epidemicznego, jak przekazał dr Paweł Grzesiowski, w województwie lubuskim zaszczepiono już 500 osób. – Natężenie nowych zgłoszeń się zmniejsza, ale o wygaszeniu ognisk można będzie powiedzieć najwcześniej dwa miesiące od ostatniego przypadku – dodał.

Zobacz także: Zapalenie wątroby - rodzaje, przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Choroba ujawnia się klinicznie w postaci żółtaczki. Poza tym do objawów WZW A zaliczamy:

• zmęczenie,

• osłabienie,

• bóle mięśni i stawów,

• gorączkę,

• nudności,

• wymioty,

• bóle brzucha,

• brak apetytu,

• ciemne zabarwienie moczu,

• powiększoną wątrobę i śledzionę,

• świąd skóry.

W odróżnieniu od wirusów wątroby B lub C infekcja może mijać samoistnie, nie pozostawiając trwałych śladów. Jest jednak zagrożeniem w momencie przebiegu.

- Objawy mogą utrzymywać się od kilku tygodni do kilku miesięcy, ale u większości osób dochodzi do pełnego wyzdrowienia. Wirusowe zapalenie wątroby typu A nie jest tak groźne jak WZW B czy WZW C, natomiast w niektórych przypadkach, gdy przebieg zakażenia jest ciężki, może dojść do uszkodzenia wątroby – tłumaczy prof. Zajkowska, specjalistka chorób zakaźnych.

WHO ostrzega, że WZW A może dawać "wyniszczające objawy, a czasem piorunujące zapalenie wątroby". Nawet w ciągu kilku dni może dojść do martwicy miąższu wątroby i atrofii narządu.

- Zdarzają się pacjenci, u których aktywność enzymów wątrobowych, takich jak ALAT i ASPAT, jest dramatycznie podwyższona – może wynosić kilka tysięcy, przekraczając normy nawet kilkadziesiąt razy. W takich przypadkach łagodna infekcja przybiera postać ciężkiego, ostrego zapalenia wątroby – komentowała w rozmowie z WP abcZdrowie hepatolog i specjalistka chorób zakaźnych dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska.

Ekspertka dodała, że WZW A jest szczególnie niebezpieczne dla osób, które zmagają się z chorobami wątroby, takimi jak przewlekłe zapalenie wątroby typu B lub C, marskość czy stłuszczenie narządu. U takich pacjentów przebieg zakażenia może być znacznie cięższy i prowadzić do ostrych powikłań.

Występują szczepionki pojedyncze lub skojarzone – w jednym wkłuciu przeciw WZW A i WZW B. Szczepienia przeciw WZW A są zalecane między innymi osobom wyjeżdżającym do krajów endemicznego występowania choroby, pracownikom ochrony zdrowia, żłobków, przedszkoli, pracującym w wojsku czy pracownikom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności.

- W przypadku zapalenia wątroby typu A i B mamy dostępne szczepienia, które zapewniają skuteczność na poziomie 99 proc. i zwykle działają nawet przez 30 lat. Jest to więc inwestycja na wiele lat. Aby uzyskać pełną ochronę przed WZW typu A oraz WZW typu B, można zastosować szczepionki pojedyncze lub szczepionkę skojarzoną. Odporność uzyskujemy już po czterech tygodniach od przyjęcia ostatniej dawki – tłumaczył prof. dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz, hepatolog.

My również możemy wpłynąć na to, by choroba się nie rozprzestrzeniała. – Kluczowe jest zachowanie higieny. Powinniśmy często myć ręce, starannie przygotowywać jedzenie. Wirus przeżyje temperaturę lodówki, natomiast nie przeżyje gotowania przez minutę w 80 st. Celsjusza. Więc jeżeli mieszkamy na terenie, gdzie zachorowania występują, to przestrzegajmy tych zasad – podsumowuje prof. Zajkowska.

Anna Klimczyk, dziennikarka Wirtualnej Polski