Wystarczy spojrzeć na stopy. Ten objaw zawsze wzbudza czujność lekarzy

8 października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Podologii, dziedziny nauki, która zajmuje się zdrowiem stóp. Nie należy go bagatelizować, bo jak się okazuje – kondycja stóp może odzwierciedlać stan naszego zdrowia, a nawet ostrzegać przed tak poważnymi chorobami, jak cukrzyca, miażdżyca, a nawet rak.

1. O czym mówi kondycja stóp?

Podologia zajmuje się schorzeniami i urazami w obrębie stóp, między innymi chorobami stawu skokowo-goleniowego, wadami budowy, deformacjami czy mniejszymi problemami - mogą to być odciski, modzele czy wrastające paznokcie.

Okazuje się jednak, że wiele dolegliwości, które pojawiają się na naszych stopach, może wskazywać na choroby całego ciała.

Zobacz film: "Popękane pięty mogą być objawem choroby"

- Stopy wiele mówią nam o stanie organizmu – wszystkie zmiany skórne, zapalne mogą wskazywać na szereg różnych problemów, poczynając od tych skórnych, przez problemy hormonalne aż po nowotwory – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie lek. Urszula Puczkowska, internistka z Centrum Zdrowia Medicca.

Podkreśla, że nawet pozornie błaha infekcja grzybicza, pojawiająca się na stopach, może być sygnałem alarmowym organizmu.

- Grzybica może informować lekarza np. o zmianach związanych z jelitami, o zaburzeniach odporności, które to często ujawniają się np. przy chorobie Hashimoto. Jest to też objaw cukrzycy – tłumaczy.

2. Poważne choroby, które widać na stopach

2.1. Cukrzyca – nie tylko stopa cukrzycowa

Długotrwale utrzymujące się wysokie stężenie glukozy we krwi może siać spustoszenie w organizmie. Niekiedy pierwsze objawy mogą być widoczne na skórze stóp, w innym przypadku pewna dolegliwość dowodzi, że doszło już do nieodwracalnych uszkodzeń.

- W przypadku cukrzycy typu 1 mówi się o takim zjawisku jak rumień (rumień cukrzycowy, rubeosis diabeticorum, przyp.red.). Jest to zaczerwienienie, które może pojawić się na skórze twarzy, dłoni, ale też stóp. Występuje u osób z nieuregulowaną glikemią, gdy notuje się wysoki poziom glukozy we krwi, sięgający nawet 200-300 mg/dL – tłumaczy lekarka.

Z kolei niezdiagnozowana lub nieleczona właściwie cukrzyca typu 2. może objawiać się najczęstszym i jednocześnie jednym z najgroźniejszych powikłań, jakim jest stopa cukrzycowa.

- W przypadku cukrzycy typu 2 - skóra stóp jest często ścieńczała i podatna na urazy, dlatego pacjenci często mogą też obserwować infekcje – w tym grzybicze i nadkażenia bakteryjne. Największym problemem z nimi związanym jest to, że one się źle goją i są niebezpieczne, bo mogą prowadzić do zbliznowaceń, a nawet zmian martwiczych na skórze – dodaje lek. Puczkowska.

Wysokie stężenie glukozy we krwi prowadzi z biegiem czasu również do uszkodzenia nerwów obwodowych. Mówimy wówczas o polineuropatii cukrzycowej – jeden z jej objawów, czyli mrowienie lub pieczenie stóp, łatwo można przeoczyć. Te dolegliwości występują zresztą nie tylko w cukrzycy.

- Zaburzona symetria stopy, drętwienie czy mrowienie w okolicy palców czy dystalnych części kończyny dolnej może wskazywać na zaburzenia w układzie nerwowym, np. na uciski nerwowe. Takie obserwujemy m.in. u pacjentów z chorobami kręgosłupa – tłumaczy ekspertka.

2.2. Podagra (dna moczanowa) – czerwone i bolesne obrzęki stawów

Nazywana też chorobą królów, bo ma wiele wspólnego z dietą obfitującą w mięso i produkty zawierające fruktozę oraz z nadużywaniem alkoholu. Krążący we krwi kwas moczowy odkłada się w tkankach i stawach, tworząc złogi moczanowe.

- Może pojawić się zaczerwienienie w okolicy małych stawów palców – dużego palca i stawów międzypaliczkowych. Poza tym pacjenci skarżą się na bolesność podczas dotyku i obrzęk – mówi lekarka.

2.3. Gdy niedomaga serce

- O kondycji naszego serca dużo powiedzą stopy. Każde zasinienie skóry, palców czy paznokci może wskazywać na problemy z wydolnością serca – przyznaje ekspertka.

O problemach z sercem mogą świadczyć także obrzęki w kostkach. Wzmożona potliwość, drętwienie czy zaczerwienienie skóry na stopach to niektóre z symptomów zawału mięśnia sercowego.

- Kolejnym charakterystycznym objawem jest ścieńczenie samych palców, bo brak odpowiedniego przepływu krwi prowadzi do deformacji pod postacią nienaturalnie wąskich palców – dodaje internistka.

Z kolei czerwone, pionowe linie pod paznokciami mogą wskazywać na infekcję zastawek serca lub toczeń.

2.4. Toczeń układowy – uwaga na skórę i paznokcie stóp

Toczeń rumieniowaty układowy to autoimmunologiczna choroba zapalna, której towarzyszą charakterystyczne zmiany skórne. Nie należy jej bagatelizować, bo zajmuje też stawy, nerki, płuca, a nawet serce.

- Toczeń może być widoczny na stopach w postaci zmian skórnych, podobnych do podagry czy zmian zwyrodnieniowych z tą różnicą, że w toczniu pojawia się ogniwo zapalne w postaci zaczerwienienia – dodaje ekspertka.

Podejrzewając toczeń, warto zwrócić uwagę na paznokcie – mogą mieć łukowaty kształt i kojarzyć się z łyżeczką do herbaty.

2.5. PAD (choroba tętnic obwodowych)

Gdy blaszka miażdżycowa gromadzi się w naczyniach krwionośnych, blokuje swobodny przepływ krwi. W przebiegu PAD (peripheral arterial disease) dochodzi do zwężenia tętnic dystalnych, zarówno w obrębie kończyn górnych, jak i dolnych kończyn. Może to sprawić, że stopy staną się zasinione i zimne.

Jednak eksperci z kliniki Mayo zwracają uwagę na inny, znacznie bardziej nietypowy objaw – utrata owłosienia na grzbiecie i palcach stóp.

- Wypadanie włosów na palcach u stóp ma bezpośredni związek z zaburzonym krążeniem krwi. Mieszki włosowe pozbawione tlenu i substancji odżywczych będą osłabione, a konsekwencją tego może być wypadanie włosów, także tych znajdujących się na stopach – potwierdza lek. Puczkowska.

2.6. Choroby nowotworowe – rak jelit i białaczka

Okazuje się, że specjalista na podstawie kondycji nasze stóp może podejrzewać chorobę nowotworową. Na przykład sine dłonie czy stopy mogą wskazywać na jeden z nowotworów krwi – czerwienicę prawdziwą (przewlekłą białaczkę szpikową), a niepokojące zmiany – np. brązowe lub czarne czy suche, łuszczące się placki mogą świadczyć o raku skóry.

- W przypadku chorób nowotworowych można zauważyć zmiany na paznokciach, głównie w przypadku gdy choroba prowadzi do niedożywienia organizmu. Wówczas paznokcie stają się cienkie, kruche i łamliwe. Najbardziej widoczne jest to w nowotworach układu pokarmowego, np. jelita grubego – dodaje lekarka.

- Jeśli chodzi o jelita, to nie tylko nowotwory, ale też zakażenia bakteryjne czy choroby zapalne mogą dawać zmiany w obrazie paznokci, a także i skóry stóp oraz całego ciała. To mogą być zaczerwienienia i ranki, ale nawet zgorzele – dodaje lek. Puczkowska.

Należy pamiętać, że zmiany w wyglądzie naszych stóp nie zawsze muszą wskazywać na poważne schorzenie, ale każdy niepokojący objaw powinien zostać skonsultowany z lekarzem.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.