Zabieg Credego - wprowadzenie, na czym polega?
Zapalenie spojówek u noworodków to stan zapalny, który obejmuje błonę śluzową pokrywającą twardówkę oraz wewnętrzne powierzchnie powiek. Występuje u dzieci w ciągu trzydziestu dni po porodzie. Zapalenie spojówek u noworodków zazwyczaj nie jest groźnym stanem chorobowym i nie powoduje pogorszenia wzroku. Może być wywołane przez bakterie, wirusy, chlamydie, związki chemiczne oraz występować w przebiegu niedrożności przewodu nosowo-łzowego.
1. Zabieg Credego - wprowadzenie
Zdecydowanie najczęstsza przyczyna zapalenia spojówek u noworodków to zakażenie bakteryjne. Do większości z nich dochodzi w czasie porodu, np. zakażenie dwoinką rzeżączki. Zagrożenie ślepotą u dziecka istnieje w przypadku rzeżączkowego zapalenia spojówek. Jest to ostry, ropny stan zapalny, który nieleczony lub leczony za późno prawie zawsze prowadzi do rozwoju ciężkiego zapalenia rogówki, co wiąże się ze ślepotą.
Ostatnio schorzenie to występuje bardzo rzadko w związku ze zmniejszaniem się zachorowań na rzeżączkę oraz stosowaniem zabiegów profilaktycznych u noworodków bezpośrednio po urodzeniu – wykonywanie zabiegu Credego. Do zakażenia dwoinką rzeżączki zachodzi w czasie porodu.
Objawy choroby są bardzo charakterystyczne. Stwierdza się duży obrzęk powiek i spojówek z bardzo obfitą, „tryskającą” z oka wydzieliną ropną, często podbarwioną krwią. Dwoinki rzeżączki mają zdolność przenikania przez nabłonek rogówki. Skutkuje to rozwojem ciężkiego zapalenia rogówki z dużą destrukcją tkanki rogówkowej i częstym występowaniem perforacji rogówki. Następuje duże zmętnienie rogówki i zmiany w przednim odcinku oka, które mogą powodować ślepotę u dziecka.
W XIX wieku rzeżączkowe zapalenia spojówek były częstą przyczyną ślepoty u małych dzieci. Wprowadzenie w 1881 roku przez Credego zabiegu polegającego na stosowaniu miejscowo kropli z azotanem srebra spowodowało radykalne zmniejszenie częstości występowania tego schorzenia.
W drugiej połowie XX wieku zamiast azotanu srebra zaczęto stosować erytromycynę lub tetracyklinę. Ostatnio odchodzi się jednak od stosowania antybiotyków w zabiegu Credego w związku z narastaniem oporności szczepów dwoinki rzeżączki, czego nie obserwuje się w przypadku azotanu srebra.
W Polsce wykonywanie zabiegu Credego jest obowiązkowe od 1933 roku. W ostatnich latach w niektórych krajach na świecie (Anglia, Belgia) nie wykonuje się zabiegu Credego, ponieważ rzeżączka występuje w tych państwach bardzo rzadko. Grupy ekspertów w USA, Kanadzie i Niemczech zalecają jednak w dalszym ciągu stosowanie zabiegów profilaktycznych.
Również w Polsce grupa lekarzy specjalistów różnych specjalności zaleciła dalsze stosowanie zabiegu Credego. Powinien on być wykonywany przy pomocy jednoprocentowego roztworu azotanu srebra z użyciem opakowań jednorazowych.
2. Zabieg Credego - na czym polega
Azotan srebra nie działa na chlamydie i wirusy, a tylko na bakterie. Ostatnio pojawiły się doniesienia, że skuteczniejszym środkiem w profilaktyce zapalenia spojówek u noworodków może być 2,5% roztwór powidonu-jodyny. Środek ten działa zarówno na bakterie, jak i na chlamydie i nie rozwija się oporność drobnoustrojów na ten lek.
Zabieg Credego polega na podaniu do worka spojówkowego każdego oka noworodka po jednej kropli roztworu azotanu srebra. Może on jednak powodować chemiczne podrażnienie spojówek. Objawy chemicznego zapalenia spojówek są niewielkie, ustępują samoistnie po dobie i w większości przypadków nie wymagają leczenia.
Zobacz także
Przemijający odczyn zapalny spojówek jest normalny po zabiegu Credego. Po powrocie do domu, jeśli nadal utrzymuje się stan zapalny oczu, należy je przemywać rumiankiem kilkakrotnie w ciągu dnia, ewentualnie przegotowaną wodą. Oczy należy przemywać czystym wacikiem – od kącika oka w kierunku nosa, a nie odwrotnie. Wacik można użyć tylko jeden raz. W razie dłuższego utrzymywania się ropienia należy koniecznie zwrócić się o poradę do okulisty.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.