Zakrzepica – objawy, przyczyny, leczenie

Zakrzepica to choroba zakrzepowo-zatorowa, inaczej mówiąc zapalenie żył. Najczęściej atakuje osoby po 60 roku życia. Choroba długo się nie ujawnia i najczęściej rozwija się na żyłach podudzia (łydki). Niekiedy zakrzep odrywa się od ściany żyły i może spowodować zator.Nieleczona zakrzepica może być bardzo niebezpieczna dla zdrowia i życia. Jakie są pierwsze objawy zakrzepicy? Jakie są najczęstsze przyczyny zakrzepicy? Jak można leczyć zakrzepicę?

1. Przyczyny zakrzepicy

Najczęstszymi przyczynami zakrzepicy są wady w mechanizmie układu krążenia. Prawidłowa praca układu krwionośnego tłoczy krew z nóg w kierunku przeciwnym do siły ciężkości. Pracę tę ułatwiają mięśnie. Przed spływaniem krwi w dół chronią zastawki. Uszkodzenie jakiegokolwiek elementu układu krwionośnego, sprawia że krew zalega w żyłach. Prowadzi to do stanu zapalnego, do uszkodzenia warstwy nabłonka, przyklejaniu się płytek krwi i w efekcie wywołuje to zator – zakrzep krwi. Zmniejsza się średnica naczynia krwionośnego, co utrudnia odpływ krwi do serca.

Organizm ma swoje sposoby na zakrzepicę. Może zakrzepicę wchłonąć, ale wówczas uszkodzeniu ulegają ściany żyły i zastawki. Powstanie nowych skrzepów jest wówczas kwestią czasu. Jeżeli organizm nie poradzi sobie na czas z zakrzepicą, wówczas może dojść do całkowitego zatkania żyły. Zakrzep może oderwać się od ściany żyły i popłynąć z krwią w stronę serca, do tętnicy płucnej. Jeżeli zakrzep jest niewielki, zatka częściowo naczynie. Większy zakrzep może spowodować zator tętnicy płucnej, co grozi śmiercią. Objawami zatkania tętnicy płucnej są bóle w klatce piersiowej, gorączka, kaszel i duszności, a także zaburzenia równowagi i utrata przytomności.

Przyczynami zakrzepicy mogą być również urazy, operacje chirurgiczne, przegrzewanie nóg, ciąża, stojący albo siedzący tryb życia. Niewłaściwe krążenie krwi może być również efektem zakładania nogi na nogę, ciasnej odzieży, guzów w okolicach miednicy i pachwin. Czynnikami zwiększającymi ryzyko pojawienia się zakrzepicy jest również otyłość i nieodpowiednia dieta.

1.1. Jak powstają zakrzepy?

W zdrowym organizmie krew płynie żyłami do serca, nic nie powoduje jej zastojów, choć płynie w kierunku przeciwnym do siły ciężkości. Jest to możliwe dzięki odpowiedniej pracy mięśni i zastawkom znajdującym się wewnątrz żył.

Czasem zdarza się, że zastawki zawodzą i krew zalega w żyłach. To może doprowadzić do stanu zapalnego, a to do uszkodzenia warstwy nabłonka wyścielającego naczynie tzw. śródbłonka. To bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia, ponieważ w miejscach uszkodzeń płytki krwi przyklejają się do odsłoniętego śródbłonka i siebie nawzajem.

Tak tworzy się zakrzep, który zmniejsza średnicę naczyń krwionośnych i utrudnia odpływ krwi do serca. Różnie możemy zareagować na zakrzep. Niektórzy wchłaniają go, przez co zostają uszkodzone zastawki, a to prowadzi do pojawienia się nowych skrzepów. Czasem zakrzep rozrasta się i zatyka żyłę. Krew zostaje zablokowana, tworzą się kolejne jej skrzepy, zagrażające zastawkom.

Oderwany zakrzep płynie wraz z krwią do serca a stamtąd do tętnicy płucnej, którą najczęściej zatyka. Wtedy pojawia się kłujący ból w klatce piersiowej, duszność, gorączka, kaszel, zaburzenia równowagi i utrata przytomności. Zator żył nie jest poprzedzony żadnymi objawami, dlatego często śmierć następuje po kilku minutach.

W zdrowym organizmie muszą być pełnione trzy warunki, aby krew spływała sprawnie:

• Odpowiednie ciśnienie krwi i rytmiczność jej przepływu przez naczynia krwionośne.
• Dobra praca mięśni wypychających krew w kierunku serca.
• Prawidłowo funkcjonujące zastawki.

2. Kto jest narażony na zakrzepicę?

W grupie ryzyka są osoby, które przekroczyły 40 rok życia i prowadzą mało aktywny tryb życia. Ścianki ich żył tracą swoją elastyczność, stają się grubsze, a to prowadzi do uszkodzenia zastawek. Dalsza konsekwencją jest zaleganie krwi.

Na zakrzepicę wpływają choroby nowotworowe i choroby układu krążenia: żylaki, zapalenie żył powierzchownych, nadmierna krzepliwość krwi. Zakrzepowe zapalenie żył może być skutkiem zażywania leków hormonalnych czy łagodzących objawy menopauzy, przebytych zawałów, udarów, a czasem przewlekłej białaczki. Niekiedy zakrzepicę powodują urazy chirurgiczne (zwłaszcza ortopedyczne i ginekologiczne), ciąża, nadmierne nagrzanie organizmu.

Złe krążenie jest rezultatem noszenia zbyt dopasowanej odzieży, zwłaszcza spodni. Zakrzepicy sprzyja otyłość i zła dieta – zbyt duże spożywanie tłuszczów zwierzęcych i cukru. Należy zastąpić je dużą ilością owoców i warzyw. Trzeba wystrzegać się palenia papierosów, dużych ilości kawy i alkoholu.

3. Objawy zakrzepicy

Jednym z objawów zakrzepicy jest gwałtowny ból w łydce. Ból w czasie zakrzepicy przypomina bolesny skurcz mięśni, ale nim nie jest. Przy skurczach wystarczy bolesne miejsce rozetrzeć. Zakrzepowy ból łydki nie mija, ale się nasila w chwili zginania stopy. Silnemu bólowi przy zakrzepicy może towarzyszyć obrzęk w okolicach kostki. Skóra w takim miejscu jest ciepła i zaczerwieniona.

Efekt taki daje stan zapalny naczynia i zwiększona ilość przepływającej krwi. Zakrzepica może się również objawiać podwyższoną gorączką – nawet do 40 stopni. Żadnych objawów silnego bólu i obrzęków w nogach nie powinniśmy bagatelizować.

Niekiedy zakrzepica może nie dawać jednak żadnych objawów. Tak się może dziać przy zakrzepicy miednicy, która przebiega czasami bezobjawowo. Jednym z powikłań zakrzepicy jest zespół pozakrzepowy. Objawia się cienką, napiętą skórą z elementami połyskującymi lub brunatnymi przebarwieniami na podudziu. Niekiedy przy zakrzepicy na skórze mogą się również pojawić trudno gojące owrzodzenia.

4. Leczenie zakrzepicy

Podejrzewając zakrzepicę, należy wykonać badania specjalistyczne, które potwierdzą lub wyklucza zakrzepicę. W tym celu należy wykonać ocenę prawdopodobieństwa zakrzepicy według skali Wellsa. Pacjent odpowiada na 12 pytań dotyczących jego stanu zdrowia.

Przy wysokim wyniku chory zostaje skierowany na USG żył głębokich z przystawką Dopplera. Badanie dokładnie diagnozuje żyły. Dzięki USG można dostrzec zgrubienia na ściankach i wszelkie zaburzenia w przepływaniu krwi. Największym problemem jest fakt, że osoby z objawami zakrzepicy trafiają do takich specjalistów jak: dermatolog, chirurg, ortopeda, kardiolog lub do lekarza rodzinnego.

Tymczasem, lekarz, który może skierować pacjenta na badanie USG żył to chirurg naczyniowy.

Jak oczyścić krew z cholesterolu? [10 zdjęć]

Miażdżyca jest chorobą, na którą pracujemy sami. Jest przewlekłym procesem zapalnym dotykającym głównie...

zobacz galerię

Leczenie zakrzepicy zależy od stadium choroby i miejsca samego zakrzepu. Najczęściej zakrzep pojawia się w okolicach podudzia. Wówczas stosuje się terapię zachowawczą, czyli podawanie leków przeciwzakrzepowych.

Jeżeli zakrzep umiejscowi się w miednicy, wymagane jest leczenie szpitalne. Przy leczeniu zakrzepicy lekarz może zlecić leżenie z uniesioną nogą. Dzięki temu zakrzep nie oderwie się od ściany żyły. Istotne jest również noszenie podkolanówek lub rajstop uciskowych po zakończeniu leczenia zakrzepicy. Zapobiegnie to nawrotom zakrzepicy.