Objawy zapalenia stawów – charakterystyka, rodzaje, symptomy

Zapalenie stawów to grupa schorzeń, w których dochodzi do uszkodzenia chrząstki. Objawy są dotkliwe i nie wolno ich ignorować, ponieważ mogą doprowadzić do niepełnosprawności. - Choroby zapalne stawów (poza dną moczanową i infekcyjnym zapaleniem stawów) nie są chorobami ograniczającymi się jedynie do stawów - ostrzega reumatolog.

Artykuł jest częścią akcji "Pomyśl o sobie – sprawdzamy zdrowie Polaków w pandemii". Wypełnij TEST i dowiedz się, czego tak naprawdę potrzebuje twój organizm.

1. Charakterystyka zapalenia stawów

Zapalenie stawów to określenie, które pochodzi z połączenia dwóch greckich wyrazów - arthro (staw) oraz itis  (zapalenie).

Zapalenie stawów to grupa chorób, w trakcie których dochodzi do zwyrodnienia chrząstki stawowej. Stan zapalny powoduje jej uszkodzenie, zniekształcenie oraz ograniczenie ruchomości, a w następstwie pojawienie się objawów zapalenia stawów, takich jak:

• ból,
• obrzęk,
• sztywność.

Symptomem towarzyszącym zmianom w chrząstce stawowej jest zaczerwienienie i ocieplenie skóry w miejscu występowania stanu zapalnego. Objawy zapalenia stawów zazwyczaj występują u osób powyżej 55. roku życia.

- Zapalenie stawów to stan, w którym notujemy ból oraz obrzęk stawów. To podstawowe dolegliwości w chorobach zapalnych stawów, którym mogą towarzyszyć niekiedy wzmożone ucieplenie i zaczerwienienie skóry nad danym stawem - potwierdza dr Bartosz Fiałek, specjalista w dziedzinie reumatologii, przewodniczący Regionu Kujawsko-Pomorskiego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

2. Rodzaje zapalenia stawów

Spośród licznych rodzajów zapalenia stawów, najczęściej rozpoznaje się kilka postaci, do których należą:

• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• infekcyjne zapalenie stawów,
• dna i dna rzekoma,
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Każde z tych schorzeń charakteryzuje się swoistymi objawami zapalenia stawów.

3. Objawy chorób towarzyszących schorzeniu

3.1. Choroba zwyrodnienia stawów

Jednym z najczęściej występujących rodzajów zapalenia stawów jest osteoartroza, czyli choroba zwyrodnieniowa stawów.

- Są hipotezy, które wskazują na niski stan zapalny w przebiegu schorzenia. Ale co do zasady, to nie jest choroba zapalna - tłumaczy ekspert.

Objawia się ona bólem stawów i ograniczeniem ich ruchomości. Objawy tej choroby pojawiają się zazwyczaj między 40. a 60. rokiem życia.

- Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko jej wystąpienia, gdyż z powodu zmian, jak np. osteofitów, czyli wyrośli kostnych, kości tworzących staw, ich architektonika i mechanika tracą swoją fizjologiczną właściwość - mówi reumatolog.

3.2. Reumatoidalne zapalenie stawów

- Najczęstsza artropatia zapalna. Występuje u ok. 1 proc. całej populacji. W Polsce ok. 385 tys. chorych cierpi na RZS - twierdzi ekspert.

W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) nie da się wskazać jego przyczyn. Jest to choroba autoimmunologiczna, której objawy pojawiają się pomiędzy 40. a 55. rokiem życia.

Najczęstsze objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, to ból i obrzęk stawów rąk i stóp. Dolegliwości występują symetrycznie (w tych samych stawach po obu stronach ciała). Występuje też poranna sztywność stawów. Ponadto mogą wystąpić guzki reumatoidalne (zazwyczaj powstają w okolicach łokci).

Reumatoidalne zapalenie stawów (prezentacja edukacyjna) [13 zdjęć]

Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)? Jest to choroba autoimmunologiczna, która powoduje

zobacz galerię

Dr Fiałek zwraca uwagę, że poza typowymi dla chorób zapalnych stawów objawami mogą pojawić się te nieswoiste

- W przebiegu choroby mogą również występować objawy niecharakterystyczne, pojawiające się w różnych chorobach autoimmunologicznych tudzież nowotworowych – podwyższona ciepłota ciała lub gorączka, uczucie przewlekłego zmęczenia, utrata masy ciała, czasem nocne poty - ostrzega reumatolog.

3.3. Infekcyjne zapalenie stawów

- Rzadkie schorzenie, dotyka pacjentów po alloplastyce stawów, pacjentów z trudno gojącymi się ranami – np. osób z cukrzycą, z niewydolnością nerek i wątroby oraz chorych immunoniekompetentnych - mówi ekspert.

W tym przypadku pojawiają się objawy, takie jak bóle stawu, obrzęki, zaczerwienienie i pogorszenie ruchomości stawów. Ten rodzaj zapalenia wywoływany jest przez drobnoustroje, które dostały się do błony maziowej (czyli wnętrza torebki stawowej). Ekspert tłumaczy, że najczęściej są to infekcje bakteryjne, choć zdarza się zapalenie stawów spowodowane przez bakterie czy wirusy.

Niezależnie od przyczyny, istotne jest, by nie bagatelizować problemu.

- Infekcyjne zapalenie stawów to ciężkie schorzenie, które może w konsekwencji doprowadzić nawet do utraty stawu. Stąd wymaga najczęściej diagnostyki i leczenia szpitalnego - przestrzega dr Fiałek.

3.4. Dna i dna rzekoma

Innym i często występującym rodzajem zapalenia stawów jest dna moczanowa, inaczej zwana artretyzmem lub podagrą. Nie do końca jest to właściwe określenie, co tłumaczy reumatolog:

- Najczęstszą lokalizacją jest zajęcie stawu stawu śródstopno-paliczkowego palucha i wówczas mówimy, że to podagra. Dotyka ok. 95 proc. chorych na dnę moczanową, ale zdarzają się też przypadki dnawego zapalenia stawu barkowego (omagra), stawów kolanowych (gonagra) czy stawów rąk (chiragra).

Schorzenie początkowo przebiega bezobjawowo. Dopiero po kilku latach rozwoju choroby może pojawić się ostry ból w stawie. Chory staw jest wrażliwy na dotyk, obrzęknięty i zaczerwieniony, skóra nad nim napięta, błyszcząca, czerwona.

- Bardzo częsta jednostka chorobowa, której przyczyną jest kwas moczowy – jego zwiększone stężenie w organizmie. Najczęściej taka sytuacja ma miejsce wśród osób otyłych i to one są klasycznymi przedstawicielami grupy chorych z dną moczanową - tłumaczy dr Fiałek.

Nieleczona dna moczanowa może skutkować odkładaniem się kryształów moczanowych zarówno w stawach, jak i w tkankach miękkich pięt, paluchów czy uszu.

- Alkohol, spożywanie owoców morza i czerwonego mięsa - to niektóre z przyczyn zwiększających ryzyko wystąpienia choroby. Poza leczeniem farmakologicznym obniżającym stężenie kwasu moczowego, istotna jest również dieta ubogopurynowa - podkreśla ekspert.

3.5. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Istnieje rodzaj zapalenia stawów, który typowy jest nie tylko dla osób dojrzałych i starszych. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów pojawia się jeszcze przed 16. rokiem życia.

Choroba może dotyczyć nie tylko chrząstki stawowej, lecz także kości, mięśni, ścięgien, serca, przewodu pokarmowego, skóry, płuc, oczu.

- To grupa chorób zapalnych o podłożu immunologicznym występujących u dzieci. Niektóre jej postaci, przypominają różnego typu schorzenia zapalne stawów występujące u osób dorosłych - potwierdza reumatolog.

Objawami zapalenia stawów, towarzyszącymi młodzieńczemu idiopatycznemu zapaleniu stawów, są:

• apatia,
• brak łaknienia,
• spadek aktywności fizycznej,
• kulawość,
• gorączka,
• obrzęk chorego stawu.

3.6. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) występuje podczas spondyloartropatii. Charakterystycznymi objawami zapalenia stawów tego rodzaju są:

• silny ból kręgosłupa,
• nasilenie bólu klatki piersiowej podczas oddychania,
• unieruchomienie odcinka szyjnego kręgosłupa,
• zajęcie większych stawów,
• ból pięt,
• ból i sztywność w okolicy żeber,
• ból i obrzęk okolicy stawów mostkowo-obojczykowych.

- Częściej zdarza się u mężczyzn w młodym wieku – w trzeciej, czwartej dekadzie życia. Ból zapalny krzyża to główny objaw – czyli ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego, który wybudza w nocy, towarzyszy mu długotrwała sztywność poranna i jest silniejszy w spoczynku, niż podczas wysiłku. Czyli odwrotnie do zmian przeciążeniowych, kiedy to ruch sprawia ból. - mówi dr Fiałek.

4. Czy tylko stawy cierpią?

Choroby zapalne stawów to nie jest problem o ograniczonym zasięgu. Podkreśla to specjalista reumatologii, dr Fiałek, który przestrzega przed takim pojmowaniem tej grupy schorzeń.

- Choroby zapalne stawów (poza dną moczanową i infekcyjnym zapaleniem stawów) nie są chorobami ograniczającymi się jedynie do stawów - mówi ekspert.

- Przewlekle toczący się stan zapalny w chorobach o podłożu immunologicznym sprawia, że rośnie ryzyko wystąpienia innych chorób – np. układu sercowo-naczyniowego. W niektórych przypadkach, poza stawami, charakterystyczne jest zajęcie m. in.: serca, płuc, przewodu pokarmowego, nerek czy różnych części oka - ostrzega reumatolog.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.