Zatrucie pokarmowe u dzieci - przyczyny, skutki, nawadnianie i karmienie
Zatrucie pokarmowe to częsty problem wśród dzieci. Do objawów należy biegunka, skurcze żołądka, gorączka, ból głowy oraz stawów. Niekiedy dziecko doświadcza również wymiotów, ale utrzymują się one zwykle tylko przez jeden dzień. Dla kontrastu, biegunka ustępuje zazwyczaj dopiero po upływie kilku dni. Przez ten czas dziecko jest narażone na odwodnienie, traci bowiem dużo wody i niezbędnych do funkcjonowania organizmu elektrolitów.
1. Przyczyny zatruć pokarmowych u dzieci
Zatrucie pokarmowe ma miejsce po spożyciu pokarmu lub wody zanieczyszczonej szkodliwymi drobnoustrojami, toksynami lub związkami chemicznymi, takimi jak:
- bakterie salmonella,
- bakterie E.coli,
- rotawirus,
- norowirus,
- pasożyty,
- gronkowiec,
- toksyny,
- związki chemiczne.
Bez względu na przyczynę zatrucia pokarmowego nie należy lekceważyć tej przypadłości. Nieleczone zatrucie pokarmowe u dziecka może mieć bowiem poważne konsekwencje zdrowotne.
2. Skutki zatruć pokarmowych u dziecka
Najczęstszym powikłaniem zatrucia pokarmowego jest odwodnienie i zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej. Stan ten ma miejsce, gdy woda i elektrolity utracone podczas biegunki lub wymiotów nie zostaną w porę uzupełnione.
Podawanie dziecku odpowiedniej ilości płynów pozwala uniknąć ryzyka odwodnienia i przyspiesza powrót do zdrowia. Jeśli jednak mimo starań doszło do znacznego niedoboru płynów, konieczne jest dożylne podanie roztworu w szpitalu.
Inne skutki zatrucia pokarmowego to:
- reakcja w innych częściach ciała, na przykład stan zapalny stawów, zapalenie skóry lub oka, na szczęście komplikacje tego typu są rzadkim zjawiskiem,
- rozprzestrzenienie się infekcji na kości, stawy lub opony mózgowo-rdzeniowe – jest to rzadkie powikłanie, zwykle związane z infekcją bakteriami salmonella,
- przewlekła biegunka,
- zespół jelita drażliwego,
- wtórna nietolerancja laktozy - ustępuje po zagojeniu się błon śluzowych jelit,
- zespół hemolityczno-mocznicowy – jest to rzadkie powikłanie, które może mieć miejsce po infekcji bakterią E. coli O157. Skutek może być groźny, jeżeli dziecko choruje na anemię, ma małą liczbę płytek krwi lub niewydolność nerek.
3. Nawadnianie dziecka w przypadku zatrucia pokarmowego
Kluczowe w profilaktyce odwodnienia i jego następstw jest wyrównywanie zaistniałych niedoborów wodno-elektrolitowych. W czasie zatrucia pokarmowego wielu rodziców podaje swoim dzieciom domowy rosół oraz soki.
Niestety płyny te mają wysoką osmolarność, czyli "ściągają" wodę z krwiobiegu do przewodu pokarmowego, skąd jest ona usuwana wraz z kałem. Oznacza to, że zamiast nawadniać organizm, nasilają utratę wody i zwiększają ryzyko odwodnienia.
Dużo lepszym wyborem są doustne płyny nawadniające, które warto podawać od momentu pojawienia się pierwszych oznak zatrucia pokarmowego. Płyny zawierają glukozę i elektrolity dobrane w proporcjach, które zapewniają ich optymalne wchłanianie, dzięki czemu są bardziej skuteczne niż zwykła woda.
4. Jak karmić dziecko z zatruciem pokarmowym?
Jeśli dziecko ma biegunkę na skutek zatrucia pokarmowego, ale nie wymiotuje, nie ma potrzeby zmiany stosowanej zazwyczaj diety. Niemowlęta karmione piersią należy żywić mlekiem matki, uzupełniając ewentualne niedobory płynów w organizmie płynem nawadniającym.
W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym po 3-4 godzinach nawadniania doustnego należy zacząć normalne żywienie mieszanką mleczną. Warto obserwować zachowanie dziecka – jeśli poczuje się głodne, na pewno da o tym znać.
Niemowlęta, które spożywają już produkty stałe powinny jeść to co zwykle, wskazane są szczególnie węglowodany złożone (chleb, płatki oraz ryż), chude mięso, jogurt, owoce i warzywa. Należy wstrzymać się z podawaniem dziecku tłustych dań.
U starszych dzieci i osób dorosłych również stosuje się nawadnianie doustnym płynem nawadniającym (np. Orsalit) przez 3-4 godziny, po czym można wprowadzić normalne żywienie. Jeśli jednak u chorego występują wymioty oraz brak apetytu nie obejdzie się bez zmian w jadłospisie.
Po ustaniu wymiotów warto przejść na dietę lekkostrawną. Wskazane jest spożywanie kleiku ryżowego, kleiku z kaszy manny, krupniku ryżowego, dietetycznych sucharków, czerstwego pieczywa pszennego, gotowanych ziemniaków oraz kleiku ryżowego z jabłkiem. Po unormowaniu się sytuacji można stopniowo wprowadzać kolejne pokarmy.
Nie należy jednak zbyt długo zwlekać z normalnym żywieniem dziecka. Badania wykazały bowiem, że wprowadzenie codziennej diety po ustąpieniu dokuczliwych objawów może o połowę skrócić czas trwania dolegliwości.
Dzieje się tak, ponieważ wraz z wartościowymi produktami spożywczymi dziecko otrzymuje składniki odżywcze niezbędne jego organizmowi do zwalczania infekcji. Jeśli jednak dziecko straciło apetyt na kilka dni nie ma powodu do zmartwień. W tym czasie należy zadbać o prawidłowe nawodnienie i poczekać, aż maluchowi wróci ochota na jedzenie.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.