Zbyt częste miesiączki

Cyklem miesiączkowym nazywamy procesy mające miejsce w organizmie kobiety, spowodowane wzmożoną produkcją hormonów przez jajniki, podwzgórze i przysadkę mózgową. W ich wyniku w endometrium, czyli błonie śluzowej macicy oraz w jajnikach zachodzi wiele zmian. Cykle menstruacyjne powtarzają się regularnie – mniej więcej co 28 dni. Za jego początek uważa się pierwszy dzień krwawienia, spowodowanego złuszczaniem się fragmentów śluzówki macicy.

Krwawienie zatrzymuje się ok. 4-5 dnia cyklu, a dzięki działaniu estrogenów, endometriom powoli się regeneruje. Jeżeli cykl miesiączkowy przebiega prawidłowo, w jego połowie, czyli ok. 14 dnia przed rozpoczęciem kolejnej miesiączki, następuje owulacja, czyli inaczej jajeczkowanie. Wzrasta także stężenie progesteronu we krwi, w wyniku czego w błonie śluzowej macicy zachodzą kolejne przemiany. Gdy w danym cyklu nie będzie miało miejsca zapłodnienie, ciałko żółte zniknie i zacznie się kolejny cykl miesiączkowy.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Częste miesiączki u 21-latki - odpowiada lek. Paweł Baljon
• Częste i obfite miesiączki ze skrzepami - odpowiada prof. dr hab. n. med. Krzysztof Szymanowski
• Długie i częste miesiączki u 39-latki - odpowiada lek. Tomasz Budlewski

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

To, czy cykle menstruacyjne przebiegają u kobiety prawidłowo zależy nie tylko od działania podwzgórza, jajników i przysadki mózgowej, ale także od właściwej anatomii i funkcjonowania narządów rozrodczych.

U młodych Polek pierwsze krwawienie miesiączkowe pojawia się najczęściej ok. 12-14 roku życia. Gdy ma miejsce wcześniej niż w wieku 9 lat, jest oznaką przedwczesnego dojrzewania – w takiej sytuacji nieodzowna jest konsultacja lekarska. Prawidłowe miesiączkowanie to występowanie krwawienia regularnie co 28 dni (możliwe ewentualne przyspieszenia lub opóźnienia miesiączki o maksymalnie 4 dni), o właściwym nasileniu (30-80 ml) i czasie trwania (3-5 dni).

Przez pierwsze dwa lata od rozpoczęcia krwawienia nieregularna miesiączka nie jest powodem do obaw. To całkiem naturalna sprawa. Czynność układu podwzgórze-przysadka-jajnik jest jeszcze bowiem nieustabilizowana.

Jakiekolwiek zaburzenia cyklu miesięcznego mogą mieć związek z:

• niewłaściwym funkcjonowaniem układu podwzgórze-przysadka-jajnik,
• nieprawidłową anatomią narządów rozrodczych,
• stanów zapalnych przydatków,
• chorób wewnątrzustrojowych,
• zaburzeń metabolicznych,
• niedoborów żywieniowych,
• nadmiernego stresu,
• odstawienia tabletki antykoncepcyjnej.

Problemy z miesiączkowaniem obejmują, oprócz np. nieregularnych miesiączek czy bolesnej menstruacji i obfitego krwawienia miesiączkowego, także zbyt częste miesiączki oraz plamienia przed miesiączką lub po krwawieniu. Zbyt częste krwawienia miesięczne występują częściej niż co 21 dni. Najczęściej mają miejsce u dziewcząt, które przedwcześnie zaczęły miesiączkować, przy zaburzeniach funkcjonowania ciałka żółtego lub w cyklach bezowulacyjnych.

Jeśli masz okres co 3 tygodnie lub częściej, cierpisz na zbyt częste miesiączkowanie. Powodem takiego stanu rzeczy może być zapalenie przydatków – macicy, jajników albo jajowodów – lub zaburzenia hormonalne. Przy zbyt częstych miesiączkach istnieje ryzyko niedokrwistości.

Niewskazane jest bagatelizowanie zaburzeń miesiączkowania oraz próby regulacji cykli za pomocą tabletek antykoncepcyjnych, bez uprzedniej konsultacji lekarskiej. Leczenie nieprawidłowych krwawień zawsze powinno przebiegać pod nadzorem ginekologa-endokrynologa.
Częste miesiączki można podzielić według typów.

• Typ I – skrócenie fazy dojrzewania pęcherzyka jajnikowego – wzrost temperatury ciała występuje około 10 dnia cyklu, a jajeczkowanie ma miejsce około 8 dnia cyklu.

Leczenie: należy bezwzględnie podjąć w przypadku niedokrwistości. Wydłużenie pierwszej fazy cyklu jest możliwe za pomocą średnich dawek estrogenów, które należy ustalić indywidualnie.

• Typ II – skrócenie fazy ciałka żółtego – jajeczkowanie występuje w prawidłowym czasie, czyli czas trwania fazy dojrzewania pęcherzyka jajnikowego jest prawidłowy, a czas trwania fazy ciałka żółtego jest skrócony. Stężenia estrogenów i progesteronu są niższe od prawidłowych, krótko utrzymują się oraz zbyt wcześnie występuje ich spadek. Wskutek skrócenia fazy ciałka żółtego wydzielnicza przemiana błony śluzowej macicy jest niepełna, a tym samym miejsce zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej nie jest w pełni przygotowane. U kobiet o takim przebiegu cyklu z reguły występuje czynnościowa niepłodność.

Leczenie: podejmuje się, gdy zbyt częste miesiączki są jednocześnie zbyt obfite oraz w przypadku niepłodności. Wtedy leczenie dotyczy fazy ciałka żółtego. Fazę ciałka żółtego wydłuża się, podając od trzeciego dnia po skoku temperatury progesteron przez kolejne 8 dni cyklu.

• Typ III – cykle bezowulacyjne – w krzywej podstawowej temperatury ciała nie występuje faza hipertermii (brak jajeczkowania i fazy ciałka żółtego). Krwawienia mogą być regularne (co 3-4 tygodnie) o przebiegu przypominającym prawidłowe krwawienie miesiączkowe. Cykle mogą być również skrócone lub wydłużone. Cykle bezowulacyjne występują najczęściej w okresie przedmenopauzalnym.

• Co o twoim zdrowiu mówi kolor krwi menstruacyjnej?
• Odchudzanie a miesiączka, czy może dojść do zahamowania
• Rzadkie miesiączki
• Jak przyspieszyć okres?
• Brak okresu po odstawieniu tabletek

Leczenie: podejmuje się w przypadku niedokrwistości lub niepłodności (stymulacja jajeczkowania). Jeśli występują dolegliwości menopauzalne, należy prowadzić substytucję progesteronem lub gestagenem drugiej fazy cyklu (od 15 do 25 dnia cyklu).

Czasami lekarze proponują przy zbyt częstych krwawieniach miesiączkowych stosowanie preparatów z wyciągiem z owoców niepokalanka pospolitego (Agni casti fructus), które dostępne są bez recepty. Substancje czynne niepokalanka działają na ciałko żółte przy jego niewydolności, obniżają stężenie prolaktyny oraz znoszą objawy wywołane hiperprolaktynemią.

Źródła

1. Przyczyny zaburzeń miesiączkowania u nastolatek
2. Jonderko G., (red.), Podręczna encyklopedia zdrowia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002, ss. 472-476, ISBN 978-83-7506-075-1.
3. Bręborowicz G. Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3082-X
4. Bręborowicz G. (red.), Ginekologia, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-89581-39-6