Zespół alergii jamy ustnej – objawy, przyczyny i leczenie
Zespół alergii jamy ustnej to choroba, która objawia się obrzękiem gardła, pieczeniem warg oraz języka. Najczęściej rozpoznaje się ją u osób uczulonych na pyłki roślin, co ma związek z pojawieniem się reakcji krzyżowych między antygenami pyłków i owoców czy warzyw. Na czym polega leczenie? Co trzeba wiedzieć?
1. Co to jest zespół alergii jamy ustnej?
Zespół alergii jamy ustnej to zmiany alergiczne zlokalizowane w jamie ustnej, które są związane z nadwrażliwością pokarmową i alergią IgE-zależną. Choroba może występować w formie izolowanej (z jamy ustnej) lub kojarzyć się z objawami układowymi.
Zespół alergii jamy ustnej znany jest także jako:
- zespół Amlot-Lessofa,
- zespół miejscowej anafilaksji jamy ustnej,
- OAS (oral allergy syndrome),
- ustny zespół uczuleniowy (UZU),
- zespół alergicznych objawów jamy ustnej,
- anafilaksja miejscowa jamy ustnej,
- anafilaksja jamy ustnej,
- zespół alergicznych objawów okołoustnych,
- alergiczny zespół zapalenia jamy ustnej.
2. Objawy zespołu alergii jamy ustnej
Zespół alergii jamy ustnej obejmuje symptomy alergiczne w obrębie jamy ustnej, które obejmują: świąd, obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej warg (zwłaszcza dolnej), jamy ustnej (zwłaszcza dna i języka), gardła (środkowego i dolnego) oraz krtani (zwłaszcza nalewek, nagłośni i fałdów nalewkowo-nagłośniowych). Czasem pojawia się także świąd i uczucie zatkania uszu.
Powyższym symptomom mogą towarzyszyć objawy ogólne w postaci bólów brzucha, duszności, nieżytu nosa, wysypki na skórze (typowo jest to pokrzywka), biegunek, wymiotów, łzawienia oczu, bólów brzucha, a nawet – w skrajnych przypadkach - wstrząsu anafilaktycznego.
Przebieg zaburzeń zależny jest od ciężkości reakcji alergicznej. Zespół alergii jamy ustnej częściej obserwowany jest u kobiet niż u mężczyzn, dotyczy głównie dorosłych. U dzieci tę chorobę alergiczną diagnozuje się rzadko.
3. Przyczyny zespołu Amlot-Lessofaa
Objawy zespołu Amlot-Lessofa najczęsciej obserwuje się u osób z pyłkowicą po spożyciu niektórych świeżych, niemodyfikowanych alergenów owoców i warzyw. Symptomy OAS są wynikiem reakcji krzyżowej wywołanej przez obecne w tych pokarmach alergeny, identyczne z tymi, jakie spotyka się w pyłkach roślin.
Alergia krzyżowa to zjawisko, które polega na pojawieniu się objawów alergicznych po kontakcie z alergenem wykazującym podobieństwo do pierwotnie uczulającego. Jak to możliwe?
Wytworzone przez organizm alergika przeciwciała IgE w kierunku jednego alergenu rozpoznają podobne białko pochodzące z innego alergenu. Wówczas następuje reakcja alergiczna na co najmniej dwa alergeny.
Rodzaj uczulającego pokarmu zależy od regionu geograficznego i zwyczajów żywieniowych. W Polsce najczęstszymi alergenami odpowiedzialnymi za występowanie objawów klinicznych zespołu OAS są antygeny pyłku brzozy.
Kiedy może pojawić się zespół alergii jamy ustnej?
Pyłki brzozy reagują krzyżowo z wieloma pokarmami, jednak u osób uczulonych na nie OAS najczęściej pojawia się po spożyciu jabłka. Zdarza się, że reakcja alergiczna zajdzie także w innych okolicznościach. Ma to związek z tym, że uczulenie na pyłki brzozy sprzyja występowaniu objawów OAS po spożyciu świeżych:
- owoców, takich jak: brzoskwinia, banan, gruszka, śliwka, kiwi, liczi, mango i pomarańcza,
- świeżych warzyw, takich jak marchew, ziemniaki, seler, pomidor czy papryka. Warto wiedzieć, że pyłki brzozy reagują krzyżowo także z przyprawami, takimi jak: pieprz, anyż, kminek, curry czy kolendra oraz orzechami i lateksem.
Prawdopodobieństwo wystąpienia OAS u osoby uczulonej na pyłek tej rośliny zwiększa się, jeśli pacjent:
- jest osobą dorosłą,
- jest płci żeńskiej,
- uczuleniu na pyłek brzozy towarzyszy uczulenie na pyłek leszczyny,
- choroba ma przebieg wieloletni,
- w rodzinie występują przypadki atopowego zapalenia skóry,
- chory nie jest odczulany szczepionką zawierającą pyłek brzozy.
Występowanie zespołu OAS wiąże się z cięższym przebiegiem choroby alergicznej. Częściej stwierdza się go u osób z astmą oraz wyższymi stężeniami zarówno swoistych IgE.
4. Rozpoznanie i leczenie OAS
Alergię jamy ustnej związaną z OAS rozpoznaje się na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Kluczową rolę odgrywają zaobserwowane objawy kliniczne, a także informacje na temat okoliczności pojawienia się reakcji alergicznej czy zdiagnozowanych alergii. Pomocne są testy alergiczne, także z krwi.
Leczenie zespołu alergii jamy ustnej polega przede wszystkim na unikaniu szkodliwych pokarmów (dieta eliminacyjna), leczeniu objawowym oraz swoistej immunoterapii. Stosowanie leków działających objawowo polega na podawaniu preparatów antyhistaminowych przeciw alergenom pyłków brzozy, jak i całkowitych IgE. Czasami pacjentom z alergią jamy ustnej podawane są glikokortykosteroidy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.