Zespół Ashermana – objawy, przyczyny i leczenie
Zespół Ashermana to schorzenie ginekologiczne, które jest powikłaniem po nadmiernym łyżeczkowaniu szyjki macicy. Rozpoznaje się je, gdy w wyniku uszkodzenia śluzówki dochodzi do powstania blizn i zrostów w macicy. Jakie są przyczyny i objawy zespołu Ashermana?
1. Co to jest zespół Ashermana?
Zespół Ashermana (ang. Asherman's syndrome) to schorzenie ginekologiczne i zespół objawów, które są związane z częściowym lub całkowitym zarośnięciem jamy macicy. Nazwa choroby pochodzi od Josepha Ashermana, który opisał ją w XIX wieku.
Istotą patologii jest włókniste zarastanie jamy macicy poprzez łączenie się przedniej i tylnej ściany macicy (blizny, jakie powstają w obrębie błony śluzowej przekształcają się z czasem w zrosty). Do wytworzenia się zrostów wewnątrzmacicznych dochodzi w 4-5 dniu od zabiegu w obrębie jamie macicy. Powstawanie bliznowatych zrostów zamykających częściowo lub całkowicie światło narządu to następstwo uszkodzenia warstwy endometrium, czyli błony śluzowej macicy.
2. Objawy zespołu Ashermana
Objawem Asherman's syndrome może być:
- bolesne miesiączkowanie,
- bóle brzucha i skurcze pomiędzy miesiączkami,
- zmniejszenie obfitości miesiączek,
- krótki czas trwania pojedynczej miesiączki,
- krótki cykl miesiączkowy,
- wtórny brak miesiączki, brak miesiączek bez wyraźnej przyczyny (zwężony kanał szyjki macicy utrudnia wydostanie się krwi na zewnątrz). Gdy zrosty w macicy zlokalizowane są w szyjce macicy i zwężają kanał szyjki, mogą zablokować wypływ krwi miesięcznej. Patologia może także predysponować do cofania się krwi miesięcznej do jajowodów i w kierunku jamy otrzewnej.
Następstwem powstałych zrostów są trudności z zajściem w ciążę (niepłodność wtórna) oraz zwiększone ryzyko poronienia i poronienia nawykowe.
Zespół Ashermana a ciąża
Pacjentki z zespołem Ashermana mają problemy z zajściem w ciążę oraz utrzymaniem ciąży. Syndrom Ashermana przy dużej liczbie zrostów może być objawem bezpłodności. Dlaczego? Bliznowacenie i zarastanie ujść macicznych jajowodów może prowadzić do zablokowania drogi dla komórki jajowej, co czyni proces zapłodnienia niemożliwym (zrosty mogą blokować dostęp do jajowodów i tym samym utrudniać zagnieżdżenie zarodka).
Kobieta, która po leczeniu zespołu Ashermana zajdzie w ciążę, musi mieć świadomość zwiększonego ryzyka wystąpienia powikłań, takich jak patologia łożyska, nieprawidłowa lokalizacja łożyska, krwotok poporodowy, niewydolności cieśniowo-szyjkowa, wrastanie łożyska w ścianę macicy oraz obumarcie płodu.
3. Przyczyny zespołu Ashermana
Zespół Ashermana jest zespołem objawów występującym po nadmiernym wyłyżeczkowaniu jamy macicy po porodzie, wyłyżeczkowanie jamy macicy po poronieniu.
Zdarza się, że Asherman's syndrome bywa także powikłaniem cesarskiego cięcia, histeroskopowego usunięcia mięśniaka, operacji miomektomii (usunięcia mięśniaków macicy), ale i założenia wkładki domacicznej antykoncepcyjnej.
Występowaniu zrostów w macicy sprzyja także gruźlica narządów płciowych i napromieniowanie. Ryzyko występowania zespołu Ashermana zwiększa się również w razie kolejnych łyżeczkowań.
4. Leczenie zespołu Ashermana
Jak diagnozuje się zespół Ashermana? Ponieważ badanie ultrasonograficzne nie zawsze jest w stanie wykryć zrosty macicy związane z zespołem Ashermana, najlepszą procedurą diagnostyczną jest zabieg histeroskopii, czyli wziernikowania macicy (umożliwia dokładne obejrzenie ścian macicy i ocenę zrostów).
Gdy podczas procedury stwierdzone zostaną zrosty w macicy, zabieg diagnostyczny może przeistoczyć się w histeroskopię zabiegową. Wówczas dokonuje się uwolnienia zrostów.
Zrosty w macicy oraz zespół Ashermana pozwala rozpoznać również HSG, to jest zabieg histerosalpingografii. To badanie rentgenowskie macicy i jajowodów, które służy ocenie budowy i kształtu jamy macicy, drożności jajowodów oraz stanu błony śluzowej macicy.
W diagnostyce zespołu Ashermana wykorzystuje się także sonohysterogram (SHG), czyli wprowadzenie do macicy sondy USG z roztworem fizjologicznym soli w celu dokładnych oględzin zrostów.
Jak przebiega leczenie zespołu Ashermana? Główną metodą leczenia zespołu Ashermana jest chirurgiczne usunięcie zrostów wewnątrzmacicznych poprzez histeroskopię operacyjną. Procedura polega na wprowadzenie do macicy wziernika z kamerą i mikronarzędziami. Przy ich pomocy usuwane są zmiany chorobowe.
Niestety usunięcie zrostów macicy w histeroskopii nie zawsze jest w pełni skuteczne. W celu zmniejszenia ryzyka powstania nowych zmian po wycięciu zrostów rozpoczyna się leczenie hormonalne estrogenami i terapię niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Wdrażane są również leki przeciwzakrzepowe i antybiotyki.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.