Ból barku - przyczyny, leczenie, zespół bolesnego barku

Bark to kilka stawów o największym zakresie ruchów. Pracuje niemal bez przerwy - gdy idziesz, siedzisz, podnosisz przedmioty, czy czytasz książkę. Staw barkowy narażony jest na urazy i przeciążenia. Nic dziwnego, że na jego ból skarżą się zarówno osoby młode, jak i starsze.

Często ból barku wynika z urazów mięśni lub ścięgien. W przedniej części ramienia biegnie ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego. Gdy zostanie ono uszkodzone - odczuwamy silny ból w tej okolicy. Pojawia się on zazwyczaj w trakcie ruchów ręki ze zgiętym łokciem.

Za urazy ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego odpowiadają zazwyczaj uszkodzenia mechaniczne, np. uderzenia lub forsowanie się w czasie treningu. Mogą też wystąpić wskutek chorób zapalnych stawów.

Jedną z dolegliwości, na którą jesteśmy narażeni ze strony barków, jest uszkodzenie stożka rotatorów. Pod tą nazwą ukrywają się cztery mięśnie i ich ścięgna, które otaczają staw ramienno-łopatkowy. Ich zadaniem jest utrzymywanie stawu we właściwej pozycji. Wieszasz firanki? Śpisz z ręką skierowaną do góry? A może często grasz w siatkówkę? Właśnie podczas takich sytuacji może dojść do przeciążenia stożka rotatorów, a nawet zerwania.

Wystarczy niewielki uraz, by boleśnie go odczuć. Uszkodzenie manifestuje się silnym bólem w trakcie podnoszenia ręki. Dolegliwości występują w okolicy przedniej i bocznej ramienia. Możesz mieć trudności ze spaniem na zajętym urazem barku.

Silny ból, szczególnie pojawiający się przy odchylaniu barku o ok. 60 stopni, może sygnalizować zespół ciasnoty podbarkowej. Schorzenie występuje wtedy, gdy w znajdujących się pod wyrostkiem barkowym kaletkach pojawia się stan zapalny. Dochodzi wtedy do zablokowania ruchu wyślizgiwania się kości ramiennej pod wyrostek barkowy.

Silny ból, zwłaszcza ten o charakterze przewlekłym, może być także objawem chorób zapalnych. Mowa o reumatoidalnym zapaleniu stawów, łuszczycowym zapaleniu stawów lub dnie moczanowej. W przebiegu tych chorób błona maziowa w stawie narasta nienaturalnie, gromadzi się w nim także płyn. Może wystąpić także ocieplenie barku.

Zespół bolesnego barku powstaje w wyniku wszelkich zmian zwyrodnieniowych okolicy barkowej. To kolejna przyczyna dolegliwości ze strony barku, jednak nieco poważniejsza w przebiegu i leczeniu.Do jego rozwoju przyczyniają się niekorzystne zmiany zachodzące w obrębie tkanek miękkich.

Schorzenie występuje u osób, u których doszło do uszkodzenia, całkowitego bądź częściowego, ścięgna łączącego łopatkę z kością ramienną, co przyczynia się do ograniczenia zakresu ruchów stawu ramiennego. Zespół bolesnego barku pojawia się głównie w wieku starszym, choć częściej dotyczy kobiet w wieku 45-55 lat.

Przyczyny i objawy zespołu bolesnego barku

Zespół bolesnego barku (ZBB) najczęściej powstaje w wyniku urazu, chorób ortopedycznych, układu nerwowego, naczyniowego, a przede wszystkim zwyrodnienia tkanki ścięgnistej, głównie zmian w przyczepie mięśnia nadgrzebieniowego. Ból może być nagły – charakterystyczny w ostrym rzucie dny, zmianach urazowych, z ograniczeniem ruchu lub narastać powoli. Niekiedy ból może być przeniesiony z odcinka szyjnego kręgosłupa, bez ograniczenia ruchów barku. Ból stawu barkowego może być również spowodowany przez choroby serca i płuc.

Schorzeniu sprzyjają także oparzenia, które prowadzą do przykurczu tkanek miękkich. Również wszelkie zwichnięcia stawu barkowego, urazy pochewek maziowych, złamania łopatki i obojczyków mogą wywołać zespół bolesnego barku. Jeśli ostry, nagły ból barku wystąpił podczas pracy czy wykonywania nagłego ruchu, należy podejrzewać uszkodzenie pierścienia mięśni skręcających. Jeśli dolegliwości bólowe nie ustępują po leczeniu zachowawczym, przyczyną ich może być zespół ciasnoty podbarkowej.

Zespół bolesnego barku daje następujące objawy:

• wzmożone napięcie mięśniowe,
• ból obręczy barkowej,
• obrzęk stawu barkowego,
• problemy z poruszaniem kończyną,
• kłujący, silny ból,
• trudności w zasypianiu.

Leczenie zespołu bolesnego barku

Gdy pojawia się zespół bolesnego barku, chory unika poruszania ręką. Wszelkie czynności stara się wykonywać zdrową kończyną. Jest to jednak jak najbardziej przeciwskazane, ponieważ takie postępowanie prowadzi do coraz większego ograniczenia ruchów w obrębie stawu. Może dojść nawet do zesztywnienia barku. Postępującym objawom schorzenia towarzyszy ogromny ból, który promieniuje na łopatkę i kark. Następnie dochodzi do zaniku mięśni.

Jeśli ból pojawia się w wyniku zapalenia stawu ramiennego, stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, czasowe podwieszanie ręki, leczenie fizykalne. Do zabiegów fizjoterapeutycznych, stosowanych w leczeniu zespołu bolesnego barku, zalicza się przede wszystkim: jonoforezę, terapię laserową oraz krioterapię. W ostrych przypadkach steroidy są podawane miejscowo. Uszkodzenie pierścienia mięśni skręcających i zespół ciasnoty podbarkowej wymagają leczenia chirurgicznego. Leczeniu chirurgicznemu podlegają także wszelkie zmiany w obrębie ścięgien i powierzchni stawowych.

W przeciwieństwie do leczenia złamań i zwichnięć, bolesnego barku nie wolno unieruchamiać. Wszelkie zabiegi zmniejszające ruchomość, zastosowane w tym przypadku, mogłyby doprowadzić do całkowitego zesztywnienia barku. W przywracaniu sprawności ruchowej stawu ramiennego niezwykle ważna jest właściwa rehabilitacja. Powinna być ona prowadzona pod okiem specjalisty.

Źródła

1. Ocena długoterminowej skuteczności blokady nerwu nadłopatkowego w leczeniu zespołu bolesnego barku - doniesienie wstępne
2. Dziak A. (red.), Rehabilitacja ortopedyczna: Tom 1-2, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-081-8
3. Gaździk T., Podstawy ortopedii i traumatologii narządu ruchu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3317-9
4. Debrunner H.U., Hepp W.R. Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3416-5