Zespół Elpenora - charakterystyka, objawy, leczenie
Zespół Elpenora jest zaburzeniem snu o typie parasomnii, podobnie jak somnabulizm, zwany popularnie lunatykowaniem. Zaburzenie to objawia się mimowolnymi, niechcianymi zachowaniami, które rozpoczynają się w fazie głębokiego snu, czyli NREM. Co warto wiedzieć o zespole Elpenora? Jak wygląda leczenie?
- 1. Co to jest zespół Elpenora?
- 2. Jakie są objawy charakterystyczne dla tego zespołu?
- 3. Jakie są przyczyny zespołu Elpenora?
- 4. Jakie badania są wykonywane w celu diagnozowania tego zespołu?
- 5. Czy istnieją metody leczenia lub terapie dla osób z zespołem Elpenora?
- 6. Czy osoby z zespołem Elpenora mogą prowadzić normalne życie?
1. Co to jest zespół Elpenora?
Zespół Elpenora, znany również jako upojenie senne, upojenie przysenne, zryw posenny jest jednym ze stanów zaliczanych do parasomnii.
Do parasomnii specjaliści zaliczają między innymi:
- somnabulizm, czyli chodzenie we śnie,
- mówienie przez sen,
- paraliż nocny,
- koszmary nocne,
- zespół Morfeusza.
Stan zaburzeń świadomości, występujący po nagłym obudzeniu u pacjentów predysponowanych może trwać od kilku minut do kilku godzin. Mimowolne, niekontrolowane czynności u pacjentów z zespołem Elpenora rozpoczynają się w fazie głębokiego snu NREM (ta faza snu cechuje się wolnymi ruchami gałek ocznych).
2. Jakie są objawy charakterystyczne dla tego zespołu?
Człowiek dotknięty zespołem Elpenora:
- nie jest w stanie odróżnić snu od rzeczywistości,
- może przejawiać zachowania agresywne wobec lokatorów, napotkanych osób,
- może niszczyć przedmioty, które znajdują się w jego pobliżu,
- może w środku nocy oddalić się nieoczekiwanie z miejsca zamieszkania lub wyskoczyć przez okno
Przykładem upojenia sennego może być sytuacja, w której dana osoba zrywa się nagle z łożka, uderza z całym impetem w szybę, a następnie wyskakuje na zewnątrz. W trakcie zdarzenia może dojść u niej do złamania, pokaleczenia rąk, twarzy czy innych części ciała.
Po przebudzeniu osoba dotknięta zespołem Elpenora może tłumaczyć swoje zachowanie koszmarem sennym o włamaniu czy chęcią ucieczki przed napastnikami.
3. Jakie są przyczyny zespołu Elpenora?
Pojawienie się parasomnii może być spowodowane różnorodnymi czynnikami, ale niekiedy powstają one w sposób samoistny. Zespół Elpenora może być wynikiem:
- gorączki,
- niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego,
- przemęczenia,
- nadużywania środków o działaniu nasennym,
- nadużywania alkoholu,
- nadużywania narkotyków,
- wielu godzin bez snu,
- przewlekłego stresu,
- okresu rekonwalescencji.
4. Jakie badania są wykonywane w celu diagnozowania tego zespołu?
Pierwszym krokiem w diagnozowaniu parasomnii jest dokładny wywiad. Pacjentowi zadaje się pytania dotyczące ogólnego stanu zdrowia, higieny snu, rodzaju i częstotliwości występowania objawów, czasu trwania epizodów. Ważne jest również pytanie o obecność innych zaburzeń snu lub problemów zdrowotnych, które mogą wpływać na sen. W trakcie diagnostyki wyklucza się choroby psychiczne oraz somatyczne. W diagnostyce ważną rolę odgrywa badanie polisomnograficzne.
5. Czy istnieją metody leczenia lub terapie dla osób z zespołem Elpenora?
Terapia zespołu Elpenora opiera się głównie na wprowadzeniu zdrowego stylu życia oraz zbilansowanego jadłospisu, obfitującego w witaminy, składniki mineralne etc. Oczekiwane rezultaty mogą pojawić się po wydłużeniu czasu przeznaczonego na sen oraz wprowadzeniu krótkich drzemek.
W przypadku parasomnii, które wiążą się z ryzykiem samookaleczenia lub innymi niebezpiecznymi zachowaniami (np. senne chodzenie), stosuje się też środki zapobiegawcze, takie jak zabezpieczenie okien, zamontowanie barierek ochronnych przy schodach. Eliminacja stresu i relaksacyjne techniki, takie jak joga, medytacja, mogą pomóc w redukcji objawów parasomnii.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy zespół Elpenora jest szczególnie uciążliwy i wpływa na jakość życia pacjenta, może być stosowana farmakoterapia.
6. Czy osoby z zespołem Elpenora mogą prowadzić normalne życie?
Osoby z zespołem Elpenora mogą prowadzić normalne życie, zwłaszcza gdy upojenie senne wystąpiło tylko raz na przestrzeni wielu lat. U pacjentów, u których problem występuje notorycznie, konieczne podjęcie pewnych środków ostrożności i dostosowanie się do zaleceń lekarza. Odpowiednio wcześnie podjęta terapia umożliwia kontrolowanie objawów i poprawę jakości snu. Ważne jest, by chory z zespołem Elpenora czuł wsparcie ze strony najbliższych mu osób.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
