Znamię u dziecka – rodzaje, przyczyny i postępowanie
Znamię u dziecka jest zmianą skórną, która zwykle budzi niepokój rodziców. Na szczęście nie zawsze oznacza coś groźnego. Większość pieprzyków to zmiany łagodne. Czy każde czarne czy brązowe znamię u niemowlaka wymaga konsultacji z lekarzem?
1. Co to jest znamię u dziecka?
Znamię u dziecka to barwnikowa zmiana rozrostowa w obrębie skóry, która jest zbudowana z komórek barwnikowych skóry, tak zwanych melanocytów. Jak wyglądają pieprzyki u dzieci?
Obraz kliniczny znamion u dzieci, ale i dorosłych, jest bardzo zróżnicowany. Zmiany mogą występować pojedynczo i w grupach, bywają płaskie i wypukłe, duże i małe. Mają też różne barwy (typowe jest brązowe, niemal czarne czy czerwone znamię u dziecka).
2. Znamię u dziecka – wrodzone i nabyte
W zależności od wieku pojawienia się na skórze, znamiona barwnikowe dzieli się na wrodzone i nabyte. Znamiona wrodzone są widoczne już w momencie urodzenia, czasem rozwijają się do 1. roku życia.
Jeśli chodzi o znamiona nabyte, częstość ich występowania zależy od typu znamienia. Wiadomo jednak, że ich liczba zwiększa się z wiekiem (co interesujące, po 60. roku życia obserwuje się tendencję do zanikania).
2.1. Znamiona wrodzone u dzieci
Znamiona wrodzone (congenital melanocytic nevi, CMN) to zmiany barwnikowe, które powstają w życiu płodowym pomiędzy 5. a 24. tygodniem ciąży. Jak wyglądają? Są okrągłe lub owalne, o charakterystycznej brodawkowatej lub guzkowatej powierzchni i jednolitym zabarwieniu od jasnobrązowego do ciemnobrązowego.
W zależności od wielkości znamiona wrodzone dzieli się na:
- znamiona wrodzone małe (< 1,5 cm),
- znamiona wrodzone średnie (1,5-19,9 cm),
- znamiona wrodzone duże (> 20 cm),
- znamiona wrodzone olbrzymie (> 1 proc. powierzchni na twarzy, >2 proc. powierzchni w innych okolicach).
Znamiona u dzieci od urodzenia dotyczą około 2 proc. dzieci. Częściej widoczne są u dziewczynek.
2.2. Znamiona nabyte u dzieci
Znamię barwnikowe nabyte to łagodna proliferacja melanocytów. Na jej pojawianie się wpływają tak czynniki genetyczne, jak i środowiskowe: ekspozycja na światło ultrafioletowe, uraz, bliznowacenie czy zaburzenia hormonalne. Jak wyglądają?
Typowe zwykłe znamię nabyte ma ok. 6 milimetrów średnicy, jednolity jasnobrązowy lub ciemnobrązowy kolor oraz gładką powierzchnię. Może występować w każdej lokalizacji na skórze.
Znamię u dziecka typowe i atypowe
Nabyte pieprzyki u dzieci dzielą się na typowe i atypowe. Typowy czarny pieprzyk ma zwykle regularny, owalny kształt oraz gładkie brzegi. Nie wiąże się z ryzykiem zezłośliwienia. Pojawia się zwykle w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych.
Znamiona atypowe mają asymetryczny kształt i nieregularne brzegi, najczęściej są większe niż typowe pieprzyki. Uwaga! Każdy pieprzyk atypowy oznacza ryzyko przekształcenia się w zmianę nowotworową.
Zobacz odpowiedzi eksperta
3. Rodzaje znamion u dzieci
Jakie są najczęstsze rodzaje znamion u dzieci i jak je rozpoznać? Na skórze dzieci i młodzieży mogą pojawiać się różnego rodzaju pieprzyki: tak pospolite i typowe, jak i rzadsze. To:
- znamię błękitne charakteryzujące się stalowoniebieskim zabarwieniem i gładką powierzchnią,
- znamię Suttona, które ma typowe odbarwienie skóry wokół zmiany; pojawia się najczęściej na tułowiu,
- znamię Spitz, czyli szybko rosnący guzek lub grudka w kolorze brązowym, czerwonobrązowym lub czerwonym, także jasnoróżowym; najczęściej występuje na kończynach i twarzy,
- znamię Reeda u dzieci. To odmiana znamion Spitza. Przyjmuje postać płaskich lub płaskowyniosłych zmian w kolorze ciemnobrązowym lub czarnym.
4. Znamię u dziecka – diagnostyka i postępowanie
Aby rozpoznać zmianę u dziecka, można przejrzeć różne materiały w sieci (np. zdjęcia pieprzyków u dzieci). Najlepiej jednak, w przypadku zaobserwowania znamion barwnikowych u dziecka, zgłosić się do lekarza dermatologa.
Specjalista przeprowadzi badanie dermatoskopowe i podejmie decyzję, jak postępować. Choć najczęściej wystarczy obserwowanie zmian, czasem konieczne bądź wskazane jest usunięcie pieprzyka (możliwe jest laserowe usuwanie znamion u dzieci).
Ma to związek z tym, że znamię barwnikowe u dziecka może być groźne dla zdrowia i życia (np. czerniak skóry).
Do oceny możliwej transformacji złośliwej znamion barwnikowych stosowana jest reguła ABCDE, która wskazuje na najbardziej charakterystyczne i niepokojące cechy zmiany skórnej. To:
- A (assymetry) – asymetria,
- B (borders) – brzeg nierówny i nieostry,
- C (color) – kolor różnorodny z nierównomiernym rozkładem barwnika,
- D (diameter) – średnica > 5 mm, powiększanie się średnicy znamienia,
- E (elevation) – uwypuklenie powierzchni.
Regularnej kontroli dermoskopowej wymagają dzieci z olbrzymimi znamionami wrodzonymi poniżej 10. roku życia. Trzeba też wiedzieć, że ryzyko rozwoju czerniaka wzrasta wraz z wielkością znamienia (szczególnie powyżej 10 centymetrów). Nie jest konieczne tak zwane profilaktyczne usuwanie znamion barwnikowych (np. w lokalizacjach drażnionych).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.