Bezsenność. Przypadłość, której warto się pozbyć
Coraz więcej Polaków deklaruje problemy ze snem. Powodować je mogą zarówno zła dieta, jak i stres czy niewygodne łóżko. Bywa jednak, że przyczyna bezsenności jest znacznie trudniejsza do odnalezienia. O tym, dlaczego mamy problemy z zasypianiem rozmawiamy z psychologiem - Marleną Stradomską.
Joanna Kukier, WP abcZdrowie.pl: Skąd bierze się bezsenność? Marlena Stradomska, psycholog: Jest co najmniej klika teorii. Według jednej z nich rozróżniamy bezsenność zewnątrzpochodną i wewnątrzpochodną. Przyczynami tej pierwszej są zazwyczaj czynniki związane z warunkami, w których będzie spała osoba, np. zbyt wysoka temperatura, niewygodne miejsce do spania, hałas, światło czy inne elementy rozpraszające. W tym przypadku zmiany nie są trudne do zrealizowania.
A co w przypadku bezsenności wewnątrzpochodnej? Tu sytuacja jest trudniejsza, jak sama nazwa wskazuje, jest związana z tym, co dzieje się wewnątrz organizmu. Mogą to być zaburzenia związane z gospodarką hormonalną np. nadczynność tarczycy, przewlekłe bóle, nowotwory czy inne schorzenia. Przyczynami mogą być także choroby i zaburzenia psychiczne, głównie nerwice, które nie pozwalają na wyciszenie, a także depresja, która nieleczona powoduje przerażające skutki dla funkcjonowania całego organizmu.
Osoby cierpiące na bezsenność ratują się różnymi specyfikami. Jakimi najczęściej? Coraz częściej do apteki przychodzą klienci z pytaniem: "Czy ma pani/pan coś na sen”. Nie bez przyczyny WHO uznało bezsenność za chorobę. Niektóre z suplementów, naparów czy herbatek wywołują jedynie efekt placebo. Mocniejesze leki mogą realnie pomóc zasnąć – nie są jednak rozwiązaniem długoterminowym. Substancje te mogą pomóc chwilowo, ale problem sam nie zniknie. Stanie się coraz bardziej poważny, gdy nasz organizm się do tych substancji przyzwyczai.
Brak snu i późniejsze trudności związane z funkcjonowaniem często stają się nie do zniesienia. Człowiek jest zmęczony w trakcie dnia, pojawia się frustracja, brak czasu, nadmiar obowiązków, kolejny stres i odczuwane negatywne emocje, aż w końcu przychodzi wieczór i bezsenność. Wówczas te wszystkie emocje próbują zagłuszyć poprzez stosowanie narkotyków czy alkoholu. Wszystko po to, aby poczuć spokój. Nie tędy droga.
Stało się - nie możemy zasnąć. Przekręcamy się z boku na bok i w myślach liczymy ile zostało nam czasu do wstania. Wpadamy w panikę, że się nie wyśpimy. Jak przygotować się do snu? Czy są jakieś metody, które zagwarantują nam, że będzie zdrowy i spokojny? Warto przygotować nasz organizm do tego, że to czas na spanie. Należy ustalić harmonogram działań, by nasz biologiczny mózg także dostawał informację: "to już koniec dnia, czas odpocząć”. Jest kilka kluczowych działań. Należy przestrzegać odpowiedniej diety i unikać spożywania ciężkostrawnych potraw na kilka godzin przed pójściem spać. Warto znaleźć sport, który będzie sprawiał nam przyjemność. Pamiętajmy też, że każda osoba ma swoje indywidualne rytuały przed snem. Jeśli są dobre dla organizmu nie należy ich zaburzać. Konieczne jest wyciszenie się. Na to pomoże np. ciepła kąpiel.
A co z miejscem spania? Warunkiem zdrowego snu jest odpowiednie miejsce do spania. Należy wietrzyć pokój, wymieniać regularnie pościel, zrezygnować z mocnego światła na rzecz lampki nocnej lub świeczki. Co więcej, pamiętajmy żeby nie pracować w łóżku! Zamiast dokumentów, można czytać ulubioną książkę. Znam przypadki pracoholików. Wielu z nich buntuje się, twierdzi że spanie to marnowanie czasu. Jednakże nie ma innej drogi do poprawnego funkcjonowania, jak spanie co najmniej 7 godzin w ciągu nocy.
Dlaczego codzienne obowiązki mogę źle wpływać na jakość snu? Praca, dom rodzinny, rozwój – to takie elementy, które powinny cieszyć a nie powodować stres i frustracje. XXI wiek to czas szybkiego tempa życia i wielowymiarowości zadań - stąd te trudności związane z nocnym funkcjonowaniem. Jedna nieprzespana noc, dwie lub nawet kilka w miesiącu, nie wpłyną negatywnie na biochemię mózgu. Gorzej jeśli dzieje się to każdej nocy, wówczas sytuacja z dnia na dzień staje się coraz bardziej dramatyczna.
Jakie są największe błędy popełnianie przez pacjentów?
Pacjenci popełniają wiele błędów, które prowadzą do bezsenności. Co więcej, są one notorycznie powtarzane. Należy do nich przede wszystkim używanie mediów przed snem. Oglądanie telewizji lub filmów, które wzbudzają nasze emocje również wpływa negatywnie na sposób zasypiania. Źle działają na nas zbyt długie rozmowy telefoniczne oraz załatwianie ważnych spraw na sam koniec dnia. Nie powinniśmy pracować do późnych godzin i przede wszystkim nie wolno robić tego w łóżku. Generowanie negatywnych emocji poprzez kłótnie również nie pozwoli nam spokojnie zasnąć. Pacjenci często źle zarządzają swoim czasem. Jeśli nie wykonają obowiązków w godzinach pracy - przekładają je na wieczór. To duży błąd.
W jakim momencie osoby cierpiące na bezsenność powinny zgłosić się do specjalisty? Wzrasta świadomość, że bezsenność jest chorobą. W tym momencie nie ważne są ani statystyki, ani badania grupowe. Pacjenta interesuje to, co on może zrobić, aby właśnie jego sytuacja się poprawiła. Niestety, często osoby cierpiące na bezsenność decydują się na leczenie "na własną rękę''.
Moja ostatnia pacjentka - dziewczyna, z kochającej rodziny. Nigdy jej niczego nie brakowało. Jednak zmiana szkoły zdeterminowała także zmianę miejsca zamieszkania. Pojawiły się ogromny lęk, stres, zwątpienie i koszmarne myśli: "jestem najgorsza w klasie" czy "ja nie dam sobie rady". Wiele obaw i zmiany w życiu spowodowały, że dziewczyna przez dłuższy czas budziła się z przerażeniem w środku nocy. Do tego stopnia, że nie wiedziała gdzie jest. A takie nocne pobudki doprowadzały do tego, że nie chciała spać wcale. Konieczna była tu interwencja specjalisty, gdyż pozostawienie tej osoby w takim stanie powodowałoby coraz większe szkody.
Pomocy szukać u specjalisty? Na początku zaleci uspokojenie się przed snem. Ważne jest aby próbować "przegadać" trudności, które wywołują bezsenność. Im mniej "leży nam na sercu", tym lepiej będziemy spać. Najgorsza w takiej sytuacji jest osamotnienie i niezrozumienie tematu przez otoczenie. Warto pamiętać o tym, że można pomoc sobie środkami wyciszającymi przepisanymi przez specjalistę. Nie należy wybierać ich samodzielne i stosować według własnego uznania. Warto pamiętać o pomocy psychologicznej. Odpowiednia terapia po określonym czasie przyniesie efekty, które pozwolą na prawidłowe funkcjonowanie.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.
Zobacz też: Zjedz na kolację. Będziesz spał jak dziecko.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.