Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Magdalena Pikul

Wstrząs anafilaktyczny - przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie

Avatar placeholder
03.03.2023 16:26
Wstrząs anafilaktyczny to ciężka postać reakcji alergicznej
Wstrząs anafilaktyczny to ciężka postać reakcji alergicznej (123rf.com)

Wstrząs anafilaktyczny to ciężka, uogólniona reakcja nadwrażliwości (w której dochodzi do zagrażającego życiu obniżenia ciśnienia tętniczego krwi), pojawiająca się w odpowiedzi na kontakt z określonym czynnikiem wywołującym. Czynnik ten wywołuje ciężkie zaburzenie funkcjonowania organizmu tylko u osób predysponowanych .

spis treści

1. Przyczyny wtrząsu anafilaktycznego

Czynnikiem wywołującym wstrząs anafilaktyczny może być wiele różnych substancji. Najczęściej są to jady owadów błonkoskrzydłych (osy, pszczoły), kontaky skóry z roślinami zawierającymi histaminę w swoich tkankach, leki (np. antybiotyki, opioidy, leki zwiotczające, niesteroidowe leki przeciwzapalne, jak aspiryna), krew i preparaty krwiozastępcze (dekstran, HES, albumina), szczepionki i surowice odpornościowe, kontakt z lateksem, pokarmy (zwłaszcza owoce morza i ryby, cytrusy, orzeszki ziemne), alergeny z powietrza (sierść zwierząt) oraz radiologiczne środki cieniujące.

2. Leczenie wstrząsu anafilaktycznego

Leczenie wstrząsu anafilaktycznego polega na bardzo syzbkim działaniu. Jeżeli to możliwe, należy usunąć źródło alergenu. W pierwszym etapie leczenia wstrząsu anafilaktycznego należy ocenić stan pacjenta - drożność dróg oddechowych, oddychanie i krążenie i w razie potrzeby zastosować intubację dotchawiczą oraz podjąć resuscytację. Jeśli wstrząs anafilaktyczny nastąpił w wyniku ukąszenia owadów lub ukłucia, należy założyć opaskę uciskową powyżej miejsa ukłucia/ukąszenia.

Zobacz film: "Jak pomóc osobie ze wstrząsem anafilaktycznym?"
8 sposobów na uniknięcie wstrząsu anafilaktycznego
8 sposobów na uniknięcie wstrząsu anafilaktycznego [9 zdjęć]

Anafilaksja, zwana też wstrząsem anafilaktycznym, to potencjalnie śmiertelna reakcja alergiczna w wyniku

zobacz galerię

Należy również podawać tlen oraz zapewnić dostęp do żyły i przetaczać duże ilości płynów, aby uzupełnić objętość, która przemieściła się do przestrzeni pozanaczyniowej. Następnie podać we wlewie dożylnym 0,5 mg adrenaliny i w razie potrzeby dawkę powtarzać. W leczeniu wstrząsu anafilaktycznego podaje się również leki przeciwhistaminowe (I generacja antagonistów receptorów H1) dożylnie (np. klemastynę).

Glikokortykosteroidy (jak metyloprednizolon czy hydrokortyzon) podawane są zapobiegawczo w celu zmniejszenia ryzyka pojawienia się znów reakcji anafilaktycznej i wstrząsu anafilaktycznego. W razie skurczu oskrzeli i wystąpieniu problemów z oddychaniem stosuje się B-mimetyki rozszerzające oskrzela (np. salbutamol). Ponadto, należy monitorować pacjenta przez 8 do 24 godzin po tym, jak ustąpiły objawy wstrząsu anafilaktycznego.

3. Zapobieganie wstrząsowi anafilaktycznego

Ponieważ wstrząs anafilaktyczny jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu, ważne jest, aby w przyszłości zapobiegać jego ponownemu wystąpieniu. Przede wszystkim należałoby zidentyfikować czynnik, który wywołał taką reakcję. Dzięki temu będzie możliwe unikanie ponownego z nim kontaktu. Nie zawsze jednak taka identyfikacja jest możliwa.

Zobacz także:

Na czym więc polega profilaktyka wstrząsu anafilaktycznego? Przed każdym podaniem jakiegoś leku czy szczepionki trzeba poinformować personel medyczny o tym, że w przeszłości wystąpił wstrząs anafilaktyczny. Pozwoli im to zachować wszelką ostrożność i być odpowiednio przygotowanym w razie ponownego jego wystąpienia.

Można także, na przykład w razie alergii na jady owadów, zaopatrzyć się w gotowe do podania ampułkostrzykawki z adrenaliną, które wstrzykuje się domięśniowo, jeżeli dojdzie do ukąszenia i które zabezpieczą przed rozwojem reakcji anafilaktycznej i wstrząsu anafilaktycznego.

Osoby, u których możliwe jest wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego powinny nosić ze sobą zestaw do pierwszej pomocy:

  • Ana-Kit – składa się ze strzykawki i igły zawierającej podwójną dawkę epinefryny, leku przeciwhistaminowego w tabletkach, gazików nasączonych alkoholem i opaski uciskowej lub
  • Epi-Pen – zamiast strzykawki zawiera sprężynkowy wstrzykiwacz uruchamiany przez silne przyciśnięcie do skóry.

Wstrząs anafilaktyczny to ciężka postać reakcji alergicznej. Jego objawów w żadnym wypadku nie należy lekceważyć.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze