Akinezja – objawy, przyczyny, skutki i leczenie
Akinezja, czyli zubożenie ruchów spontanicznych oraz trudność z zapoczątkowaniem ruchu, najczęściej ma związek z chorobą Parkinsona. Bywa także, że towarzyszy uszkodzeniom narządu ruchu czy zaburzeniom czynności psychicznych. Czym się objawia? Jakie są możliwości leczenia?
1. Co to jest akinezja?
Akinezja, inaczej akineza, definiowana jest jako brak zdolności wykonywania ruchów na skutek uszkodzenia obwodowego narządu ruchu. To objaw chorobowy, istotą którego jest zubożenie ruchowe lub bezruch, zarówno w zakresie ruchów spontanicznych, jak i trudność z zapoczątkowaniem ruchu.
Akinezja w postaci nagłego unieruchomienia ciała wskutek dotyku czy dostrzeżenia drapieżnika bardzo często występuje u zwierząt. To zachowanie maskujące.
2. Przyczyny akinezji
Akinezja może wynikać z wielu przyczyn. Ponieważ jest konsekwencją uszkodzenia układu pozapiramidowego, towarzyszy wielu chorobom ośrodkowego układu nerwowego. Najczęściej obserwuje się ją w przebiegu choroby Parkinsona.
Choroba Parkinsona to samoistna, przewlekła i powoli postępująca zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego, która spowodowana jest niewystarczającą ilością dopaminy w mózgu. Nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska lekarza Jamesa Parkinsona, który rozpoznał i opisał jego objawy w 1817 roku.
Akinezja to nie jedyny symptom choroby Parkinsona. Inne objawy to:
- bradykinezja, czyli spowolnienie i zubożenie ruchów, obejmujące trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych. Typowe jest powłóczenie nogami w czasie chodu, częste potknięcia, chód szurający, stawianie drobnych kroków, brak fizjologicznych współruchów (balansowania kończyn górnych), spowolnienie ruchowe aż do niezdolności wykonania świadomych ruchów. Tym samym akineza z bradykinezją stanowią typowy objaw choroby Parkinsona,
- sztywność mięśniowa (plastyczne zwiększenie napięcia mięśniowego, twarz maskowata), zwiększone napięcie mięśni, ubogie ruchy mimiczne twarzy (maskowata twarz),
- drżenie spoczynkowe,
- niestabilność postawy, zaburzenia równowagi,
- zubożona gestykulacja,
- zaburzenia połykania,
- wolna i niewyraźna mowa,
- spowolnienie myślenia (bradyfrenia),
- zaburzenia pamięci;
- spadki ciśnienia przy zmianie pozycji z siedzącej na stojącą.
Do dziś nie poznano czynników, które powodują niszczenie komórek nerwowych w strukturach odpowiedzialnych za produkcję dopaminy. Zalicza się ją do schorzeń układu pozapiramidowego. Zwykle diagnozowana jest pomiędzy 40. a 60. rokiem życia.
3. Objawy akinezji
Charakterystyczne dla akinezy jest ubożenie ruchów mimicznych twarzy. Obserwowana jest tak zwana maskowatość twarzy (amimia). Czasami pojawia się także mikrografia, to jest stopniowe zmniejszanie rozmiaru liter w trakcie pisania oraz bradylalia, czyli spowolnienie mowy. Do innych przyczyn akinezji zalicza się również uszkodzenie narządu ruchu i zaburzenia czynności psychicznych.
Akinezja wpływa na codzienną aktywność, obniża jakość funkcjonowania, może mieć też poważne konsekwencje. Zubożenie ruchowe ogranicza sprawność, wywołuje problemy z poruszaniem się, ogranicza możliwości w zakresie wykonywania czynności dnia codziennego i ruchów jako takich.
Długotrwała akinezja z czasem wywołuje przykurcze stawowe, może prowadzić do zaniku mięśni, ma negatywny wpływ na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy oraz moczowo-płciowy. Bezruch prowadzi do problemów z krążeniem, oddychaniem czy oddawaniem moczu.
4. Leczenie akinezji
Rozpoznanie akinezji oraz zespołu będącego jej przyczyną, opiera się na wnikliwym badaniu neurologicznym. Duże znaczenie ma badanie podmiotowe i przedmiotowe. Pomocna jest diagnostyka obrazowa, to jest wykonanie badań obrazowych głowy: tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
Gdy akinezja ma związek z uszkodzeniem narządu ruchu, często możliwa jest terapia przyczynowa. Na przykład przykurcze mięśni leczy się kinezyterapią, masażem tkanek głębokich, zabiegami fizykalnymi czy terapią manualną. W sytuacji, kiedy akineza ma związek z zaburzeniami psychicznymi, leczenie psychiatryczne wspomagane jest rehabilitacją.
Akinezję nie zawsze można leczyć. Tak dzieje się w przypadku, gdy ma związek z rozwijającą się chorobą Parkinsona. Wówczas można jedynie opóźniać postęp schorzenia. Kluczowe jest leczenie objawowe, które obejmuje nie tylko terapię farmakologiczną, ale również fizjoterapię. Wskazane są ćwiczenia czynne, wspomagane oraz czynno-bierne.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.