Angina - charakterystyka i przyczyny, objawy, leczenie, powikłania

Angina, czyli ostre zapalenie gardła i migdałków to choroba zakaźna, która zazwyczaj roznosi się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Choroba ta u większości pacjentów objawia się zapaleniem błony śluzowej gardła, silnym obrzękiem, powiększeniem i przekrwieniem węzłów chłonnych oraz migdałków. W wielu przypadkach chorobie tej towarzyszy również wysoka temperatura.

Główną przyczyną zachorowania na anginę są wirusy i paciorkowce przenoszone drogą kropelkową. U dorosłych angina zazwyczaj spowodowana jest atakiem wirusów, z kolei dzieci, często zarażają się bakterią Streptococcus pyogenes. Ta chorobotwórcza bakteria należy do grupy paciorkowców beta-hemolizujących grupy A (PBHA). Warto nadmienić, że angina może być również spowodowana zapaleniem migdałków lub chorobotwórczymi grzybami.

Do zakażenia anginą może także dojść przez dotyk, wystarczy ująć słuchawkę telefonu, z którego wcześniej korzystał chory, skorzystać z należącej do chorego klawiatury. Większość z nas każdego dnia styka się z tysiącami bakterii, grzybów czy paciorkowców. Na chorobę narażone są przede wszystkim dzieci w okresie szkolnym i przedszkolnym, ze względu na częsty kontakt z rówieśnikami. Do zakażenia może dojść również wtedy, kiedy mamy bezpośredni kontakt z wydzielinami dróg oddechowych innej osoby.

Po dotknięciu własnego nosa czy ust następuje zakażenie. Angina atakuje znacznie częściej osoby przemęczone fizycznie, jak i psychicznie, źle odżywione i osłabione z powodu innych chorób. Jak pokazują statystyki, najwięcej zachorowań na anginę odnotowuje się w okresie zimowym oraz wiosennym.

Objawy anginy nie ograniczają się tylko do lokalnych zmian na migdałkach. Głównymi objawami anginy są:

• silny, promieniujący do uszu ból gardła,
• obrzęk gardła, trudności w przełykaniu,
• wysoka gorączka (powyżej 38 stopni),
• powiększone i bolesne przy ucisku węzły chłonne, szczególnie szyi,

• powiększenie, przekrwienie migdałków,
• biały nalot na migdałkach,
• zaczerwienienie łuków podniebiennych i otaczających je błon śluzowych,
• brak apetytu,
• złe samopoczucie, apatia,
• utrudnione oddychanie,
• nieprzyjemny zapach z ust.

Wielu pacjentów oprócz gorączki uskarża się także na dyskomfort psychiczny i fizyczny, na przykład w postaci dreszczów.

Choć w początkowej fazie angina przypomina zwykłe przeziębienie, nie należy jej w żadnym wypadku bagatelizować. Przy odczuciu silnego bólu gardła powinno się natychmiast zgłosić do lekarza i zacząć przyjmować antybiotyk na anginę. U znacznej części pacjentów choroba wywołana jest atakiem paciorkowców. W takiej sytuacji specjalista powinien przepisać pacjentowi odpowiedni środek z antybiotykiem. Antybiotyk na anginę to najskuteczniejsza metoda leczenia. Teza ta wynika z faktu, iż chorobę tę wywołują patogeny, których nie da się inaczej zwalczyć.

W celu rozpoznania anginy lekarz przeprowadza u pacjenta dokładne badanie podmiotowe. Aby potwierdzić u pacjenta zakażenie bakteryjne, niezbędne jest wykonanie testu na obecność antygenu PBHA (do testu potrzebny jest wymaz z gardła pacjenta). Jeśli wynik testu jest pozytywny, oznacza to, że pacjent boryka się z anginą o podłożu bakteryjnym. W niektórych przypadkach zalecane jest również wykonanie posiewu z wymazu.

W celu wyleczenia anginy konieczne jest podjęcie terapii antybiotykowej, o rodzaju leku i sposobie jego przyjmowania powinien zdecydować lekarz. W leczeniu choroby stosowane są antybiotyki, głównie z grupy penicylin. Najczęściej używana w tym celu jest amoksycylina.

Antybiotyk na anginę sprawia, iż objawy powodujące trudności w codziennym funkcjonowaniu, takie jak: ból węzłów chłonnych, szyi i żuchwy, ból głowy i gorączka łagodnieją, aż w końcu zupełnie ustają. Antybiotyk na anginę pomaga także na migdałki podniebienne, bowiem pozwala wrócić im ze stanu chorobowego, czyli obrzęku, przekrwienia i rozpulchnienia do fizjologicznego.

W niektórych przypadkach leczenie antybiotykami może okazać się nieskuteczne. Istnieją takie odmiany choroby, na które środek z antybiotykiem po prostu nie zadziała. W leczeniu anginy spowodowanej grzybami należy zastosować inny rodzaj terapii. Zazwyczaj pacjentom przepisuje się preparaty przeciwgrzybicze w formie płukanek doustnych. Dodatkowo, lekarz może zlecić stosowanie leków antyseptycznych, grzybobójczych, a także odkażających. Niejednokrotnie pacjentom przepisuje się recepty na leki wykonane bezpośrednio w aptekach. Za przygotowanie preparatów recepturowych odpowiadają wówczas farmaceuci. W przebiegu anginy grzybiczej należy pamiętać o odpowiedniej higienie jamy ustnej.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Czy duszący kaszel i ropna wydzielina jest następstwem anginy? - odpowiada lek. Konstanty Dąbski
• Czy biały nalot o ból gardła po anginie to nawrót choroby? - odpowiada dr n. med. Krzysztof Jach
• Czy po anginie można usunąć migdałek gardłowy? - odpowiada dr n. med. Tomasz Grzelewski

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

Angina powinna być rozróżniana od mononukleozy, która daje podobne objawy, ale w jej przypadku stosowanie wspomnianego preparatu, amoksycyliny, nie jest wskazane. Aby zmniejszyć gorączkę, można podać choremu leki zawierające paracetamol.

W leczeniu anginy bardzo przydatne są leki odkażające jamę ustną oraz środki łagodzące ból gardła. Bardzo dobry wpływ wykazują także zioła, np. napary z szałwii czy rumianku. Ciepłe okłady są skuteczne w przypadku, gdy węzły chłonne szyi są powiększone i sprawiają ból.

Co ciekawe, jedzenie lodów czy picie chłodnych napojów nie podnosi ryzyka zachorowania na anginę, a wręcz odwrotnie – pomaga hartować gardło, a w czasie anginy spożywanie lodów może przynieść ulgę – zmniejszy ból gardła. Choremu poleca się pozostanie w łóżku przez kilka dni, zmniejszy to ryzyko wystąpienia powikłań.

Nigdy nie powinno się podejmować samemu decyzji o sposobie leczenia. To lekarz powinien wskazać najlepszy dla pacjenta antybiotyk na anginę.

• Napoje na ból gardła
• 5 silnych antybiotyków bez recepty
• Infekcje, które najczęściej atakują latem
• Domowe sposoby na anginę - charakterystyka anginy, płukanka z malin, syrop z cebuli, szałwia, rumianek
• Infekcje przedszkolne

W przypadku zaniechania leczenia anginy bądź podjęcia niewłaściwej terapii mogą pojawić się dość poważne powikłania po anginie, jak np.: zapalenie ucha środkowego czy zapalenie węzłów chłonnych szyi. Wśród innych powikłań wymienia się także gorączkę reumatyczną, której następstwem są poważne problemy zdrowotne, np. choroby serca czy zapalenie nerek, które w konsekwencji może przerodzić się w ich niewydolność.

Niezastosowanie odpowiedniego antybiotyku na anginę lub leczenie choroby w sposób sprzeczny z zaleceniami lekarza może również prowadzić do poważnych konsekwencji. Skutkiem takiego postępowania jest zazwyczaj zapalenie ucha. Źle dobrane leki mogą spowodować u pacjenta również zatok węzłów chłonnych lub ropień okołomigdałkowy mogący powodować zapalenie struktur wewnątrzczaszkowych, co zagraża życiu pacjenta.

Powikłaniem po anginie mogą być także inne problemy, np.

• zapalenie stawu,
• stany zapalne skóry,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie płuc,
• zapalenie wsierdzia.

W niektórych przypadkach lekarz może podjąć decyzję o wycięciu migdałków, co stanowi formę profilaktyki anginy.

Nieprawdą jest, iż matka karmiąca zaraża swoje dziecko podczas karmienia. Należy jednak w takiej sytuacji zachować szczególną ostrożność, by nie przenieść baterii na piersi, z którymi ma kontakt niemowlę. Najłatwiej przekonać się czy zapadło się na anginę i przygotować na kurację antybiotykiem wykonując tekst, dzięki któremu dowiemy się, czy paciorkowce są obecne w organizmie.

Choroba ta jest na tyle poważna, iż po skończeniu antybiotyku na anginę powinno się wykonać okresowe badania. Warto pamiętać także o tym, by zabezpieczyć organizm. Antybiotyk na anginę może negatywnie wpływać chociażby na ścianki żołądka, zatem warto zadbać o nabiał w codziennej diecie.

Źródła

1. Czech A., Tatoń J. Diagnostyka internistyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3156-7
2. Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2748-9
3. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
4. Kokot F. (red.), Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3368-3