Trwa ładowanie...

Astma a zimne powietrze

Avatar placeholder
28.05.2020 13:09
Oddychanie zimnym powietrzem, a zwłaszcza połączone z wysiłkiem fizycznym, może wywołać napad astmy
Oddychanie zimnym powietrzem, a zwłaszcza połączone z wysiłkiem fizycznym, może wywołać napad astmy (Shutterstock)

Sezon zimowy nie należy do najprzyjemniejszych pór roku dla astmatyków. Oddychanie zimnym powietrzem, a zwłaszcza połączone z wysiłkiem fizycznym, może wywołać napad astmy. Jednak dzięki przestrzeganiu pewnych zaleceń i środków ostrożności, chorzy na astmę również mogą czerpać przyjemność z zimowego szaleństwa. Nasze drogi oddechowe zbudowane są tak, aby w możliwie jak najlepszy sposób chronić płuca przed niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego.

spis treści

1. Objawy astmy

Astma to przewlekła choroba układu oddechowego, objawiająca się dusznością i świszczącym oddechem oraz kaszlem. Za objawy astmy te odpowiada skurcz oskrzeli, wynikający z przewlekłego stanu zapalnego w drogach oddechowych. Zapalenie oskrzeli powoduje nadreaktywność oskrzeli na alergeny i czynniki drażniące. Przepływ powietrza może być także utrudniony przez zalegającą w oskrzelach gęstą wydzielinę śluzową. Zmiany w oskrzelach sprawiają, że osoby chore na astmę są bardziej podatne na czynniki drażniące drogi oddechowe, w tym również zimne powietrze.

2. Wpływ zimnego powietrza na oskrzela

Cały układ oddechowy pokryty jest cienką warstwą ochronnego śluzu, który spoczywa na specjalnych wypustkach komórek, zwanych rzęskami.Rolą rzęsek jest wymiatanie zanieczyszczeń z dróg oddechowych, dlatego znajdują się one w ciągłym ruchu, przesuwającym śluz ku górze. Tak dzieje się w prawidłowych warunkach. Niestety niektóre czynniki zewnętrzne, jak np. dym tytoniowy i zimne powietrze zmniejszają skuteczność rzęsek i utrudniają oczyszczanie płuc. Aby śluz mógł pełnić swoje zadanie, musi być lepki – aby przyczepiały się do niego niepożądane cząsteczki. Jego odpowiednia konsystencja umożliwia natomiast swobodny jego przepływ i usuwanie zanieczyszczeń z dróg oddechowych. Zimne powietrze zwiększa co prawda produkcję śluzu, ale jednocześnie zwiększa jego gęstość. Rzęski natomiast gorzej radzą sobie z gęstym śluzem, co powoduje jego zaleganie w oskrzelach i zmniejszenie skuteczności oczyszczania płuc z zanieczyszczeń.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Jeżeli jest coś, czego płuca nie lubią najbardziej, jest to zimne i suche powietrze. Organizm chroni się przed przepływaniem zimnego powietrza do płuc dzięki jamie nosowej, w której to powietrze jest ogrzewane i nawilżane. Jednak, w pewnych warunkach mechanizm ten może zawodzić, np. przy wyjątkowo niskich temperaturach i na wietrze. Wyjątkowo niekorzystne jest oddychanie przez usta, które powoduje przedostawanie się do płuc suchego i zimnego powietrza. Czasami trudno jest uniknąć oddychania przez usta, np. w przypadku zatkanego nosa lub wysiłku fizycznego. Kontakt zimnego powietrza z płucami powoduje wydzielanie histaminy. Wywołuje ona skurcz oskrzeli i przyczynia się do wystąpienia napadu świszczącego oddechu i duszności.

Warto wspomnieć, że nie każdy atak duszności czy pojawienie się świstów podczas oddychania na zimnym powietrzu oznacza astmę. Może się to przydarzyć również zdrowym osobom. Chorzy na astmę są natomiast bardziej podatni na niekorzystny wpływ zimnego powietrza na drogi oddechowe.

3. Jak unikać zaostrzeń astmy na zimnie?

Zaostrzenie astmy wynika z nasilenia się zmian zapalnych lub wystąpienia gwałtownego skurczu oskrzeli. U każdego chorego zaostrzenie może być powodowane przez różne czynniki wyzwalające. Astmatycy wrażliwi na zimne powietrze powinni zwrócić szczególną uwagę na ochronę dróg oddechowych w zimie, aby nie dopuścić do napadu astmy. Niekorzystnemu wpływowi zimnego powietrza warto zapobiegać, przygotowując się do spacerów na zimnym powietrzu.

Aby zminimalizować ryzyko napadu astmy przebywając na zimnie można zastosować się do poniższych zaleceń:

  • dobrze kontrolować astmę, przyjmując zalecane lek,
  • zawsze mieć przy sobie leki stosowane doraźnie, w przypadku zaostrzenia choroby,
  • przed wyjściem z domu sprawdzić, jaka jest pogoda i ubrać się adekwatnie do warunków atmosferycznych, pamiętając o czapce, szaliku i rękawiczkach,
  • w przypadku silnego wiatru i niskiej temperatury można zakryć szalikiem usta oraz nos, co dodatkowo pomoże ogrzać powietrze,
  • starać się zawsze oddychać przez nos, który nawilża i ogrzewa powietrze,
  • unikać wysiłku fizycznego na znacznym zimnie,

W przypadku stwierdzenia wrażliwości na zimno i występowania zaostrzeń astmy na wolnym powietrzu, warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże właściwie dostosować leczenie astmy. Może na przykład zalecić stosowanie krótko działającego leku wziewnego 10-15 minut przed wyjściem z domu na zimne powietrze.

4. Deszcz i wiatr a astma

Podczas zimnych dni również inne czynniki atmosferyczne mogą dodatkowo niekorzystnie wpływać na kontrolę astmy. Silny wiatr wzburza pyłki roślin i powoduje unoszenie się ich w powietrzu, co może podrażniać drogi oddechowe u podatnych osób. Również deszcz może wzbijać w powietrze zarodniki grzybów pleśniowych, obecne np. w gnijących liściach w parku czy w lesie.

5. Zimowe wirusy a astma

Zima jest okresem częstszego występowania wirusowych infekcji górnych dróg oddechowych. Częste infekcje układu oddechowego mogą pogarszać przebieg astmy. W tej porze roku szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym chorujące na astmę, ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania. Samo zimne powietrze nie powoduje „przeziębienia” i zapalenia dróg oddechowych, ale może sprzyjać infekcjom.

Dzieci chorujące na astmę są szczególnie podatne za zakażenie wirusem RSV i wirusem grypy, które częściej występują w sezonie zimowym. Dlatego, poza dbaniem o odpowiednie, ciepłe ubranie dziecka, należy także pamiętać o częstym myciu rąk, zwłaszcza przed jedzeniem oraz unikać kontaktu z chorymi osobami, aby ograniczyć szerzenie się chorób przenoszonych drogą kropelkową.

6. Wysiłek na zimnie a astma

Zimne powietrze może wywołać stan zwany astmą wysiłkową (excercise-induced asthma – EIA). Osoby chore na astmę powinny ze szczególną ostrożnością planować wysiłek na wolnym powietrzu w zimne dni. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzieci bawiących się na dworze lub uprawiających sport. Przyjęcie dawki leku rozkurczającego oskrzela przed wysiłkiem fizycznym na zewnątrz może zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaostrzenia. Można także zastosować specjalne maski, ogrzewające powietrze dostające się do dróg oddechowych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Czynniki genetyczne a astma
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze