Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – przyczyny, objawy i leczenie

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby jest chorobą, która polega na postępującym stanie zapalnym wątroby. Z czasem schorzenie prowadzi do marskości i niewydolności narządu. Co je wywołuje? Jakie objawy powinny skłonić do wizyty u lekarza? Na czym polega leczenie?

1. Co to jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby?

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW, AIH – autoimmulogic hepatitis) to przewlekła choroba miąższu wątroby. Rozpoznano ją w latach 50. XIX wieku.

AIH to zaburzenie dość rzadkie. Szacuje się, że choroba występuje z częstością 0,1–1,9 przypadków na 100 000 mieszkańców, przy czym częściej chorują kobiety. Diagnozuje się ją u osób w każdym wieku, najczęściej w okresie pokwitania oraz od 40. do 60. roku życia.

2. Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Przyczyna autoimmunologicznego zapalenia wątroby nie jest znana. Specjaliści są zdania, że największe znaczenie mają predyspozycje genetyczne osoby chorej do tak zwanej reakcji z autoagresji. Charakteryzuje się ona tym, że organizm zaczyna atakować własne tkanki. Ma to związek z nadmierną aktywacją układu odpornościowego.

Choć wiadomo, że uruchomiony proces chorobowy toczy się stale przez wiele lat, prowadząc do postępującego włóknienia wątroby, nie jest jasne, co i kiedy go wyzwala. Wskazuje się na potencjalne działanie takich czynników jak patogeny czy toksyny, to jest:

• infekcje wirusowe (w tym wirusowe zapalenia wątroby, WZW typu A i WZW typu B),
• czynniki toksyczne (np. leki, alkohol).

Na genetyczne podłoże autoimmunologicznego zapalenia wątroby wskazuje częste:

• współwystępowanie innych schorzeń autoimmunologicznych,
• zdiagnozowane choroby autoimmunologiczne wśród bliskich krewnych,
• warunkowany genetycznie typowy układ antygenów zgodności tkankowej.

3. Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby

Ta choroba autoimmunologiczna wątroby ma zróżnicowany przebieg: zarówno bezobjawowy, jak i bardzo ciężki. Schorzenie może rozwijać się tak powoli, jak i burzliwie. W dużej mierze zależy to od wieku i płci, ale i postaci choroby. AZW występuje bowiem w trzech rodzajach. Wyróżnia się AZW typu 1, 2, 3.

Choroba najczęściej przebiega pod postacią skąpoobjawowego przewlekłego zapalenia wątroby. Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby to:

• nieokreślone pobolewania lub uczucie ciężaru w prawym podżebrzu,
• wzdęcia,
• utrudniające codzienną aktywność znużenie, które nasila się w ciągu dnia,
• zaburzenia łaknienia,
• świąd skóry,
• zaburzenia hormonalne w postaci wzmożonego owłosienia, nieregularnych miesiączek czy nasilonego trądziku,
• mniej lub bardziej nasilona żółtaczka,
• dolegliwości wskazujące na ostre wirusowe zapalenie wątroby: nudności, wymioty, jadłowstręt, gniotący ból w nadbrzuszu, męczliwość, bóle stawów, mięśni, stan podgorączkowy.

W miarę upływu czasu, w konsekwencji rozwoju choroby, w tkance wątrobowej pojawiają się nacieki z komórek zapalnych i ogniska martwicy miąższu wątroby. Skupiska obumarłych komórek wątrobowych są zastępowane przez tkankę włóknistą.

Cechą charakterystyczną AIH są także wyniki badań laboratoryjnych, wskazujące na zwiększone stężenie gammaglobulin w osoczu i obecność we krwi różnych przeciwciał, skierowanych przeciwko własnym antygenom (autoprzeciwciał).

Choroba przebiega rzutami, z okresami zaostrzeń i samoistnego wyciszania się reakcji zapalnej. Nie ustępuje całkowicie, chyba że zostanie wdrożone leczenie przeciwzapalne.

4. Diagnostyka i leczenie

Gdy pojawią się niepokojące objawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza, który przeprowadzi badanie i zbierze wywiad. Kluczowe są bowiem nie tylko dolegliwości (lokalizacja, natężenie, charakter), ale i informacje na temat trybu życia (w tym diety) stanu zdrowia, okoliczności pojawienia się symptomów, a także chorób przewlekłych u pacjenta i jego najbliższej rodzinie.

W diagnostyce AZW bardzo ważne jest wykluczenie zakażeń wirusowych, które wywołują ostre i przewlekłe zapalenie wątroby oraz kamicy dróg żółciowych i podłoża toksycznego zaburzenia. W tym celu lekarz zleca badania laboratoryjne i obrazowe.

Badania wykrywajace autoimmunologiczne zapalenie wątroby to przede wszystkim:

• badanie aktywności transaminaz,
• testy na obecność przeciwciał (w tym SMA, ANA, anty-SLA, LP, anty-LKM-1, p-ANCA, anty-ASGPR, anty-LC1),
• test na hipergammaglobulinemię,
• badania czasu protrombinowego.

Do zdiagnozowania autoimmunologicznego zapalenia wątroby wykorzystuje się też specjalnie skonstruowany test – skalę punktową powstałą na bazie wytycznych Międzynarodowej Grupy AZW.

W celu potwierdzenia diagnozy, ustalenia stopnia zaawansowania choroby i jej aktywności niezbędna jest biopsja wątroby. Obraz histologiczny aktywnego AZW jest dość charakterystyczny, stąd decyduje o rozpoznaniu.

Celem terapii jest stłumienie niepożądanej reakcji ze strony układu odpornościowego. To leczenie immunosupresyjne. Rozpoczyna się je od dużych dawek glikokortykosteroidu (GSK).

Z czasem zmniejsza się je do minimalnej skutecznej i dodaje azatioprynę. Kuracja GSK powinna trwać co najmniej 2 lata. Później wskazane jest leczenie podtrzymujące azatiopryną przez kolejne 2 lata.

Leczenie autoimmunologicznego zapalenia wątroby jest konieczne. Zaniedbana choroba prowadzi do zniszczenia struktury oraz pogorszenia czynności narządu i w efekcie do marskości wątroby.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.