Autoimmunologiczne zapalenie wątroby – przyczyny, objawy i leczenie
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby jest chorobą, która polega na postępującym stanie zapalnym wątroby. Z czasem schorzenie prowadzi do marskości i niewydolności narządu. Co je wywołuje? Jakie objawy powinny skłonić do wizyty u lekarza? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby?
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW, AIH – autoimmulogic hepatitis) to przewlekła choroba miąższu wątroby. Rozpoznano ją w latach 50. XIX wieku.
AIH to zaburzenie dość rzadkie. Szacuje się, że choroba występuje z częstością 0,1–1,9 przypadków na 100 000 mieszkańców, przy czym częściej chorują kobiety. Diagnozuje się ją u osób w każdym wieku, najczęściej w okresie pokwitania oraz od 40. do 60. roku życia.
2. Przyczyny autoimmunologicznego zapalenia wątroby
Przyczyna autoimmunologicznego zapalenia wątroby nie jest znana. Specjaliści są zdania, że największe znaczenie mają predyspozycje genetyczne osoby chorej do tak zwanej reakcji z autoagresji. Charakteryzuje się ona tym, że organizm zaczyna atakować własne tkanki. Ma to związek z nadmierną aktywacją układu odpornościowego.
Choć wiadomo, że uruchomiony proces chorobowy toczy się stale przez wiele lat, prowadząc do postępującego włóknienia wątroby, nie jest jasne, co i kiedy go wyzwala. Wskazuje się na potencjalne działanie takich czynników jak patogeny czy toksyny, to jest:
- infekcje wirusowe (w tym wirusowe zapalenia wątroby, WZW typu A i WZW typu B),
- czynniki toksyczne (np. leki, alkohol).
Na genetyczne podłoże autoimmunologicznego zapalenia wątroby wskazuje częste:
- współwystępowanie innych schorzeń autoimmunologicznych,
- zdiagnozowane choroby autoimmunologiczne wśród bliskich krewnych,
- warunkowany genetycznie typowy układ antygenów zgodności tkankowej.
3. Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby
Ta choroba autoimmunologiczna wątroby ma zróżnicowany przebieg: zarówno bezobjawowy, jak i bardzo ciężki. Schorzenie może rozwijać się tak powoli, jak i burzliwie. W dużej mierze zależy to od wieku i płci, ale i postaci choroby. AZW występuje bowiem w trzech rodzajach. Wyróżnia się AZW typu 1, 2, 3.
Choroba najczęściej przebiega pod postacią skąpoobjawowego przewlekłego zapalenia wątroby. Objawy autoimmunologicznego zapalenia wątroby to:
- nieokreślone pobolewania lub uczucie ciężaru w prawym podżebrzu,
- wzdęcia,
- utrudniające codzienną aktywność znużenie, które nasila się w ciągu dnia,
- zaburzenia łaknienia,
- świąd skóry,
- zaburzenia hormonalne w postaci wzmożonego owłosienia, nieregularnych miesiączek czy nasilonego trądziku,
- mniej lub bardziej nasilona żółtaczka,
- dolegliwości wskazujące na ostre wirusowe zapalenie wątroby: nudności, wymioty, jadłowstręt, gniotący ból w nadbrzuszu, męczliwość, bóle stawów, mięśni, stan podgorączkowy.
W miarę upływu czasu, w konsekwencji rozwoju choroby, w tkance wątrobowej pojawiają się nacieki z komórek zapalnych i ogniska martwicy miąższu wątroby. Skupiska obumarłych komórek wątrobowych są zastępowane przez tkankę włóknistą.
Cechą charakterystyczną AIH są także wyniki badań laboratoryjnych, wskazujące na zwiększone stężenie gammaglobulin w osoczu i obecność we krwi różnych przeciwciał, skierowanych przeciwko własnym antygenom (autoprzeciwciał).
Choroba przebiega rzutami, z okresami zaostrzeń i samoistnego wyciszania się reakcji zapalnej. Nie ustępuje całkowicie, chyba że zostanie wdrożone leczenie przeciwzapalne.
4. Diagnostyka i leczenie
Gdy pojawią się niepokojące objawy, należy zwrócić się o pomoc do lekarza, który przeprowadzi badanie i zbierze wywiad. Kluczowe są bowiem nie tylko dolegliwości (lokalizacja, natężenie, charakter), ale i informacje na temat trybu życia (w tym diety) stanu zdrowia, okoliczności pojawienia się symptomów, a także chorób przewlekłych u pacjenta i jego najbliższej rodzinie.
W diagnostyce AZW bardzo ważne jest wykluczenie zakażeń wirusowych, które wywołują ostre i przewlekłe zapalenie wątroby oraz kamicy dróg żółciowych i podłoża toksycznego zaburzenia. W tym celu lekarz zleca badania laboratoryjne i obrazowe.
Badania wykrywajace autoimmunologiczne zapalenie wątroby to przede wszystkim:
- badanie aktywności transaminaz,
- testy na obecność przeciwciał (w tym SMA, ANA, anty-SLA, LP, anty-LKM-1, p-ANCA, anty-ASGPR, anty-LC1),
- test na hipergammaglobulinemię,
- badania czasu protrombinowego.
Do zdiagnozowania autoimmunologicznego zapalenia wątroby wykorzystuje się też specjalnie skonstruowany test – skalę punktową powstałą na bazie wytycznych Międzynarodowej Grupy AZW.
W celu potwierdzenia diagnozy, ustalenia stopnia zaawansowania choroby i jej aktywności niezbędna jest biopsja wątroby. Obraz histologiczny aktywnego AZW jest dość charakterystyczny, stąd decyduje o rozpoznaniu.
Celem terapii jest stłumienie niepożądanej reakcji ze strony układu odpornościowego. To leczenie immunosupresyjne. Rozpoczyna się je od dużych dawek glikokortykosteroidu (GSK).
Z czasem zmniejsza się je do minimalnej skutecznej i dodaje azatioprynę. Kuracja GSK powinna trwać co najmniej 2 lata. Później wskazane jest leczenie podtrzymujące azatiopryną przez kolejne 2 lata.
Leczenie autoimmunologicznego zapalenia wątroby jest konieczne. Zaniedbana choroba prowadzi do zniszczenia struktury oraz pogorszenia czynności narządu i w efekcie do marskości wątroby.
Zobacz też:
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.