AZS (atopowe zapalenie skóry) - objawy, przyczyny, leczenie
AZS to problem, który dotyka coraz więcej osób. Stan zapalny skóry może pojawić się u każdego, bez względu na wiek i płeć. Najbardziej narażone są dzieci, ale zmieniający się klimat i suche, zanieczyszczone powietrze sprzyja rozwojowi choroby także u dorosłych. Objawy AZS są charakterystyczne, a leczenie zwykle przynosi pożądany skutek.
1. Co to jest AZS?
AZS, czyli atopowe zapalenie skóry, to schorzenie dermatologiczne, zaliczane dzisiaj do grupy chorób cywilizacyjnych. Najczęściej przytrafia się dzieciom, jednak może towarzyszyć człowiekowi także w życiu dorosłym, a także pojawić się nagle.
Atopowe zapalenie skóry może być wyjątkowo uciążliwe, dlatego też im szybciej podjęte zostanie leczenie, tym lepiej dla pacjenta.
Uważa się, że źródła choroby należy szukać już na etapie kodu genetycznego. Oznacza to, że choroba może być zapisana w naszych genach i uaktywnić się w dowolnym momencie.
Jeszcze w ubiegłym wieku na AZS cierpiał zaledwie 1% wszystkich mieszkańców Ziemi. Dzisiaj dane statystyczne podają, że choruje ponad 30%.
2. Objawy AZS
Atopowe zapalenie skóry może objawiać się na wiele sposobów, jednak symptomy choroby zawsze pojawiają się na skórze. Na skutek działania alergenów może pojawić się wysypka, świąd, a także zaczerwienione, swędzące lub piekące plamy zwane egzemami.
Jest to duże utrudnienie, ponieważ chory niemal bez przerwy ma potrzebę drapania się, co po pierwsze powoduje rany na skórze, po drugie jest niekomfortowe podczas wykonywania codziennych czynności.
Skóra wówczas jest także sucha, może nawet zacząć się łuszczyć. Powoduje to ogromny dyskomfort i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Objawy mogą objąć całe ciało, ale najczęściej pojawiają się na zgięciach łokci i kolan, a także na twarzy i szyi.
W przypadku dzieci najczęściej pojawia się wysypka i rumień. U dorosłych obserwuje się wzmożoną wrażliwość na jakąkolwiek ingerencję w skórę - kobiety często uskarżają się na nasilenie objawów po depilacji.
Atopowe zapalenie skóry zwiększa także ryzyko nawracających zakażeń bakteryjnych. Chorobie towarzyszą często także inne zaburzenia, takie jak astma oskrzelowa, katar sienny i zapalenie spojówek.
W ostrej fazie, zapaleniu towarzyszy także silny rumień, nadżerki, pęcherzyki i grudki. Nasilone jest także łuszczenie skóry.
Do innych objawów choroby zalicza się:
- rogowacenie przymieszkowe i/lub rybia łuska
- podwyższone stężenie IgE w surowicy
- skłonność do nawrotowych zakażeń skóry
- nietolerancja materiałów tekstylnych (np. wełny) i pokarmów (np. laktozy)
2.1. AZS u dzieci
W przypadku dzieci pierwsze objawy choroby mogą wystąpić już przed szóstym miesiącem życia. Statystyki podają, że na całym świecie około 20% niemowląt i dzieci zmaga się z problemem zapalenia skóry. Choroba częściej atakuje dziewczynki, ale to u chłopców ma cięższy przebieg.
U bardzo małych dzieci zmiany skórne są niewielkie. Jeśli AZS zaatakuje nastolatka, wówczas objawy mogą objąć niemal całą powierzchnię skóry.
Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania u dzieci są przede wszystkim alergeny takie jak roztocza, kusz, pyłki roślin, sierść zwierząt, etc. Dlatego warto jak najszybciej przeprowadzić testy alergiczne (ogólne i pokarmowe), aby jak najlepiej ochronić dziecko przed objawami choroby.
3. Przyczyny AZS
Najczęściej przyczyną rozwoju atopowego zapalenia skóry jest niewłaściwie rozbudowana bariera hydrolipidowa skóry. Z tego też powodu często uaktywnia się u niemowląt i dzieci. Układ odpornościowy nieprawidłowo reaguje na niewielkie patogeny, w związku z czym pojawiają się problemy skórne.
Bezpośrednią przyczyną AZS jest niedobór składników naturalnego czynnika nawilżającego, czyli aminokwasów oraz zaburzony proces produkcji lipidów barierowych. To właśnie powoduje, że skóra atopika jest osłabiona i nadwrażliwa, a tym samym nadmiernie reaguje na różne substancje, jest podatna na wysuszanie oraz wszelkie infekcje.
U osób z AZS rozluźnieniu ulega też bariera jelitowa, co może prowadzić do zwiększonej przepuszczalności alergenów.
Przyczyną AZS może być także naturalna skłonność do przesuszeń skóry i stosowanie zbyt ostrych detergentów. Agresywne mydła naruszają naturalną barierę ochronną skóry, doprowadzając do jej osłabienia i wystąpienia objawów.
Czynnikiem wywołującym atopowe zapalenie skóry może być także alergia pokarmowa. Choć nie zawsze łączymy objawy skórne z uczuleniem na określony typ jedzenia, bardzo często są one powiązane z atopowym zapaleniem.
Nieoczywistym czynnikiem ryzyka jest dodatkowo silny stres psychiczny, związany z traumatycznymi wydarzeniami.
4. Leczenie AZS
O ile w przypadku innych alergii podstawą walki ze schorzeniem jest eliminacja alergenu, walka z AZS wymaga także innego, równie ważnego elementu. To codzienna pielęgnacja – nawilżanie i natłuszczanie atopowej skóry z wykorzystaniem tzw. emolientów.
Są to preparaty stworzone na bazie olejów mineralnych i naturalnych, które można zakupić w aptece bez recepty. Ich celem jest nie tylko pomoc doraźna – zredukowanie uporczywego świądu, obrzęku i zaczerwienienia oraz wyeliminowanie ognisk zapalnych, ale także działanie profilaktyczne – przywrócenie skórze naturalnej bariery ochronnej, zwiększenie jej elastyczności oraz zapobieganie nadmiernej utracie wody.
Bardzo często w leczeniu stosuje się także specjalne olejki do kąpieli, które należy wlewać do wanny i moczyć ciało przez kilkanaście minut. W efekcie jest ono bardzo natłuszczone i śliskie, może nawet brudzić ręcznik i ubrania. Mimo to warto stosować tę metodę leczenia, ponieważ jest ona najskuteczniejsza w przypadku odbudowywania bariery ochronnej skóry.
Niestety bardzo często AZS zostaje z chorym na całe życie. Pojawiają się jedynie fazy remisji i zaostrzenia objawów. Lokalizacja zmian skórnych może się zmieniać, jednak zwykle objawy nawracają, szczególnie jesienią i zima, kiedy powietrze jest zimne i suche.
Osobom z AZS nie poleca się także długotrwałego przebywania w pomieszczeniach klimatyzowanych lub zaleca szczególną dbałość o nawilżenie skóry.
5. Profilaktyka
Jak wiadomo, podstawą walki z alergią jest eliminacja alergenu oraz leczenie uporczywych objawów. Jak jednak zostało wspomniane, bezpośrednia przyczyna AZS leży „wewnątrz”. W przypadku atopowego zapalenia skóry, oprócz powyższych, kluczowe jest także zablokowanie pierwotnych źródeł alergii, np. przy pomocy probiotyków.
Warto więc dbać o układ odpornościowy nie tylko przy pomocy probiotyków, ale także zdrowej diety i spożywaniu naturalnych wspomagaczy.
Istotna jest także regularna dbałość o prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie skóry. Warto stosować apteczne balsamy emolientowe na co dzień, zwłaszcza jeśli mamy naturalną skłonność do przesuszeń i egzem.
Nie można także zapomnieć o regularnym złuszczaniu skóry, aby pozbyć się martwego naskórka i pozwolić składnikom pielęgnującym wchłonąć się jeszcze lepiej.
W codziennej pielęgnacji warto stosować naturalne, gęste kremy i balsamy o konsystencji maseł, a także regularnie smarować skórę olejkami. Świetnie sprawdza się olej kokosowy i arganowy, a także żel z aloesu, który łagodzi podrażnienia.
AZS to nie koniec świata. Jest to uporczywa dolegliwość, której objawy mogą do nas powracać latami, jednak jest to schorzenie, które łatwo jest kontrolować i zapobiegać występowaniu przykrych dolegliwości.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
