Badania psychotechniczne – na czym polegają i kiedy się je wykonuje?
Badania psychotechniczne to badania, które oceniają sprawność psychiczną oraz zdolność do wykonywania konkretnej pracy związanej z obsługą maszyn. Przeważnie składają się z kilku części i są obowiązkowe. Co warto o nich wiedzieć?
1. Co to są badania psychotechniczne?
Badania psychotechniczne to badania psychologiczne, które oceniają sprawność psychiczną i są przeprowadzane w celu stwierdzenia przydatności do pełnienia zadań zawodowych, takich jak na przykład zdolność obsługi maszyn, prowadzenia określonego rodzaju pojazdów czy wykonywanie konkretnych prac w specyficznych warunkach.
Na badania psychotechniczne pracownika kieruje zakład pracy, lekarz lub policja. Najczęściej są one przeprowadzane przez psychologa lub zespół psychologów w ośrodkach i placówkach, które mają odpowiednie zezwolenia.
Ile kosztuje badanie psychotechniczne? W zależności od specyfiki cena badań waha się między kwotą 100 a 200 złotych. W przypadku badań dla kierowców to około 150 zł. Pracownicy wykonują je na koszt pracodawcy.
2. Dla kogo badania psychotechniczne?
Testy psychotechniczne często są obowiązkowe. Muszą je wykonać pracownicy lub kandydaci do pracy, którzy do wykonywania swoich obowiązków zawodowych potrzebują szczególnych cech psychicznych.
Badania psychotechniczne muszą wykonywać:
- pracownicy zatrudnieni na etacie kierowcy: dostawcy, kurierzy, kierowcy pojazdów uprzywilejowanych, a także samozatrudnieni wykonujący działalność w zakresie transportu drogowego,
- pracownicy, którzy wykorzystują w swojej pracy samochód zarówno służbowy, jak i prywatny do celów służbowych. Kolejną grupą pracowników, którzy muszą zrobić badania psychotechniczne są:
- instruktorzy i egzaminatorzy nauki jazdy,
- operatorzy maszyn, dźwigów i urządzeń,
- osoby wykonujące pracę na wysokości,
- górnicy.
Testom muszą być również poddani kierowcy, którzy prowadzili samochód pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego, zebrali co najmniej 24 punkty karne, uczestniczyły w wypadku, w którym osoba została ranna lub poniosła śmierć) i zostali na nie skierowani przez policję, prezydenta miasta lub starostę.
Brak badań lekarskich dopuszczających pracownika jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zagrożonym mandatem od 1000 do nawet 30 000 zł. Jeżeli doszłoby do wypadku śmiertelnego lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, pracodawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Za niedopełnienie obowiązków grozi mu nawet do 3 lat więzienia.
3. Na czym polegają badania psychotechniczne ?
Zakres badania oraz to, na czym ono polega, reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy.
W myśl rozporządzenia ministra zdrowia zakres badania psychologicznego w zakresie psychologii transportu obejmuje wywiad bezpośredni i obserwację osoby badanej, badanie narzędziami diagnostycznymi oraz ocenę i opis osoby badanej pod względem: sprawności intelektualnej i procesów poznawczych oraz osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, jak również dojrzałości społecznej i sprawności psychomotorycznej.
Badanie trwa od 30 minut do 1,5 godziny. Składa się z kilku etapów. Obejmuje testy pisemne (cechy osobowości, poziom koncentracji uwagi, umiejętność pracy pod presją czasu), a także testy aparaturowe (dobierane indywidualnie, z uwagi na rodzaj badania oraz wymagania do pracy na danym stanowisku).
Ile są ważne badania psychotechniczne? Częstotliwość zależy od wieku oraz tego, jaki zawód wykonuje badany. I tak badania psychotechniczne kierowców lub osób zajmujących się ogólnie pojętym transportem, zarówno badania lekarskie, jak i psychologiczne należy wykonywać:
- co 5 lat (do 60. roku życia),
- co 30 miesięcy (po 60. roku życia),
Zaś osób z pozostałych grup zawodowych:
- co 5 lat (do 65. roku życia),
- raz w roku (po 65. roku życia).
4. Jak się przygotować do badań psychotechnicznych?
W zależności od stanowiska na badanie psychotechniczne należy zabrać ze sobą dowód osobisty, prawo jazdy, skierowanie oraz inne dokumenty, jak również soczewki kontaktowe bądź okulary.
Osoby, które wykonują badania psychotechniczne podpowiadają, jak się do nich przygotować. Bardzo ważne jest, by wykonując testy być: wypoczętym, wyspanym, zrelaksowanym. W ciągu dwóch dób przed badaniem nie należy spożywać napojów alkoholowych i stosować innych używek, a także leków uspokajających. Podczas wykonywania testów nie należy się stresować i rozpraszać (na przykład słuchając muzyki). W razie negatywnego wyniku badania istnieje w większości przypadków tryb odwoławczy.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.