Badanie błędnika - na czym polega, ile trwa, kiedy wykonać?
Błędnik to część ucha wewnętrznego odpowiedzialna za równowagę. Zaburzenia funkcjonowania tej struktury prowadzą do zawrotów głowy, oczopląsu, nudności i wymiotów oraz problemów z równowagą. W celu zdiagnozowania przyczyny tych dolegliwości często zleca się wykonanie badania błędnika. Jak zbadać błędnik? Jak wygląda badanie błędnika? Czy badanie błędnika jest bolesne?
- 1. Czym jest badanie błędnika?
- 2. Rodzaje badań błędnika
- 3. Kiedy wykonać badanie błędnika?
- 4. Jakie są główne cele badania błędnika?
- 5. Jak przygotować się do badania błędnika?
- 6. Jak przebiega badanie błędnika i jakie są jego etapy?
- 7. Czy badanie błędnika jest bolesne lub inwazyjne?
- 8. Jakie są typowe wskaźniki i parametry, które ocenia się podczas badania błędnika?
1. Czym jest badanie błędnika?
Badanie błędnika to test diagnostyczny, który ma na celu ocenę funkcji małej struktury ucha wewnętrznego, odpowiedzialnej za utrzymanie równowagi i koordynację ruchową. Błędnik jest złożonym narządem, który pomaga nam w rozpoznawaniu pozycji ciała w przestrzeni i reagowaniu na zmiany położenia. Głównym celem badania błędnika jest zidentyfikowanie ewentualnych zaburzeń funkcjonowania tej struktury.
Gdzie zrobić badanie błędnika? Test jest zwykle wykonywany w poradniach otolaryngologicznych, które dysponują odpowiednim sprzętem. Możliwe są jedynie badania błędnika prywatnie, ponieważ ta metoda diagnostyczna nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Cena badania błędnika (cena badania VNG) wynosi od 150 do 250 złotych.
2. Rodzaje badań błędnika
Jakie badania na błędnik? Istnieją dwa główne rodzaje badań błędnika:
Badanie VNG jest bardziej zaawansowaną metodą oceny błędnika niż ENG. Polega na monitorowaniu ruchów gałek ocznych pacjenta za pomocą specjalnych kamer w okularach przypominających narciarskie gogle.
Na czym polega badanie błędnika VNG? Celem testu jest zarejestrowanie ruchu gałek ocznych w odpowiedzi na różne bodźce i sytuacje. Wykonywana jest na przykład próba kaloryczna, czyli drażnienie błędnika poprzez wlewanie do przewodu słuchowego chłodnej i ciepłej wody. Pacjent może być też poproszony o zmienianie położenia głowy.
VNG pomaga w diagnozowaniu różnych schorzeń związanych z błędnikiem, takich jak:
- zawroty głowy,
- choroba Meniere'a,
- zapalenie błędnika,
- inne zaburzenia równowagi.
Monitorowanie ruchów gałek ocznych pozwala na dokładne określenie, jak błędnik reaguje na bodźce i zmiany położenia ciała.
Badanie ENG jest starszą metodą diagnostyczną w porównaniu do VNG. Polega na monitorowaniu elektrycznych zmian między rogówką a siatkówką za pomocą elektrod umieszczonych przy skroniach.
Podczas testu pacjent jest proszony o wykonywanie różnych ruchów oczu, takich jak spojrzenia w lewo, prawo, w górę i w dół, a także skupianie wzroku na punkcie stałym. Elektrody rejestrują elektryczne zmiany w potencjale oczu w odpowiedzi na te ruchy. Wyniki badania ENG pomagają lekarzowi ocenić czy błędnik i układ równowagi funkcjonują prawidłowo.
3. Kiedy wykonać badanie błędnika?
Wskazania do wykonania badania na błędnik to:
- zawroty głowy,
- uczucie wirowania,
- zaburzenia równowagi,
- szumy uszne,
- dzwonienie w uszach,
- niedosłuch,
- mdłości,
- problemy z chodem i koordynacją ruchową,
- podejrzenie zapalenia błędnika.
4. Jakie są główne cele badania błędnika?
Jednym z podstawowych celów badania błędnika jest sprawdzenie, czy błędnik działa prawidłowo, a także postawienie diagnozy schorzeń, takich jak zapalenie błędnika czy choroba Meniere'a. Badanie to pomaga lekarzom zrozumieć źródło objawów pacjenta, takich jak zawroty głowy, nudności, problemy z równowagą czy koordynacją ruchową.
Test może być również stosowany w celu monitorowania postępu choroby i oceny skuteczności wprowadzonej terapii. Na podstawie wyników badania błędnika lekarz może ustalić odpowiedni plan leczenia obejmujący leki, ćwiczenia rehabilitacyjne, zmiany stylu życia czy interwencje chirurgiczne.
5. Jak przygotować się do badania błędnika?
Przygotowanie do badania błędnika zależy od konkretnego rodzaju wykonywanego testu oraz zaleceń specjalisty, który je przeprowadza. Wszelkich informacji udzieli lekarz po zapoznaniu się z historią medyczną pacjenta oraz uzyskaniu informacji na temat przyjmowanych leków i suplementów diety.
Standardowe zalecenia obejmują zrezygnowanie z makijażu twarzy oraz spożywania posiłku na 4 godziny przed badaniem. Ważne jest również, by na dobę przed testem odstawić leki oddziałujące na ośrodkowy układ nerwowy.
Zabronione jest również picie kofeiny i alkoholu przed ENG lub VNG. Warto włożyć wygodne i luźniejsze ubrania, by czuć się komfortowo oraz przyjechać na badanie z osobą towarzyszącą.
6. Jak przebiega badanie błędnika i jakie są jego etapy?
Jak się bada błędnik? W trakcie VNG pacjent ma założoną specjalną maskę wyposażoną we wbudowane kamery, które służą do rejestrowania ruchów gałek ocznych. Monitorują one położenie źrenicy oka, a zaobserwowane zmiany nanoszone są na wykres.
Podczas videonystagmografii wykonywane są testy zarówno z użyciem otwartej maski, jak i podczas całkowitego zaciemnienia. Sprawdzane jest również występowanie niezamierzonych ruchy gałek ocznych bez zaistnienia dodatkowych bodźców.
Kolejnym krokiem są testy pozycyjne polegające na zmianach położenia i pozycji głowy, oraz próba kaloryczna, czyli stymulacja temperaturą (operator wprowadza do przewodu słuchowego wodę lub ciepłe i zimne powietrze).
Elektronystagmografia (ENG) to procedura, która polega na podrażnieniu układu równowagi pacjenta przez 30 sekund przy użyciu określonych bodźców. Następnie następuje 30-sekundowa przerwa, a po niej przez pół minuty rejestruje się odpowiedzi stymulowanego błędnika za pomocą elektrod przytwierdzonych do skóry twarzy.
Odpowiedzią jest oczopląs, czyli mimowolne ruchy gałki ocznej w poziomie, pionie lub obrotowo, które występują w wyniku pobudzenia komórek receptorowych narządu przedsionkowego. Podczas badania pacjent leży na łóżku lub siedzi na krześle, a jego głowa jest przechylona do tyłu o około 60 stopni.
W trakcie testu wykonywane są również inne procedury, takie jak kalibracja (ocena szybkich ruchów gałek ocznych), śledzenie wzrokiem poruszającego się celu oraz próba położeniowa do oceny zawrotów głowy związanych z określoną pozycją głowy.
7. Czy badanie błędnika jest bolesne lub inwazyjne?
Badanie błędnika jest bezbolesne i nieinwazyjne, może spowodować jedynie krótkotrwały dyskomfort. Skutki uboczne badania VNG lub ENG to przejściowa niestabilność, zawroty głowy i nudności.
8. Jakie są typowe wskaźniki i parametry, które ocenia się podczas badania błędnika?
Podczas badania błędnika ocenia się różne wskaźniki i parametry, które pomagają w diagnozowaniu schorzeń związanych z równowagą oraz w określeniu funkcji błędnika:
- kierunek i szybkość występowania oczopląsu,
- ruchy gałek ocznych,
- reakcje na bodźce,
- reakcja na zmiany temperatury,
- reakcja na zmianę pozycji ciała,
- reakcja na ruchome obiekty w polu widzenia,
- zdolność pacjenta do śledzenia ruchomego celu.
Oceniając te wskaźniki i parametry, lekarz ma możliwość sprawdzenia, czy istnieją jakiekolwiek nieprawidłowości, które mogą być związane z objawami pacjenta. Badanie błędnika jest kluczowe w diagnozowaniu schorzeń związanych z równowagą, pomaga dostosować odpowiednie leczenie lub terapie rehabilitacyjne.
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.