Badanie elektrofizjologiczne w okulistyce – rodzaje, wskazania, przebieg
Badania elektrofizjologiczne dostarczają wielu cennych informacji na temat ewentualnych nieprawidłowości w strukturach gałki ocznej. Często są kluczowe dla postawienia prawidłowej diagnozy, opracowania metod leczenia, czy wykonania zabiegu. Na czym polegają badania elektrofizjologiczne oka?
1. Co to jest badanie elektrofizjologiczne?
Badania elektrofizjologiczne oczu to badania, które mają na celu głównie ocenę czynności siatkówki oraz nerwu wzrokowego. Powiązane są z obserwacją i rejestracją zmian prądów czynnościowych, powstających w gałce ocznej, mięśniach gałkoruchowych oraz okolicy wzrokowej kory mózgowej.
Badania elektrofizjologiczne uznawane są za najbardziej obiektywne, gdyż w tym przypadku zachowanie pacjenta nie ma aż tak istotnego wpływu na ich wynik.
2. Jakie są rodzaje badań elektrofizjologicznych?
W zależności od sposobu rozmieszczenia elektrod i rodzaju mierzonych potencjałów elektrycznych wyróżnia się następujące badania elektrofizjologiczne narządu wzroku:
- elektroretinografia (badanie ERG) – rejestrowanie czynnościowego potencjału elektrycznego, który powstaje na siatkówce na skutek światła,
- elektronystagmografia (badanie ENG) – rejestracja ruchów gałek ocznych, ocena oczopląsu,
- elektromiografia (EMG) – rejestrowanie potencjałów elektrycznych, które powstają we włóknach mięśni oczu podczas skurczu,
- elektrookulografia (EOG) – ocena funkcji nabłonka barwnikowego siatkówki, funkcji zewnętrznych warstw siatkówki,
- wywołane potencjały wzrokowe (VER lub VEP) – rejestracja zjawisk elektrycznych, które powstają w korze wzrokowej, na skutek chwilowego pobudzenia siatkówki.
3. Jakie są wskazania do badania elektrofizjologicznego?
Wksazaniem do wykonania badania elektrofizjologicznego w okulistyce może być m.in.:
- zaburzenia widzenia o nieznanej przyczynie (brak zmian w innych badaniach okulistycznych),
- toksyczne uszkodzenie siatkówki, dystrofie wrodzone siatkówki, zwyrodnienie żółtkowate plamki, zwane chorobą Besta,
- pogorszenie ostrości wzroku o nieznanej etiologii,
- defekty pola widzenia o nieznanej przyczynie,
- zapalenia nerwu wzrokowego,
- wewnątrzgałkowe zapalenie nerwu,
- całkowity zanik nerwu wzrokowego,
- częściowy zanik nerwu wzrokowego na skutek uszkodzenia toksycznego,
- pourazowe przecięcia nerwu wzrokowego,
- uszkodzenia narządu równowagi,
- niedowłady mięśniowe lub porażenia, np. zez porażenny, spastyczny,
- nużliwość mięśniowa oka.
Badania przeprowadza się także w wielu trudnych przypadkach klinicznych, gdy obraz kliniczny nie uzasadnia zgłaszanych przez chorego dolegliwości.
Ponadto wskazaniem do badania elektrofizjologicznego jest także obserwacja i monitorowania efektów leczenia.
4. Jak przebiega badanie elektrofizjologiczne?
Przed wykonaniem badania elektrofizjologicznego konieczne jest wykonanie badań poprzedzających, zleconych przez lekarza. W dniu badania ich wyniki należy zabrać ze sobą.
Same badania elektrofizjologiczne polegają na pomiarze potencjałów elektrycznych przy pomocy aparatu elektroencefalograficznego i odpowiednich elektrod. W trakcie procedury pacjent może leżeć lub siedzieć. W zależności od rodzaju badania mogą zostać podane także krople rozszerzające źrenice.
W trakcie badania wysyłane są błyski światła, które pobudzają oko. Bodźce świetlne mogą mieć kolor niebieski, czerwony, czy biały (w zależności od rodzaju badania). Następnie sygnał z oczu jest przekazywany do aparatury i wyświetlany na monitorze.
Badanie jest bezbolesne, w zależności od jego rodzaju trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.
Pacjenci, u których zostały podane krople rozszerzające źrenice, nie powinni prowadzić auta po badaniu.
5. Przeciwwskazania do badania elektrofizjologicznego
Przeciwwskazaniem do badania elektrofizjologicznego może być padaczka, gdyż w czasie badań stosowane są różnorodne stymulacje, które mogą wywołać objawy tej choroby. Dlatego też u pacjentów chorujących na padaczkę, badanie należy poprzedzić szczegółowym wywiadem neurologicznym.
Względnym przeciwwskazaniem do badania jest także wiek pacjenta. W przypadku dzieci w wieku 2-5 lat współpraca z lekarzem może być utrudniona. W takich sytuacjach procedurę najlepiej wykonać w znieczuleniu ogólnym, co nie jest obojętne dla zdrowia małego pacjenta.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.