Badanie krwi w ocenie czynności nerek
Zaburzenia czynności nerek mają swoje odzwierciedlenie w wynikach badań laboratoryjnych – badań moczu, ale także analiz krwi. Choroby nerek wiążą się nie tylko z upośledzonym wydalaniem wody i produktów przemiany materii z naszego organizmu. Odbijają się one niekorzystnie także na układzie krwiotwórczym, gospodarce tłuszczowej, gospodarce hormonalnej ustroju.
Zobacz film: "Wpływ chorób nerek na choroby serca"
1. Badania krwi przy chorobie nerek
Oczywiście podstawową, najprostszą i dostarczającą wielu cennych informacji analizą jest badanie ogólne moczu. Z badań krwi podstawową rolę odgrywają oznaczenia:
- stężenia mocznika w surowicy krwi;
- przesączania kłębuszkowego (GFR);
- stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi;
ale także: morfologii krwi, stężenia elektrolitów (potasu, sodu, wapnia, fosforanów, magnezu), parametrów stanu zapalnego i lipidogramu.
Stężenie kreatyniny we krwito jedno z podstawowych badań, pozwalające na wstępną ocenę czynności nerek. Zakres wartości prawidłowych wynosi dla tego parametru 0,6–1,3 mg/dl (53–115 µmol/l). Wzrost stężenia kreatyniny we krwi jest specyficznym, ale późno pojawiającym się wskaźnikiem nieprawidłowej pracy nerek. Stężenie kreatyniny w dużym stopniu zależy od masy mięśniowej danej osoby – im masa mięśniowa wyższa, tym wyższa ma prawo być wartość tego parametru. Nie powinna ona jednak przekraczać górnej granicy normy.
Przesączanie kłębuszkowe (GFR) ****jest parametrem, który dokładniej niż stężenie kreatyniny we krwi ocenia, czy czynność nerek jest prawidłowa. Do praktycznego wyliczania GFR stosowane są wzory matematyczne, w których oprócz stężenia kreatyniny uwzględniana jest także masa pacjenta, jego wiek oraz płeć. Na wydruku badania otrzymuje się już wyliczoną wartość GFR. U zdrowego człowieka nie powinna być ona niższa niż 90 ml/min/1,73 m2 (zwykle wynosi ona około 120 ml/min/1,73 m2).
2. Stężenie mocznika i kwasu moczowego we krwi
U zdrowego człowieka stężenie mocznika powinno mieścić się w przedziale 15–40 mg/dl (2–6,7 mmol/l). Parametr ten jest znacznie mniej wiarygodny w ocenie czynności nerek niż kreatynina, zwłaszcza we wczesnych stadiach przewlekłej choroby nerek. Nabiera on jednak bardzo dużego znaczenia u osób ze znacznie upośledzoną czynnością nerek.
W warunkach prawidłowych stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi powinno mieścić się w przedziale 3–7 mg/dl (180–420 µmol/l). Podwyższone wartości tego parametru mogą świadczyć o niewydolności nerek. Innymi stanami, w których stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi jest podwyższone, są: dna moczanowa, stosowanie diety bogatopurynowej (z dużą zawartością przede wszystkim podrobów), niedoczynność tarczycy.
W przebiegu chorób nerek obserwowane są także odchylenia w innych niż opisane powyżej badaniach laboratoryjnych krwi. Nieprawidłowości obserwuje się również w:
- morfologii krwi, w której u osób z przewlekłą chorobą nerek dochodzi z czasem do spadku poniżej normy stężenia hemoglobiny (HGB);
- jonogramie (czyli badaniach stężeń elektrolitów we krwi), gdzie stwierdzić można podwyższone stężenie potasu, fosforanów, a obniżone wapnia;
- lipidogramie (czyli ocenie gospodarki tłuszczowej organizmu), w którym często występuje podwyższone stężenie triglicerydów i cholesterolu.
W chorobach nerek, do których dochodzi w przebiegu chorób układowych (np. tocznia rumieniowatego układowego) czy w kłębuszkowych zapaleniach nerek wykonywany jest ponadto szereg innych badań (m.in. oznaczenia specyficznych przeciwciał). Są to jednak badania wysokospecjalistyczne, zlecane bardzo rzadko, z którymi statystyczny pacjent ma minimalne szanse się spotkać.
Komentarze