Trudny i specyficzny nowotwór. "Wzrost zachorowań szczególnie u kobiet"
Rak dróg żółciowych należy do grona tych najbardziej zabójczych. Najczęściej jest wykrywany już w zaawansowanym stadium, co wyklucza operację i przekłada się na niekorzystne rokowania. Większość chorych umiera w ciągu roku, tylko 1 na 20 pacjentów przeżywa 5 lat.
1. Atakuje podstępnie i szybko zabija
Rocznie w Polsce diagnozuje się ok. 1500-2000 nowych przypadków raka dróg żółciowych (to grupa nowotworów, do których zalicza się raka pęcherzyka żółciowego, raka zewnątrz- i wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka brodawki Vatera).
To rzadki nowotwór złośliwy, ale niezwykle groźny. Z uwagi na podstępny przebieg i bardzo wysoki poziom śmiertelności zalicza się go, podobnie jak raka trzustki, do najbardziej zabójczych nowotworów.
8 na 10 pacjentów dowiaduje się o chorobie już w zaawansowanym stadium, kiedy nie ma szans na operację, która jest kluczowa dla efektów leczenia. To sprawia, że zaledwie 1 na 20 pacjentów przeżywa 5 lat.
- O tym groźnym nowotworze mówi się zdecydowanie za mało, przez co wiele osób nie ma nawet świadomości, że taka choroba może zaatakować - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Leszek Kraj, onkolog kliniczny z Kliniki Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
- To bardzo rzadki nowotwór, ale ciągle obserwujemy wzrost zachorowań, szczególnie u kobiet, co w dużej mierze wynika z czynników hormonalnych, choć sam mechanizm nie został nadal poznany. U kobiet znacznie częściej występują też kamica żółciowa, a także pierwotne stwardniejące zapalenie dróg żółciowych. Obie zwiększają ryzyko zachorowania - tłumaczy onkolog.
- Choć pierwotne stwardniejące zapalenie dróg żółciowych, które powoduje zastój żółci w drogach żółciowych, jest rzadką chorobą o podłożu autoimmunologicznym, to zalicza się ją do głównych czynników ryzyka. Aż stukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka dróg żółciowych - zaznacza lekarz.
Z kolei kamica żółciowa to jedna z najczęstszych chorób układu pokarmowego, która wiąże się m. in. ze złą dietą, otyłością i cukrzycą, które są prawdziwą plagą.
2. "Bardzo specyficzny i trudny nowotwór"
- Niewłaściwa dieta jest też bezpośrednio związana z ryzykiem nowotworu dróg żółciowych. Do tego należy dodać także alkohol i palenie papierosów, czyli czynniki ryzyka, które kojarzymy przede wszystkim z innymi nowotworami przewodu pokarmowego, np. rakiem jelita grubego - zaznacza dr Kraj.
- W przypadku raka jelita grubego, mamy jednak zdecydowanie większe możliwości diagnostyczne czy terapeutyczne. W przypadku raka dróg żółciowych są one bardzo ograniczone, bo to bardzo specyficzny i trudny nowotwór. Często wykrywamy go przypadkiem i to głównie wtedy mamy szansę wychwycić go na wczesnym etapie - dodaje lekarz.
Nowotwór jest często wykrywany przypadkowo, bo objawów albo nie ma wcale, albo są niespecyficzne i chory może je zlekceważyć.
- To może być pozornie zwykłe pobolewania brzucha, szczególnie po prawej stronie. To może być także utrata masy ciała, stan podgorączkowy czy nocne poty. Choć nie muszą kojarzyć się z nowotworem, na pewno wymagają wyjaśnienia, jeśli utrzymują się powyżej tygodnia. Bardziej charakterystyczny dla dróg żółciowych i wątroby objaw, czyli żółtaczka, może się pojawić, ale nie musi - zwraca uwagę onkolog.
Dlatego tak ważne jest, by maksymalnie ograniczyć wszystkie czynniki, na które mamy wpływ. Chodzi o dietę (unikanie wysokorzetworzonych produktów) i ograniczenie używek (papierosy, alkohol).
- To czynniki modyfikowalne. Dzięki temu możemy ograniczyć nawet 40-50 proc. zachorowań nie tylko na raka dróg żółciowych, ale też inych nowotworów. Skoro mamy na nie wpływ, powinniśmy to maksymalnie wykorzystać, bo kiedy choroba zacznie się już rozwijać, taką szansę tracimy - zaznacza dr Kraj.
Największą szansę na skutecze leczenie daje operacja przeprowadzona we wczesnej fazie choroby. Niestety, większość pacjentów słyszy diagnozę w momencie, kiedy rak jest już zaawansowany i taki zabieg jest niemożliwy.
- W przypadku tego nowotworu pojawia się jeszcze dodatkowa trudność. Jeśli np. u pacjenta z rakiem jelita grubego wykrywamy półcentymetrową zmianę, możemy powiedzieć, że sytuacja jest dobra, bo bez problemu powinniśmy ją wyciąć. Natomiast w przypadku nowotworu w obrębie dróg żółciowych, nawet tak niewielka zmiana może być już nieoperacyjna. Przewody żółciowe są tak małe, że nie mamy takich możliwości ich łączenia, jak w przypadku np. naczyń krwionośnych - wyjaśnia lekarz.
Ponadto, w tym przypadku zmiany nowotworowe mogą mieć też charakter oplatający drogi żółciowe, co uniemożliwia radykalną operację, nawet mimo początkowego stadium choroby.
3. U większości chorych dochodzi do nawrotu
Mimo tych trudności, operacja daje pacjentowi szansę na całkowite wyleczenie.
- U większości pacjentów koniecznością jest leczenie pooperacyjne, tzw. chemioterapia uzupełniająca, bo nawet u 70 proc. chorych po operacji dochodzi do nawrotu choroby - zaznacza dr Kraj.
Onkolog tłumaczy, że w ciągu kilku ostatnich lat możliwości leczenia znacznie wzrosły, ale ich stosowanie w Polsce jest bardzo ograniczone.
- Jeszcze 4-5 lat temu mogliśmy zaproponować pacjentowi tylko chemioterapię. Od tego czasu pojawiło się sporo nowch leków, szczególnie w zakresie celowanych w konkretne mutacje nowotworowe oraz immunoterapii. Dodanie ich do klasycznej chemioterapii poprawia jej skuteczność - wskazuje lekarz.
- W Polsce mamy jednak problem z jednej strony z brakiem nowoczesnej diagnostyki molekularnej, a z drugiej strony z możliwością zastosowania nowoczesnych terapii w codziennej praktyce - przyznaje.
Zaznacza, że pod względem nowoczesnej diagnostyki i leczenia raka dróg żółciowych odstajemy od reszty Europy, w przeciwieństwie do np. raka płuca czy raka jelita grubego, w przypadku których nie odbiegamy od standardów europejskich czy światowych.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.