Benzopiren – właściwości, jak powstaje, zatrucie
Benzopiren jest szkodliwą substancją mogącą bardzo negatywnie wpłynąć na zdrowie. Co więcej często staje się przyczyną raka. W jaki sposób dochodzi do zatruca benzopirenem?
1. Właściwości benzopirenu
Benzopiren to trujący związek chemiczny składający się z węgla i wodoru. Należy do rodziny policyklicznych węglowodorów aromatycznych (wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych), która obejmuje ponad 100 różnych odmian substancji.
Benzopiren wchodzi w skład smogu i jako jeden z nielicznych jego składników może prowadzić do śmierci. Tworzy się zaś w wyniku niecałkowitego spalania lub pirolizy materiału organicznego i występuje również w dymie. Benzopiren doprowadza do bezpośrednich zanieczyszczeń środowiska, przenika do roślin oraz tkanki tłuszczowej zwierząt.
2. Jak powstaje benzopiren?
Duża zawartość benzopirenu jest uwalniana do atmosfery w wyniku procesów przemysłowych, ze spalin samochodowych oraz wskutek ogrzewania budynków mieszkalnych węglem lub drewnem. Śladowe ilości związku znajdują się też w dymie papierosowym.
Do źródeł benzopirenu w pożywieniu należą:
- pieczone, grillowane i wędzone mięso;
- prażone, pieczone i smażone produkty (przetwarzanie w wysokiej temperaturze);
- zboża i inne ziarna oraz warzywa uprawiane na zanieczyszczonych glebach.
W środowisku benzopiren występuje również naturalnie, ponieważ jest składnikiem dymu pochodzącego z pożarów lasów, ale jest go bardzo mało w porównaniu z ilościami uwalnianymi ze sztucznych źródeł spalania.
3. Działanie benzopirenu
Na niebezpieczne działanie benzopirenu najbardziej narażone są osoby starsze, kobiety w ciąży i dzieci. Związek przechodzi do organizmu człowieka głównie poprzez wdychanie i połykanie i jest transportowany do innych narządów przez krew i limfę.
Zatrucie benzopirenem następuje w trakcie oddychania skażonym powietrzem, poprzez zanieczyszczoną związkiem glebę, przez używanie produktów farmaceutycznych na bazie smoły węglowej, które są nakładane na skórę oraz przez spożycie zanieczyszczonej wody i żywności.
Wdychanie benzopirenu może powodować podrażnienie dróg oddechowych. Natomiast spożycie produktów, w których znajduje się ten związek, doprowadza do problemów z przewodem pokarmowym, zaś kontakt skóry z benzopirenem może prowadzić do pojawiających się na niej zmian.
Badania epidemiologiczne potwierdzają zależność między ekspozycją związku a zapadaniem na nowotwory. Okazuje się, że benzopiren działa mutagennie na ludzkie komórki, dlatego może powodować raka. Ta rakotwórcza substancja zwiększa ryzyko nowotworów, w tym raka płuc, przewodu pokarmowego, okrężnicy, wątroby, pęcherza moczowego i skóry.
Dzieci narażone na kontakt z trującym benzopirenem w późniejszym okresie mogą cierpieć z powodu zaburzeń rozwoju (w tym neurotoksyczności rozwojowej), doświadczać problemów z procesami rozrodczymi (zmniejszona płodność) i układem immunologicznym.
Inne widoczne objawy w przypadku styczności z benzopirenem to: wysypka skórna, pieczenie i zmiana koloru skóry, wystąpienie brodawekoraz pojawiające się zapalenie oskrzeli.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
