Błonica - rodzaje, objawy, leczenie, profilaktyka
Błonica to choroba zakaźna, którą wywołuje bakteria - maczugowiec błonicy. Dostaje się ona do organizmu przez nos lub jamę ustną i zajmuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Może objąć nawet spojówki, ucho środkowe, błony śluzowe narządów płciowych. Gdy toksyna produkowana przez bakterie dostanie się do krwiobiegu, może uszkadzać narządy wewnętrzne, a także ośrodkowy układ nerwowy. Jeśli błonica jest nieleczona lub niewłaściwie leczona, prowadzi do trwałych uszkodzeń lub może zakończyć się śmiercią pacjenta.
Chory, u którego wystąpiły objawy błonicy musi bardzo szybko poddać się hospitalizacji
W tym artykule:
Błonica - rodzaje i objawy
Błonica gardła
Błonica gardła jest najczęstszą postacią tej choroby. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w następstwie bezpośredniej styczności z chorym lub zdrowym nosicielem. Zarażenie błonicą może wystąpić w czasie przebywania na terenach, gdzie występuje epidemia lub kontaktując się z osobami, które powróciły z takich krajów.
W przypadku błonicy gardła na migdałkach pojawia się nalot ogniskowy z tendencją do zlewania się lub częściej do przechodzenia na łuki podniebienne, języczek i tylną ścianę gardła. Podnosi się temperatura, węzły chłonne powiększają się, skóra jest bledsza, oczy podkrążone, występuje brak łaknienia, wymioty, bóle brzucha.
W ostrej fazie błonicy gardła dochodzi do znacznego powiększenia węzłów chłonnych i pojawia się charakterystyczny wygląd szyi, tzw. "szyja cesarza" czy "szyja Nerona".
Zaraźliwe pocałunki? Przyczyniają się do choroby zębów
Błonica nosa
Błonica nosa pojawia się przede wszystkim u niemowląt. Początkowo objawia się przez wodnisty lub ropny katar, później dołącza krwawa wydzielina, trudności w oddychaniu (sapka), związane z obrzękiem błon śluzowych nosa. Pojawiają się także nadżerki nozdrzy i wargi górnej.
Błonica krtani
Błonica krtani (dławiec, krup) rozwija się szybko, jej objawy to chrypka aż do zaniku głosu, szczekający kaszel, duszność, świst, sinica. Jeśli leczenie nie zostanie wprowadzone, może dojść do zwężenia nagłośni przez powstające błony i w konsekwencji do uduszenia.
Błonica - objawy
Typowe objawy błonicy to:
- podwyższona temperatura ciała,
- wymioty,
- ból gardła,
- trudności w przełykaniu,
- naloty na migdałkach i tylnej ścianie gardła.
Każde zachorowanie na błonicę może przebiegać jako postać toksyczna lub rozwinąć się wtórnie z postaci nietoksycznej. Przy złośliwej odmianie choroby mogą od razu tworzyć się brązowe naloty, z pominięciem fazy anginy.
Wtedy mowa jest upośledzona, z ust czuć mdły zapach, pojawia się świst, bladość skóry, krwawienia z nosa, przewodu pokarmowego, obrzęk węzłów chłonnych, a z objawów ogólnych – podwyższona temperatura, osłabienie, duszność, zaburzenia rytmu serca.
Błonica - profilaktyka
Po zdiagnozowaniu błonicy, należy jak najszybciej odnaleźć wszystkie osoby, które miały bezpośredni kontakt z chorym w czasie inkubacji błonicy. Okres ten wynosi 4-6 dni przed pojawieniem się pierwszych symptomów. Takie postępowanie jest jedynym sposobem na zidentyfikowanie i rozpoczęcie leczenia nosicieli w odpowiednim momencie.
Chory, u którego wystąpiły objawy błonicy (tj. osłabienie, ból gardła, narastająca gorączka) musi bardzo szybko poddać się hospitalizacji. Leczenie w szpitalu polega na podaniu pacjentowi zastrzyków z bardzo silnych antybiotyków i antytoksyny błoniczej. W sytuacji zablokowania dróg oddechowych wykonuje się tracheotomię, czyli chirurgiczny zabieg nacięcia krtani, wykonany w celu wprowadzenia do światła drogi oddechowej rurki ułatwiającej oddychanie.
Zobacz także:
Antybiotykiem, który najskuteczniej niszczy maczugowce w gardle lub na skórze jest penicylina. Niestety nie wykazuje ona działania na toksyny we krwi wytwarzane przez te bakterie. Kiedy diagnoza błonicy się potwierdzi, pacjentowi należy jak najszybciej podać antytoksynę błoniczą, tj. surowicę przeciwbłoniczą odporną na te bakterie. Otrzymuje się ją z surowicy koni.
Najczęstsze powikłania błonicy to zaburzenia pracy serca, wynikające z uszkodzeń włókien mięśniowych i zapalenia mięśnia sercowego, uszkodzenia nerwów – może dojść do porażenia podniebienia oraz mięśni poruszających okiem.
Błonica - leczenie
Po zdiagnozowaniu błonicy chory zostaje odizolowany od otoczenia. Kwarantanna trwa do momentu, aż badania przeprowadzone sześć dni z rzędu wykluczą obecność bakterii w nosie i gardle.
W Polsce w początku lat 90. XX wieku wprowadzone zostały obowiązkowe szczepienia, dzieki którym chorobę praktycznie udało się wyeliminować. Szczepionka przeciw błonicy podawana jest łącznie ze szczepionką przeciw krztuścowi i tężcowi w pierwszych miesiącach życia dziecka, a dokładnie w drugim, trzecim i czwartym miesiącu. Jest to szczepienie potrójne tzw. Di-Te-Per.
Źródła
- Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2748-9
- Murray P.R., Pfaller P.A., Rosenthal K.S. Mikrobiologia, Urban & Partner, Wrocław 2011, ISBN 978-83-7609-294-2
- Gladwin M., Trattler B. Mikrobiologia kliniczna, D.W. Publishing Co., Szczecin 2010, ISBN 1-57107-109-1
- Kawalec W., Kubicka K. Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3253-9
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
