Ból brzucha i wymioty - o czym mogą świadczyć
Ból brzucha i wymioty to bardzo częste dolegliwości. Czasami są symptomami jakiejś choroby, a nie tylko dolegliwościami samymi w sobie. Mogą wynikać z zatrucia pokarmowego, chociaż zdarza się także, że ich powodem jest choroba, która nie wiąże się bezpośrednio z żołądkiem, ani układem pokarmowym. W większości przypadków dolegliwości mijają tak szybko, jak się pojawiły. Zdarza się jednak, że ból nie przechodzi sam, a wręcz się zaostrza, przy czym pojawiają się dodatkowe objawy.
- 1. Istota bólu brzucha
- 2. Przyczyny bólu brzucha
- 3. Przyczyny wymiotów i bólu brzucha
- 4. Ból brzucha a zatrucie pokarmowe
- 5. Czego objawem może być silny ból żołądka
- 5.1. Zapalenie wyrostka robaczkowego
- 5.2. Zapalenie trzustki
- 5.3. Niedrożność jelit
- 5.4. Kamica pęcharzyka żółciowego
- 5.5. Ból w chorobie wrzodowej
- 5.6. Tętniak aorty
- 6. Leczenie bólu brzucha i wymiotów
1. Istota bólu brzucha
Ból, w dużym uproszczeniu, jest subiektywnym, odczuciem dyskomfortu, często utrudniającym funkcjonowanie i wpływającym na pogorszenie jakości życia. Podstawowa definicja określa ból jako przykre, negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki lub bodźców zagrażających ich uszkodzeniem. Próg bólu jest osobniczo różny, a więc każdy pacjent opisuje swoje odczucia inaczej.
Najważniejszym kryterium oceny, czy ból brzucha stanowi poważne zagrożenie, czy jest tylko krótkotrwałą reakcją organizmu, jest czas trwania i charakter bólu, a także okoliczności jego wystąpienia i objawy towarzyszące.
2. Przyczyny bólu brzucha
Ból brzucha jest jedną z najczęstszych dolegliwości, z jaką pacjenci zgłaszają się do lekarza. Zwykle, przyczyna bólu nie jest trudna do ustalenia, wystarczy badanie przedmiotowe i wnikliwie zebrany wywiad chorobowy. Rodzaje bólów mogą być następujące:
Ból związany z błędem dietetycznym jest zwykle bólem ostrym, spowodowanym skurczem mięśniówki jelit, ale przemijającym. Nie są opisywane objawy towarzyszące. Niekiedy mogą dołączyć się krótkotrwałe wymioty lub biegunka.
Ból występujący przy zatruciu pokarmowym jest również bólem ostrym i krótkotrwałym z towarzyszącymi wymiotami i biegunką. Przebieg jest jednak bardziej dynamiczny, objawy występują po około 1 do 2 godzin po posiłku, zdarza się, że objawia się również wysoką gorączką. W obu tych sytuacjach ból jest jednak zawsze krótkotrwały, przemijający, rzadko zlokalizowany, a najlepszą formą terapii jest nawadnianie pacjenta.
Ból, który powinien być bólem alarmującym to zwykle ból nagły, silny i zlokalizowany o konkretnym kwadrancie brzucha. Oczywiście nie jest to regułą, ponieważ zapalenie otrzewnej, przebiega z rozlanym bólem w obrębie jamy brzusznej, a jest sytuacją zagrażającą życiu pacjenta. Jest to ból związany najczęściej z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy, chorobą wątroby i dróg żółciowych, zapaleniem trzustki, chorobami zapalnymi bądź niedrożnościami jelit, zapaleniem wyrostka, chorobami nerek i dróg moczowych, a także co warto podkreślić stanami chorobowymi narządów rodnych i przydatków.
Z przyczyn ginekologicznych najistotniejsze stany chorobowe objawiające się bólem brzucha to zapalenie przydatków i ostry, często zagrażający życiu ból brzucha, towarzyszący ciąży pozamacicznej, głównie jajowodowej.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Ból brzucha, kłucie, burczenie - czego to objawy? - odpowiada lek. Magdalena Mroczek
- Ból brzucha i biegunka oraz wymioty - odpowiada prof. dr hab. Jarosław Leszczyszyn
- Co stosować na codzienne bóle brzucha? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
3. Przyczyny wymiotów i bólu brzucha
Przyczyny wymiotów można doszukiwać się w spożytym jedzeniu i drobnoustrojach, jakie się w nim przenoszą. Wymioty mogą być powodowane przez przeróżne infekcje, problemy z mózgiem oraz centralnym układem nerwowym, a także przez choroby systemowe. Ból brzucha i wymioty mogą być także skutkiem ubocznym niektórych leków, w tym leków używanych podczas chemioterapii, a także radioterapii.
Ból brzucha może również być tzw. maską brzuszną zawału serca lub jednym z elementów maski depresji, u pacjentów bez typowych objawów obniżenia nastroju.
4. Ból brzucha a zatrucie pokarmowe
Zatrucia pokarmowe są powszechnymi, a przy tym bardzo nieprzyjemnymi dolegliwościami, które w skrajnych przypadkach mogą nawet zagrażać życiu. Do objawów zatruć pokarmowych należą bóle brzucha, wymioty oraz biegunka, chociaż w niektórych przypadkach choroba może również przebiegać bezobjawowo. Czasami zatruciu pokarmowemu towarzyszy krwawa biegunka, a gdy zatrucie ma ostry przebieg i nie jest leczone, może dojść do odwodnienia organizmu. W rzeczywistości jest ponad 250 różnych chorób powodujących zatrucie pokarmowe. Najczęściej wywołują je bakterie: Campylobacter, Salmonella, E. coli O157:H7, Listeria oraz jad kiełbasiany.
5. Czego objawem może być silny ból żołądka
Ból żołądka może być objawem czegoś stosunkowo niegroźnego, jak wzdęcia, zaparcia czy niestrawności. Może jednak świadczyć o czymś znacznie poważniejszym, jak zatrucie pokarmowe. Samo określenie „ból żołądka” nie zawsze używane jest poprawnie. Chorzy często twierdzą, że boli ich żołądek, chociaż w rzeczywistości miejsce bólu jest inne. Może boleć zarówno żołądek, wątroba, jak i jelita. Zdarza się także, że silny ból brzucha pochodzi od narządów spoza jamy brzusznej. Mogą go wywoływać choroby nerek, macicy czy płuc. Ból tego typu nazywa się bólem przeniesionym. Częstym powodem ostrego bólu brzucha jest zapalenie, jak w przypadku wyrostka robaczkowego, kamicy nerkowej, czy wątroby.
5.1. Zapalenie wyrostka robaczkowego
Zapalenie wyrostka robaczkowego wywołuje ból w środkowej części brzucha, co może świadczyć o wielu różnych chorobach i nie jest bezpośrednio kojarzone z tą konkretną przypadłością. Z czasem jednak ból staje się bardziej charakterystyczny, gdyż przemieszcza się do prawej strony i nasila pod wpływem dotyku i ucisku. Przy zapaleniu wyrostka bólom brzucha towarzyszą nudności, wymioty i gorączka.
5.2. Zapalenie trzustki
Ból środkowej i górnej części brzucha, promieniujący do pleców, może oznaczać zapalenie trzustki. Jest to niebezpieczna choroba, wywołująca poważne powikłania, dlatego też w razie jej podejrzenia należy niezwłocznie udać się do specjalisty. Przy zapaleniu trzustki można także zaobserwować takie objawy jak: wzdęcia, zaparcia, dreszcze, podwyższona temperatura, nudności i wymioty.
5.3. Niedrożność jelit
Do niedrożności jelit może dojść w wyniku skrętu jelita, zalegania mas kałowych, guza, połknięcia ciała obcego lub pojawienia się zrostów pooperacyjnych. Schorzenie to wywołuje kurczowy i nasilający się ból brzucha, któremu towarzyszą zaparcia, wzdęcia, nudności i wymioty. W niektórych przypadkach niedrożności jelit niezbędny jest zabieg chirurgiczny usunięcia blokady.
5.4. Kamica pęcharzyka żółciowego
Kamica pęcherzyka żółciowego to kolejne schorzenie wywołujące ból brzucha niezwiązany z żołądkiem. Przy kamicy ból lokalizuje się w śródbrzuszu lub nieco z prawej strony. Zazwyczaj promieniuje on do pleców lub prawego boku, a objawami towarzyszącymi są nudności, wymioty, wzdęcia, a nawet żółtaczka. Jeśli do tego dołączy gorączka i podniesiony poziom leukocytów we krwi, to najprawdopodobniej doszło do zapalenia pęcherzyka żółciowego.
5.5. Ból w chorobie wrzodowej
Zapalenie błony śluzowej żołądka, a często w konsekwencji choroba wrzodowa to jedna z najczęstszych przyczyn bólu brzucha. Jest to zwykle ból zlokalizowany w lewym podżebrzu i śródbrzuszu, często promieniujący do kręgosłupa. Początkowo ból jest kłujący, przewlekły, z towarzyszącymi objawami dyspeptycznymi i nierzadko obecnością smolistych stolców, co jest objawem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Różnicowanie między chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy jest głównie okoliczność pojawienia się bólu. W przypadku wrzodu żołądka ból pojawia się podczas jedzenia, w przypadku choroby wrzodowej dwunastnicy, pojawia się zwykle 2-3 godziny po posiłku.
5.6. Tętniak aorty
Warto również wspomnieć, iż ostry, rozdzierający ból brzucha jest głównym objawem tętniaka aorty, najczęściej w momencie jego pękania. W przypadku tętniaków aorty, pęknięcie może wystąpić do jamy otrzewnowej lub do przestrzeni zaotrzewnowej. W pierwszym przypadku krwotok do otrzewnej bywa zwykle śmiertelny. W drugim przypadku, krwotok ulega często samoograniczeniu, co umożliwia to interwencję chirurgiczną. W przypadku tętniaka rozwarstwiającego, ból wywołany rozdzielaniem się ściany aorty jest wyjątkowo silny i gwałtowny. Najczęściej towarzyszy gwałtownemu wysiłkowi lub wzrostowi ciśnienia krwi.
6. Leczenie bólu brzucha i wymiotów
W większości przypadków ból brzucha można leczyć w domu, między innymi za pomocą środków zobojętniających kwasy żołądkowe. Jeśli towarzyszą mu nudności, wymioty, oraz biegunka (jak w przypadku zatrucia pokarmowego), dobrym rozwiązaniem jest odpoczynek i nawadnianie organizmu. Natomiast w przypadkach, gdy dolegliwości nie ustępują, najlepszym wyjściem jest skonsultowanie się z lekarzem.
Ból brzucha i wymioty są niezwykle powszechne. Zazwyczaj ich przyczyny są błahe, a wtedy dolegliwości szybko same przechodzą. Warto jednak pamiętać, aby w każdym przypadku dolegliwości żołądkowych pić dużo wody, by uniknąć odwodnienia organizmu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.