Ból dławicowy – objawy, przyczyny i postępowanie

Ból dławicowy jest związany z chorobą wieńcową i niedokrwieniem mięśnia sercowego. To jeden z najczęstszy objawów chorób układu krążenia. Jaki jest mechanizm jego powstawania? Co go wywołuje? Jaki charakter mają dolegliwości i jak sobie z nimi radzić?

1. Co to jest ból dławicowy?

Ból dławicowy (angina pectoris), znany także jako ból wieńcowy czy ból stenokardialny, to najczęściej objaw choroby niedokrwiennej serca, określanej jako choroba wieńcowa.

Choroba wieńcowa jest chorobą, przyczyną której są zmiany miażdżycowe w tętnicach wieńcowych. Ponieważ te w świetle naczynia osiągają znaczne rozmiary, ograniczają przepływ krwi, co prowadzi do niedostatecznego ukrwienia mięśnia sercowego.

2. Przyczyny bólu dławicowego i czynniki ryzyka

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Ból dławicowy to skutek niedotlenienia serca, czyli zmniejszenia ilości tlenu dostarczanego do mięśnia sercowego wraz z krwią. Niedostateczny i utrudniony przepływ krwi przez tętnice doprowadzające krew do mięśnia sercowego (tętnice wieńcowe) to skutek zwężenia ich światła.

Najczęściej wynika to z obecności blaszek miażdżycowych. Gdy dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego, pojawia się ból. Poza miażdżycą czynnikami prowadzącymi do niedokrwienia serca jest także:

• niewydolność oddechowa,
• nadciśnienie tętnicze,
• nadczynność tarczycy,
• niedokrwistość (anemia),
• kardiomiopatie, to jest choroby mięśnia sercowego (zwłaszcza przerostowa),
• wady serca,
• zmiany zapalne naczyń wieńcowych (np. posocznica, reumatoidalne zapalenie stawów),
• ucisk tętnic wieńcowych od zewnątrz (np. przez rosnący guz),
• wrodzone zaburzenia metaboliczne.

Wyróżniono także czynniki ryzyka, takie jak:

• nadmierna masa ciała,
• nieprawidłowy profil lipidowy (nadmiar cholesterolu lub triglicerydów),
• cukrzyca,
• palenie papierosów,
• podwyższony kwas moczowy.
• obciążony wywiad rodzinny w kierunku chorób układu krążenia (np. choroby serca występujące u innych członków rodziny);

Do pojawienia się bólu wieńcowego predysponują też różne okoliczności, na przykład wysiłek fizyczny, co ma związek z większym zapotrzebowaniem na tlen. Innym czynnikiem wyzwalającym może być sytuacja stresowa czy spożycie obfitego posiłku.

3. Objawy bólu wieńcowego

Ból dławicowy cechuje uczucie rozpierania, gniecenia i pieczenia w okolicy zamostkowej klatki piersiowej. Jakie są jego cechy charakterystyczne?

Ból wieńcowy jest:

• rozlany, uciskający, rozpierający, przeszywający, zaciskający, dławiący, piekący, gniotący, określany jako uczucie ciężaru w klatce piersiowej lub dławienia,
• utrzymuje się kilka minut,
• ustępuje po kilku minutach od podania nitrogliceryny podjęzykowo,
• może promieniować do kończyn górnych (zwłaszcza do lewej - do barku, przyśrodkowej części ramiona i przedramienia) oraz do żuchwy, szyi, czasem także do nadbrzusza,
• towarzyszą mu duszności (stąd określenie dusznica bolesna),
• pojawia się strach, niepokój, poty.

4. Diagnostyka i leczenie

Gdy pojawia się ból dławicowy, należy zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu lub kardiologa. Bardzo ważny jest wywiad lekarski i badanie fizykalne. Typowy ból dławicowy stwierdza się, gdy:

• pojawia się za mostkiem, często promieniuje najczęściej do lewej ręki,
• jest wywołany jest przez stres lub wysiłek fizyczny,
• ustępuje podczas spoczynku lub po przyjęciu nitrogliceryny.

W przeciwnym razie wymagana jest diagnostyka różnicowa. Gdy ból w klatce piersiowej obejmuje mniej niż trzy cechy bólu wieńcowego, jest to:

• nietypowy ból dławicowy (dwie cechy z trzech),
• ból niedławicowy (jedna cecha z trzech), który wymaga poszerzenia diagnostyki. Jego źródłem mogą być bowiem różne zmiany umiejscowione w ścianie klatki piersiowej, a także choroby narządów wewnętrznych lub zaburzenia czynnościowe.

W diagnostyce bardzo ważne są badania krwi. Warto zrobić morfologię, glukozę, lipidogram, troponiny sercowe (markery zawału), NT- proBNP (marker niewydolności serca).

Badanie EKG, nawet gdy jego wynik jest prawidłowy, nie wyklucza niedokrwienia mięśnia sercowego, stąd często wskazana jest bardziej wnikliwa diagnostyka kardiologiczna. Wykorzystywane metody to EKG metodą Holtera i ECHO serca.

Jak leczyć ból dławicowy? Dolegliwość zwykle ustępuje samoistnie w odpoczynku. Do łagodzenia go stosuje się również podjęzykowo nitroglicerynę. Chorobę niedokrwienną serca leczy się farmakologicznie.

Wprowadza się beta-blokery, azotany, aspirynę, antagonistów wapnia. W ciężkich przypadkach przeprowadza się zabieg poszerzenia zwężonej tętnicy wieńcowej – tzw. PCI (przezskórna interwencja wieńcowej) lub CABG (pomostowanie tętnic wieńcowych).

Ból dławicowy a zawałowy

Gdy pada podejrzenie, że ból dławicowy jest związany z zawałem serca (może to być ostry zespół wieńcowy), należy się jak najszybciej znaleźć w szpitalnym oddziale ratunkowym. Sygnałem alarmowym może być nieustępowanie bólu przez 30 minut po odpoczynku lub po podaniu nitrogliceryny, a także duże natężenie bólu.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.