Ceruloplazmina - działanie, wartości i sposób oznaczania, wyniki, obniżenia wartości
Ceruloplazmina jest białkiem produkowanym w wątrobie. Odpowiada za wiązanie i transport jonów miedzi w surowicy. W rzeczywistości aż 90% miedzi w surowicy występuje w postaci związanej z ceruloplazminą (jedna jej cząsteczka wiąże 6 - 7 atomów miedzi). Dodatkowo białko to jest głównym przeciwutleniaczem osocza, odpowiada za około 80% jego właściwości antyoksydacyjnych.
1. Ceruloplazmina – działanie
Działanie ceruloplazminy polega na utlenianiu żelaza, co umożliwia jego wiązanie z transferyną i transport w osoczu krwi. Ponadto ceruloplazmina usuwa rodniki ponadtlenkowe i aktywuje procesy oksydacji norepinefryny, serotoniny, związków sulfhydrylowych oraz kwasu askorbinowego.
Badanie poziomu ceruloplazminy nie jest standardowym badaniem biochemicznym krwi. Zwykle zleca się je razem z oznaczaniem stężenia miedzi w surowicy i badaniem dobowego wydalania miedzi z moczem. Wskazaniem do wykonania tych badań jest podejrzenie wystąpienia u pacjenta choroby Wilsona.
2. Ceruloplazmina – wartości i sposób oznaczania
Badanie stężenia ceruloplazminy zleca się w przypadku podejrzenia zaburzeń gospodarki jonami miedzi, zwłaszcza przy podejrzeniu choroby Wilsona. Przeprowadza się je, gdy u pacjenta pojawią się objawy mogące świadczyć o tym schorzeniu.
Oznaczenia stężenia ceruloplazminy dokonuje się w surowicy krwi żylnej. W tym celu pobiera się próbkę krwi żylnej (zazwyczaj z żyły łokciowej), po czym poddaje się ją analizie laboratoryjnej. Do badania ceruloplazminowego należy zgłosić się na czczo (nie należy przyjmować żadnych pokarmów ani napojów na 8 godzin przed pobieraniem krwi). Na wynik zwykle czeka się jeden dzień.
Prawidłowy poziom ceruloplazminy u osób dorosłych wynosi 30-58 mg/dl, natomiast dla niemowląt do 6. miesiąca życia, normę stanowi przedział 24-145 mg/dl.
3. Ceruloplazmina – wyniki
Obniżenie stężenia ceruloplazminy w surowicy poniżej 200 mg/l występuje przede wszystkim w chorobie Wilsona. Jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie, związane z defektem białka transportującego miedź do wnętrza hepatocytów i w związku z tym upośledzeniem syntezy ceruloplazminy. Prowadzi to do nadmiaru wolnej (niezwiązanej z ceruloplazminą) miedzi w surowicy i równocześnie nadmiernego odkładania się jej w takich narządach jak wątroba, mózg i inne. Efektem jest uszkodzenie tych narządów i wystąpienie wielu niespecyficznych dolegliwości.
W przypadku uszkodzenia wątroby są to:
- zmęczenie,
- nudności,
- brak apetytu,
- bóle brzucha,
- żółtaczka.
Pojawiają się także dolegliwości neurologiczne podobne jak przy chorobie Parkinsona (drżenie zamiarowe, trudności z chodzeniem, połykaniem, mówieniem), a także napady padaczkowe czy migrena.
Dochodzi także do wystąpienia zaburzeń psychicznych, jak zmiany osobowości, psychozy, zaburzenia afektywne. Charakterystyczny dla choroby Wilsona jest pierścień Kaysera i Fleischera, czyli złotobrązowe przebarwienie wokół rogówki, związane z odkładaniem się tam miedzi.
Należy pamiętać, że samo obniżenie stężenia ceruloplazminy niekoniecznie musi wiązać się z wystąpieniem choroby Wilsona, gdyż nie jest to ani badanie bardzo czułe, ani swoiste. Najczęściej jednocześnie z oznaczeniem stężenia ceruloplazminy oznacza się także stężenie miedzi w surowicy (zwiększenie frakcji wolnej), bada się też wydalanie miedzi z moczem (zwiększone), a czasem także oznacza ilości miedzi w bioptacie wątroby (rzadko).
Wykonanie tych oznaczeń oraz obecność charakterystycznych objawów klinicznych zwiększa prawdopodobieństwo prawidłowego rozpoznania choroby Wilsona.
Musisz to wiedzieć
4. Ceruloplazmina – podwyższenie wartości
Z kolei do podwyższenia poziomu ceruloplazminy dochodzi u kobiet w ciąży, kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, a także u palaczy. Ponadto przewlekłe procesy zapalne w organizmie i martwica tkanek może prowadzić do wzrostu syntezy ceruloplazminy w wątrobie.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.