Choroba Hashimoto - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Choroba Hashimoto, inaczej przewlekłe limfocytowe zapalenie gruczołu tarczowego, jest to jedna z najczęstszych przyczyn wywołujących pierwotną niedoczynność tarczycy. Inne nazwy choroby Hashimoto to także zapalenie tarczycy Hashimoto czy wole limfocytarne. Jest to choroba autoimmunologiczna. Badanie krwi wykazuje podwyższone miano przeciwciał przeciwtarczycowych. Choroba Hashimoto może współistnieć także z innymi chorobami z autoagresji, np. chorobą Addisona czy cukrzycą.

1. Choroba Hashimoto - definicja

Choroba Hashimoto została odkryta i opisana w 1912 roku przez japońskiego lekarza Hakaru Hashimoto. Jest to choroba autoimmunologiczna, która powstaje na skutek błędu układu odpornościowego. Organizm rozpoznaje białka tarczycowe jako wrogie i próbuje je zniszczyć, uniemożliwiając aktywność enzymu, który odpowiada za syntezę hormonów tarczycy.

Choroba Hashimoto atakuje najczęściej kobiety po 45. roku życia, jednak w ostatnich latach odnotowuje się coraz więcej zachorowań wśród młodszych kobiet. Może pojawiać się też u kobiet, krótko po porodzie. Zwykle przechodzi w stan utajenia i daje o sobie znać dopiero w późniejszych latach. Zdarza się, że choroba Hashimoto pojawia się również u mężczyzn.

2. Choroba Hashimoto - przyczyny

Dokładna przyczyna choroby Hashimoto nie jest znana. Wiadomo jednak, że choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną. Oznacza to, że organizm produkuje swoiste przeciwciała skierowane przeciwko zdrowym komórkom organizmu – w przypadku choroby Hashimoto są to przeciwciała anty-TPO-Ab skierowane przeciwko peroksydazie tarczycowej (TPO), która odpowiedzialna jest za przekształcenie jodków w jod. Zaburza to produkcję hormonów tarczycy, doprowadzając do niedoczynności tarczycy.

Chorobie Hashimoto mogą towarzyszyć inne choroby na tle autoimmunologicznym:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• cukrzyca,
• choroba lub zespół Addisona.

W przypadku, gdy choroba Hashimoto współistnieje z chorobą Addisona, nazywana jest zespołem Schmidta, a gdy dodatkowo łącznie z nimi pojawia się cukrzyca typu 1, jest to zespół Carpentera.

Do innych czynników ryzyka choroby Hashimoto zalicza się także:

• stres,
• choroby psychiczne,
• płeć i wiek – częściej występuje u kobiet w wieku 45-60 lat,
• podłoże genetyczne.

3. Choroba Hashimoto - objawy

Sama choroba Hashimoto nie wywołuje żadnych objawów, jednak schorzenie to ma charakter postępowy i z czasem dochodzi do rozwoju innych schorzeń i związanych z nim objawów, np. niedoczynność tarczycy. Do symptomów postępującej choroby Hashimoto zaliczamy:

• zmęczenie,
• osłabienie,
• przygnębienie i rozdrażnienie,
• suchość skóry,
• kłopoty z utrzymaniem wagi,
• zaparcia,
• przedłużony czas miesiączki,
• słabą tolerancję zimna,
• chrypkę,
• wypadanie włosów,
• kłopoty z koncentracją i pamięcią,
• bóle mięśni
• bóle stawów,
• wole tarczycowe.

"Niszczyciele tarczycy" ukryci w twoim domu [7 zdjęć]

Środki antyadhezyjne wykorzystuje się do pokrywania powierzchni przedmiotów, aby nic do nich nie przylegało....

zobacz galerię

W cięższych przypadkach, gdy gruczoł tarczycowy ulega znacznemu powiększeniu, chorzy na chorobę Hashimoto mogą odczuwać ucisk lub uczucie pełności w gardle, czasami trudności w połykaniu pokarmów. W bardzo zaawansowanych przypadkach choroby Hashimoto (bardzo rzadko) pojawia się ból i tkliwość w okolicach tarczycy.

3.1. Objawy choroby Hashimoto - tycie

Jednym z zauważalnych objawów choroby Hashimoto jest przybieranie na wadze. Stan zapalny, który rozwija się w tarczycy sprawia, że cały organizm przestaje prawidłowo pracować. Metabolizm zwalnia i zmniejsza się tempo spalania kalorii. Jeśli nie zmieniłaś nawyków żywieniowych, a mimo to tyjesz, może to oznaczać, że cierpisz na chorobę Hashimoto.

3.2. Objawy choroby Hashimoto - psychika

Choroba Hashimoto jest ściśle zwiazana z naszym stanem psychicznym. Badania dowodzą, że osoby, które żyją w ciągłym stresie częściej zapadają na chorobę Hashimoto.

Objawami choroby mogą być też depresja i nadmierna pobudliwość. Oba te stany mogą występować, jeśli tarczyca pracuje nieprawidłowo. Jeśli problem utrzymuje się mimo stosowania terapii hormonalnej warto skonsultować się z psychologiem.

4. Choroba Hashimoto - przebieg

Choroba Hashimoto powoduje postępującą niedoczynność tarczycy. W przebiegu tej choroby obserwuje się zmiany w wielkości tarczycy. Konieczne jest ciągłe uzupełnianie hormonów, których nie może syntetyzować uszkodzona tarczyca. Zwykle podczas choroby gruczoł tarczycy się zmniejsza, czasem jednak może dojść do sytuacji, że zacznie się powiększać.

Podczas badania USG można wtedy zaobserwować miąższ i wyczuwalne guzki, ale rzadko kiedy w trakcie choroby Hashimoto dochodzi do zachorowania na chłoniaka tarczycy.

5. Choroba Hashimoto - diagnostyka

Często chorzy na chorobę Hashimoto nie zdają sobie sprawy, że występuje u nich ta choroba tarczycy, ponieważ nie daje ona żadnych objawów. Dopiero gdy pojawiają się problemy z tarczycą, przeprowadzane są badania diagnozujące chorobę Hashimoto.

Rozpoznanie choroby Hashimoto zaczyna się od wywiadu lekarskiego, wywiadu rodzinnego (występuje 50 proc. prawdopodobieństwo pojawienia się choroby, jeżeli występowała w rodzinie). Wykonywane jest badanie palpacyjne szyi, w którym wykrywa się niebolesne powiększenie gruczołu tarczowego, który ma twardą lub gumowatą konsystencję oraz guzowatą powierzchnię.

W badaniach biochemicznych krwi wykrywane jest podwyższone miano przeciwciał anty-TPO-Ab, a także przeciwciała antytyreoglobulinowe (anty-TgAb), jak również przeciwciała przeciw receptorom TSH (przeciwciała TRAb). Wykonuje się także badanie hormonów tarczycy T3 i fT3 (trijodotyroniny) oraz T4 i fT4 (tyroksyny). Wykonywana jest także cienkoigłowa biposja aspiracyjna tarczycy (BAC), a następnie badanie histopatologiczne. Niekiedy pomocniczo w diagnozie choroby Hashimoto wykonywane jest badanie USG tarczycy, w którym wykrywa się hypoechogeniczny miąższ tarczycy.

6. Choroba Hashimoto - leczenie

Leczenie choroby Hashimoto polega na podawaniu leków immunosupresyjnych oraz sterydów (działanie przeciwzapalne), gdy jednak występuje już hipotyreoza, ich podawanie jest zbędne, a podawane są leki substytucyjne z hormonami tarczycy, głównie L-tyroksyną.

Leczenie substytucyjne choroby Hashimoto niestety może trwać przez całe życie. Podczas leczenia choroby Hashimoto ważne są systematyczne wizyty u endokrynologa i ciągłe obserwowanie organizmu, a także informowanie lekarza o jakichkolwiek pojawiających się zmianach. Należy także przestrzegać odpowiedniej diety stosowanej w chorobach tarczycy.

7. Choroba Hashimoto - dieta

Dieta odgrywa niezwykle ważną rolę we wspomaganiu leczenia choroby Hashimoto. W jadłospisie osób chorych powinny znajdować się m.in. produkty zawierające goitrogeny. To substancje powszechnie zwane ‘’złodziejami jodu’’. Mają one pozytywny wpływ na układ odpornościowy osób z chorobą Hashimoto. Jakie produkty włączyć do diety?

7.1. Dieta przy hashimoto - błonnik

Osoby chore na hashimoto powinny spożywać produkty bogate w błonnik. W przebiegu choroby dochodzi do spowolnienia ruchów jelit. Błonnik pobudza układ pokarmowy do pracy, pomaga też usuwać nagromadzone w jelitach toksyny. Produkty bogate w błonnik są sycące, dzięki czemu długo nie odczuwamy głodu.

Źródła błonnika: produkty pełnoziarniste, jabłka, buraki, banany, marchewka, karczochy, kiełki, awokado.

7.2. Dieta przy hashimoto - białko

W przypadku osób z chorobą Hashimoto ważny jest rodzaj białka, które spożywają. Z diety należy wykluczyć mleko, jogurty, ser żółty czy twaróg, ponieważ choroba Hashimoto często idzie w parze z nietolerancją laktozy. Białko można czerpać z mięsa, jajek oraz produktów skrobiowych.

Białko wpływa na budowę mięśni i pomaga w utrzymaniu odpowiedniej wagi.

7.3. Dieta przy hashimoto - węglowodany

Osoby chore powinny wykluczyć ze swojej diety węglowodany proste i zastąpić je węglowodanami złożonymi. W diecie osób z hashimoto poleca się kasze i nasiona roślin strączkowych, oprócz soi.

7.4. Dieta przy hashimoto - goitrogeny

W diecie chorych na hashimoto powinny się przede wszystkim znaleźć wspomniane wcześniej goitrogeny. Ich bogatym źródłem są: chrzan, bataty, brokuły, brzoskwinie, truskawki, jarmuż, pędy bambusa, kapusta pekińska, kalafior, kalarepa, gorczyca i gruszki.

7.5. Dieta przy hashimoto - produkty zabronione

osoby chore powinny wykluczyć ze swojego jadłospisu produkty zawierające soję, ponieważ niekorzystnie wpływa na ich zdrowie.

Z diety powinny zniknąć gotowe wędliny i wysoko przetworzone produkty mięsne, alkohol, kawa, czarna herbata, orzechy, ryż, kukurydza, pomidory, papryka, jagody goji.

8. Choroba Hashimoto u mężczyzn

Choroba Hashimoto u mężczyzn jest znacznie rzadziej wykrywana niż u kobiet. Ze względu na skojarzenie z typowo kobiecą chorobą, diagnostyka hashimoto u mężczyzn jest trudniejsza. Najczęściej schorzenie dotyka mężczyzn w wieku ok. 40-50 lat.

Do typowych objawów choroby Hashimoto u mężczyzn należą nieprawidłowości w obrębie funkcji seksualnych, czyli spadek libido i zaburzenia erekcji. Podczas diagnostyki bada się też poziom testosteronu. W przypadku chorych mężczyzn jest on znacznie obniżony. Kolejnym symptomem jest słaba jakość plemników. Chorobę Hashimoto u mężczyzn leczy się tymi samymi metodami, co u kobiet. Niezbędne jest unormowanie poziomu hormonów tarczycy.

9. Choroba Hashimoto - szanse na zajście w ciążę

Choroba Hashimoto jest groźna, szczególnie wtedy, gdy nie jest leczona. Może zaburzać płodność kobiety i znacznie utrudnić zajście w ciążę. W przypadku, gdy hormony tarczycy nie są stale uzupełniane, może dojść do zaniku owulacji. Kobiety z nieleczonym hashimoto mają zwiększone ryzyko poronienia lub pojawienia się wad u płodu.

Prawidłowo leczona choroba Hashimoto nie przekreśla szans kobiety na zajście w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka. Czasem zdarza się, że choroba ujawnia się w czasie ciąży lub połogu. Jeśli tylko kobieta odczuwa niepokojące objawy powinna jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.