Choroby aorty – wrodzone i nabyte. Czy są groźne?
Choroby aorty nie zawsze wywołują niepokojące objawy, ale są groźne. Wpływają na funkcjonowanie organizmu, mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia. Zdecydowanie nie można ich bagatelizować. Jakie są najczęstsze choroby wrodzone i nabyte aorty?
1. Jakie są choroby aorty?
Choroby aorty, czyli tętnicy głównej, mogą być niebezpieczne. Stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia, ponieważ mają bezpośredni wpływ na inne narządy układu krążenia w tym na mięsień sercowy. Zaburzenia pracy aorty są również przyczyną zmian w całym organizmie. Schorzenia aorty dzieli się na wrodzone oraz nabyte.
Częściej diagnozuje się nabyte choroby aorty, takie jak tętniaki aorty oraz wady zastawki aortalnej (niedomykalność i zwężenie).
Wady wrodzone aorty to głównie zwężenie cieśni aorty (koarktacja) i dwupłatkowa zastawka aortalna. Choroby aorty zawsze wymagają diagnostyki i leczenia u lekarza kardiologa.
W nieinwazyjnej diagnostyce obrazowej istotną rolę odgrywają: echokardiografia przezklatkowa (TTE) i przezprzełykowa (TEE), tomografia komputerowa (CT) oraz rezonans magnetyczny (MR). Leczenie często jest operacyjne.
2. Co to jest aorta?
Aorta to główna i największa tętnicą w organizmie człowieka. Rozpoczyna się w lewej komorze serca. Prowadzi przez klatkę piersiową aż do jamy brzusznej, tworząc liczne rozgałęzienia.
Anatomicznie aortę dzieli się na cztery części. To
- opuszka: pierścień aortalny, płatki zastawki aortalnej, zatoki Valsalvy,
- część wstępująca, która jest połączona z sercem i biegnie wewnątrz worka osierdziowego. W jej obrębie znajdują się odejścia tętnic wieńcowych, które zaopatrują w krew mięsień sercowy,
- łuk aorty, położony za mostkiem. Na tym odcinku aorta oddaje 3 duże tętnice, które dostarczają krew do głowy, szyi i kończyn górnych (to pień ramienno-głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa oraz tętnica podobojczykowa lewa),
- część zstępująca, która biegnie pionowo w dół wzdłuż kręgosłupa. To najdłuższy odcinek aorty. Zaczyna się w klatce piersiowej, przechodzi przez przeponę, kończy się w jamie brzusznej.
Krew do aorty dostaje się bezpośrednio z lewej komory serca, a odchodzące od niej rozgałęzienia dostarczają ją do poszczególnych narządów. Należy do tak zwanego krwiobiegu dużego, czyli układu naczyń prowadzących krew z serca do wszystkich narządów ciała.
Kondycja (odpowiednia elastyczność i wytrzymałość) oraz prawidłowe funkcjonowanie aorty jest bardzo ważna i niezbędna do zapewnienia dostawy tlenu oraz składników odżywczych do wszystkich organów.
3. Nabyte choroby aorty - tętniak aorty
Przyjmuje się, że w okolicy serca aorta ma średnicę około 40 mm. Im dalej, tym jest mniejsza. Gdy obserwuje się jej poszerzenie o więcej niż 50 % w stosunku do prawidłowej szerokości, świadczy to o patologii, jaką jest tętniak aorty.
Tętniaki aorty najczęściej są skutkiem:
- zmian miażdżycowych w naczyniach,
- uszkodzeń naczyń spowodowanych nadciśnieniem tętniczym,
- paleniem papierosów,
- podwyższonym stężeniem cholesterolu,
- schorzeniem genetycznym, które zwiększa ryzyko powstania tętniaków.
Najczęściej tętniak aorty pojawia się w odcinku brzusznym (tętniak aorty brzusznej), jednak może występować na każdym odcinku aorty (np. tętniak aorty piersiowej). Objawy ich obecności nie pojawiają się zawsze. To dlatego zwykle tętniaki są wykrywane przypadkowo.
Tętniak aorty, niezależnie od lokalizacji, stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Największym niebezpieczeństwem jest ryzyko jego pęknięcia. Najskuteczniejszą metodą leczenia tętniaków aorty jest operacyjne usunięcie połączone z wszczepieniem protezy w miejscu usuniętego fragmentu naczynia. Im wcześniej zmiana zostanie wykryta, tym szybciej kardiolog podejmie odpowiednie działania.
4. Nabyte choroby aorty - niedomykalność zastawki aortalnej
Prawidłowo funkcjonująca zastawka aortalna zapobiega cofaniu się krwi z aorty do lewej komory. Gdy dochodzi do rozkurczu, zastawka zamyka się, a krew pompowana jest dalej.
W sytuacji, kiedy jej płatki zamykają się nieprawidłowo, co powoduje wsteczny przepływ krwi z aorty do lewej komory serca, diagnozuje się niedomykalność zastawki aortalnej. Konsekwencje są poważne: dochodzi do nagromadzenia się zbyt dużej ilości krwi, przez co komora serca jest przeciążona, a jej praca upośledzona.
Obserwuje się powiększenie rozmiarów mięśnia sercowego. Inne częste schorzenie nabyte zastawki aortalnej to jej stenoza (czyli zwężenie). Stenoza aortalna powoduje utrudnienie tłoczenia krwi z lewej komory serca do aorty. Skutkuje to zwiększonym obciążeniem serca oraz zmniejszonym napływem krwi do wszystkich narządów.
5. Nabyte choroby aorty - zwężenie zastawki aortalnej
Zwężenie zastawki aortalnej stwierdza się u osób, u których zmniejsza się pole powierzchni ujścia zastawki aortalnej w stopniu utrudniającym przepływ krwi z lewej komory serca do aorty.
Oznacza to cięższą pracę serca, które potrzebuje więcej siły do przepompowania odpowiedniej ilości krwi. Patologia prowadzi do przerostu mięśnia lewej komory serca prowadzi.
6. Wady wrodzone aorty
Jedną z wad wrodzonych aorty jest zwężenie cieśni aorty (koarktacja). W skrajnych przypadkach może występować jej całkowite zarośnięcie. Przebieg schorzenia zależy od tego, jak bardzo zwężona jest tętnica główna.
Inną wrodzoną chorobą aorty jest dwupłatkowa zastawka aortalna polega na nieprawidłowej budowie zastawki aortalnej, która zamiast 3 płatków, posiada jedynie 2.
Patologia może występować jako wada izolowana lub towarzyszyć innym wadom serca, takim jak przetrwały przewód tętniczy, ubytek przegrody międzykomorowej, koarktacja aorty, tętniak aorty wstępującej, nieprawidłowa budowa tętnic wieńcowych.
Zdarza się, że występuje rodzinnie, stąd uznaje się, że jest chorobą dziedziczną. Niemniej zdarzają się także przypadki spontanicznego jej pojawienia się.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.