Choroby psychiczne a tarczyca - co warto wiedzieć?
Choroby psychiczne a tarczyca to temat, który zgłębiają zarówno lekarze, jak i pacjenci zmagający się z zaburzeniami natury psychicznej, takimi jak choćby depresja, ale i chorobami tarczycy, na przykład jej niedoczynnością i nadczynnością. Jest to w pełni uzasadnione. Dlaczego? Co łączy wspomniane i pokrewne im jednostki chorobowe?
1. Choroby psychiczne a tarczyca - co je łączy?
Choroby psychiczne a tarczyca to kwestia, która leży w kręgu zainteresowań nie tylko psychiatrów i endokrynologów, ale i osób, które zmagają się zarówno z zaburzeniami w obrębie zdrowia psychicznego, jak i schorzeń tarczycy. Dlaczego?
Jak podkreślają specjaliści, objawy schorzeń tarczycy są podobne do dolegliwości związanych z chorobami afektywnymi (depresją i zaburzeniami dwubiegunowymi, czyli cyklicznymi wahaniami nastroju). Co więcej, w przebiegu zaburzeń psychiatrycznych stwierdza się zaburzenia poziomu hormonów tarczycy.
2. Choroby psychiczne a tarczyca - charakterystyczne objawy
W przebiegu depresji i choroby dwubiegunowej symptomy często są podobne do tych, które wpisują się w obraz choroby tarczycy. Z kolei osoby, które mają problem z tarczycą, często obserwują objawy bardzo podobne do symptomów chorób afektywnych czy nerwicy.
Dzieje się tak, ponieważ zaburzenia czynności tarczycy mogą wpływać na stan psychiczny. Zarówno nadmiar, jak i niedobór hormonów tarczycy mogą powodować zaburzenia nastroju.
Wspólna grupa symptomów chorób psychicznych i tarczycy to między innymi:
- labilność emocjonalna,
- lęk, uczucie niepokoju,
- drażliwość,
- zaburzenia koncentracji,
- bezsenność,
- obniżenie libido.
3. Jakie choroby tarczycy mogą wpływać na zdrowie psychiczne?
Tarczyca to narząd położony w okolicach szyi, odpowiadający za produkcję tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). To hormony tarczycy, które są wykorzystywane przez różne komórki organizmu.
Wpływają zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne, tak układ hormonalny, jak i nerwowy. Na zdrowie psychiczne mogą wpływać takie choroby tarczycy jak niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy i choroby autoimmunologiczne (choroba Hashimoto lub Gravesa-Basedowa).
Nie bez znaczenia może być również powiększenie tarczycy, guzki tarczycy czy są najczęstszą somatyczną przyczyną pojawienia się depresji.
Zaburzenia psychiczne wywołane przez nadczynność tarczycy swoim przebiegiem przypominają zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Cechuj je chwiejność emocjonalna, płaczliwość, drażliwość, bezsenność, pobudzenie psychoruchowe, rozproszenie uwagi.
Z kolei niedoczynność tarczycy powoduje depresję, co może wynikać między innymi ze zwolnienia tempa metabolizmu. Objawy charakterystyczne dla zaburzenia to bezsenność, przygnębienie, smutek, poczucie bezcelowości podejmowanych działań, obniżona koncentracja i samoocena.
4. Choroby psychiczne a tarczyca - badania
Obserwując znaczne i długotrwałe pogorszenie nastroju, należy przeprowadzić badania laboratoryjne i obrazowe, które pozwolą określić, czy depresja jest powodowana nieprawidłową pracą tarczycy czy czynnikami psychicznymi.
Badania można wykonać na własną rękę, decydując się na przykład na tak zwany panel tarczycowy lub umówić się na wizytę do specjalisty. Do jakiego lekarza się zgłosić? Jeśli dokuczliwe są wyłącznie objawy związane ze zdrowiem psychicznym, najlepszym wyborem jest psychiatra lub psycholog.
Jeśli do objawów choroby psychicznej dołączają symptomy wskazujące na choroby tarczycy, konieczna jest wizyta u endokrynologa. Diagnozę choroby tarczycy umożliwia zarówno badanie USG, jak i oznaczenie poziomu TSH, FT3 i FT4, także anty TPO i anty TG.
Pomocne jest także badanie przedmiotowe i podmiotowe, które pozwala na rozpoznanie typowych objawów choroby tarczycy, takich jak:
- nadmierna senność, przewlekłe zmęczenie oraz osłabienie, wypadanie włosów, przyrost wagi i zaparcia, zaburzenia funkcji seksualnych, nietolerancja zimna, sucha skóra, zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, zaburzenia intelektualne, złość — charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy,
- zwiększona nerwowość i drażliwość, problemy z koncentracją, zwiększona potliwość, nietolerancja ciepła, kołatania serca, tachykardia, przyspieszone tętno, drżenie mięśni - charakterystyczne dla nadczynności tarczycy.
Depresja oraz powyższe objawy pozwalają odróżnić depresję hormonalną od endogennej (samoistną) bądź reaktywnej. Jeśli wyniki badań wskażą na schorzenia tarczycy, należy podjąć leczenie.
W przypadku braku poprawy (pomimo hormonalnego ustabilizowania tarczycy) konieczne jest poszerzenie diagnostyki o możliwe współwystępowanie zaburzeń psychicznych oraz rozpoczęcie psychoterapii bądź leczenia psychiatrycznego.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.