Choroby zwyrodnieniowe stawów

Zmiany zwyrodnieniowe w chorobie zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa dotyczą zwykle krążka międzykręgowego, stawów międzykręgowych oraz trzonów kręgowych. W początkowym stadium choroby

następuje obniżenie wysokości krążka międzykręgowego, zmniejszenie przestrzeni między trzonami kręgów i podwichnięcie w stawach międzykręgowych. W taki sposób powstają zmiany zwyrodnieniowe. Mogą one dotyczyć odcinka piersiowego, szyjnego lub lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa.

Przyczyny wystąpienia choroby nie są do końca znane, ale udowodniono już, jakie czynniki przyczyniają się do zachorowania. U części chorych ustalenie konkretnej przyczyny jest niemożliwe. Wówczas mówi się o pierwotnej lub samoistnej chorobie zwyrodnieniowej. Na jej wystąpienie wpływ mogą mieć na przykład zaburzenia w krążeniu miejscowym lub nadmierne obciążenia stawów spowodowane wyczynowym uprawianiem sportu. Częstsza jest tak zwana wtórna choroba zwyrodnieniowa, na którą wpływ mają czynniki wrodzone, takie jak hemofilia, oraz nabyte, na przykład urazy i niektóre choroby.

Na choroby zwyrodnieniowe bardziej narażone są osoby z nadwagą, w podeszłym wieku, które prowadzą siedzący tryb życia.

Wczesne stadium choroby charakteryzuje się niewielkimi dolegliwościami bólowymi i ograniczeniem ruchomości kręgosłupa. Ostry ból pojawia się, gdy ma miejsce przepuklina krążka międzykręgowego z odczynem zapalnym otaczających go tkanek. W wyniku przemieszczenia krążka do kanału kręgowego powstaje ucisk na korzenie nerwowe, który może wywołać poważne objawy neurologiczne, na przykład niedowład mięśni i zaburzenia czucia. Objawy choroby zależą od lokalizacji zmian zwyrodnieniowych:

• choroba zwyrodnieniowa właściwych stawów kręgosłupa – jej symptomy to tępy ból, który pojawia się i nasila w pozycji stojącej,
• choroba zwyrodnieniowa stawów unkowertebralnych – typowy dla niej jest ból karku podczas obracania głową,
• choroba zwyrodnieniowa segmentu kręgowego wtórna do przewlekłej przepukliny jądra miażdżystego – charakterystyczne są dla niej dolegliwości bólowe podczas stania i chodzenia,
• choroba zwyrodnieniowa kręgosłupowo-żebrowa – chory odczuwa przewlekłe i tępe bóle pleców,
• hiperostoza usztywniająca kręgosłupa – dotyka przynajmniej trzy trzony kręgowe, a chory ma ograniczoną elastyczność kręgosłupa i przewlekłe, lecz umiarkowane bóle.

Skuteczność leczenia jest większa, gdy jest ono kompleksowe. Najczęściej stosuje się:

• leczenie niefarmakologiczne (utrata zbędnych kilogramów, właściwa dieta itp.),
• odpowiednie leki,
• rehabilitację fizyczną.

Leczenie powinno być dobrane indywidualnie do pacjenta. Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych rezultatów, konieczna może być operacja.

Zmiany zwyrodnieniowe nie tylko powodują ból, ale i ograniczają ruchomość. Dlatego też każda choroba zwyrodnieniowa stawów wymaga leczenia. Zwłaszcza choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa nie powinny być lekceważone. Zdrowy kręgosłup to podstawa dobrego samopoczucia. Nie wystarczy wiedzieć, co to jest zwyrodnienie kręgosłupa. O zdrowe plecy trzeba dbać.

Źródła

1. Choroba zwyrodnieniowa stawów
2. Dziak A. (red.), Rehabilitacja ortopedyczna: Tom 1-2, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-081-8
3. Gaździk T. (red.), Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3416-5
4. Szulc A. (red.), Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2823-X